Λατρεία – ειδωλολατρία, θρησκεία – ανεξιθρησκία… Τι πραγματικά συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις; Γιατί αλλού –ια και αλλού –εια; Η απάντηση είναι απλή, αν ακολουθήσουμε κάποιους κανόνες. Συγκεκριμένα ο κανόνας ορίζει ότι τα θηλυκά ουσιαστικά σε –ια, -εια γράφονται με «ι». Εξαίρεση αποτελούν αυτά που προέρχονται από ρήματα σε –εύω ή εύομαι.
Επομένως οι λέξεις «θρησκεία» και «λατρεία» προέρχονται αντίστοιχα από τα ρήματα «θρησκεύω» και «λατρεύω». Όμοια «πολιτεία» < «πολιτεύομαι», «δουλεία» < «δουλεύω», «πορεία» < «πορεύομαι», «καπηλεία» < «καπηλεύομαι» …
Οι λέξεις όμως «ειδωλολατρία», «πρωτοπορία», «ανεξιθρησκία», «πατριδοκαπηλία», «ανανδρία» … προέρχονται από τα αντίστοιχα επίθετα «ειδωλολάτρης», «πρωτοπόρος», «ανεξίθρησκος», «πατριδοκάπηλος», «άνανδρος»… Ο λόγος είναι ότι οι λέξεις αυτές δεν προέρχονται από σύνθεση (π.χ. είδωλο + λατρεία), αλλά ουσιαστικά είναι παρασύνθετες και προέρχονται από τα αντίστοιχα επίθετα.
(Πρώτη δημοσίευση στο schooltime.gr – Απρίλιος 2015)
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
Δείτε τις τελευταίες ειδήσεις στο Newsroom schooltime.gr – Βρείτε μας στο Google News
