Το σύμπαν είναι ένα ολόκληρο οικοδόμημα κυμάτων και κραδασμών που το εσωτερικό τους περιεχόμενο είναι «νόημα» το οποίο μας διδάσκει πως τα αισθητήρια όργανά μας είναι πολύ αδέξια και «λίγα» για να αποκρυπτογραφήσουν τα νοήματα που μεταφέρονται από τους κραδασμούς υψηλής συχνότητας.
Η διαίσθηση είναι αυτή που κατέδειξε ότι υπάρχουν «έννοιες» που πλέουν γύρω μας και που μας χωρίζει από αυτές η άγνοια, η αμβλύτητα των αισθήσεων και η ανία. Αλλά είτε θέλουμε να φτάσουμε τόσο βαθιά είτε όχι, υπάρχει μια αίσθηση απελευθέρωσης όταν μπορέσουμε να δεχτούμε, πως ο κόσμος δεν είναι μια τυχαιότητα και πως δεν υπάρχει «πραγματικότητα» στην λογοτεχνία, την τέχνη και την ποιητική όραση. Ο πλουραλιστικός άχρονος κόσμος των Πλατωνικών ιδεών υπάρχει πάνω από την ανθρώπινη μικρότητα, έξω από την «κοινοτυπία της καθημερινότητας».
Είναι κατανοητό από βιολογική άποψη ότι η ζωή είναι δύσκολη και βίαιη και η ικανότητα να συλλαμβάνει ο δημιουργός λεπτές διακρίσεις σκέψεως, νοημάτων ή χρωμάτων δεν έχει καμιά πρακτική αξία για την επιβίωση. Αλλά η ικανότητα απόλαυσης των «λεπτών κραδασμών» αποτελεί σημαντικό μέρος της ανώτερης πνευματικής ενέργειας. Εξελισσόμαστε σε ένα σύμπαν που γίνεται όλο και πιο γοητευτικό καθώς νοιώθουμε πως πλέουμε μέσα στους κραδασμούς του, που τα αισθητήρια όργανά μας δεν αρκούν να κατανοήσουν την ευρύτερη έννοιά τους.
Ο παραλληλισμός του ποιητή για τον άνθρωπο-δένδρο είναι ένα παράδειγμα επέκτασης των πεπερασμένων ορίων μας. Ο άνθρωπος-δένδρο συναισθάνεται ξαφνικά πως οι ρίζες-που δεν βλέπει-κατεβαίνουν βαθιά, βαθιά στη γη, μπαίνουν χίλιες φορές βαθύτερα στο έδαφος από ό,τι τα κλαδιά-που βλέπει και φροντίζει- απλώνονται περήφανα από πάνω του.
Ένας μαθητευόμενος κινέζος ζωγράφος αρχίζει με μεγάλα ιδεογράμματα και σχήματα και προχωράει σιγά-σιγά στα λεπτότερα μικρά. Αναπτύσσει μια όλο και μεγαλύτερη σιωπή και συγκέντρωση και αυτές οι εσωτερικές ιδιότητες του δίνουν ουσιαστικό νόημα. Σε έναν κόκκο ρυζιού μπορεί να ζωγραφίσει η να λαξέψει ολόκληρους κόσμους και περνώντας από το χοντρό στο λεπτό να στρέφεται όλο και περισσότερο εσωτερικά. Σε κραδασμούς που είναι πολύ λεπτοί για να τους συλλάβει η ορμέμφυτη μικρότητα.
Ο Αλέξανδρος της Μακεδονίας, πέρασε ολόκληρη τη ζωή του κατακτώντας τον κόσμο. Αυτός ο τότε μεγάλος κόσμος θ άπρεπε να ήταν εξαιρετικά ανιαρός κόσμος, χωρίς διάκριση ανάμεσα στη μαύρη βία και το σμαραγδί της ποιητικής όρασης που δεν νοιώθει καμιά αξία για την επιβίωσή του.
Ο μαθητής του Αριστοτέλη, Αλέξανδρος, με την ενεργητικότητα, την φαντασία και την ελπίδα, τι άλλο μπορούσε να πράξει, εκτός από το να κατακτήσει έναν τέτοιο κόσμο και να κλάψει ύστερα όταν δεν είχε τίποτα άλλο να ανιχνεύσει. Να κατακτήσει. Η ανία είναι έλλειψη ικανότητας καταγραφής λεπτών κραδασμών πέρα και πάνω από την ανάγκη της επιβίωσης. Και η ουσία της ποιητικής όρασης είναι να κατακτά, να καταγράφει έννοιες ισχυρότερες από την κυριαρχία της καθημερινότητας πάνω στην ζωή. Για τον Αλέξανδρο, η «έννοια» ήταν συνδεδεμένη με την κατάκτηση κι όταν έφτασε στο όριο κατάκτησης του ανιαρού κόσμου, έφτασε και στο τέλος του ζυγού του. Είχε κατακτήσει τον κόσμο στα τριανταένα του χρόνια. Πέθανε στα τριάντα τρία. Η ελπίδα κάποιας κρυμμένης γοητείας σε κάποια άκρη της γης που θα του πρόσφερε νέους κραδασμούς είχε πεθάνει.
Αυτό που αναφύεται, είναι πως το νόημα της ζωής ξεπηδά από το ίδιο βασικό “αίσθημα” της εξόρμησης, της κατάκτησης.
Οι ποιητές, νοιώθουν πως χωριζόμαστε από το ουσιαστικό νόημα με έναν χονδρό μολυβένιο τοίχο και πως πολλές φορές χωρίς κανένα λόγο που να μπορούμε να καταλάβουμε, ο τοίχος φαίνεται να χάνεται και η αίσθηση του άπειρου ενδιαφέροντος να διαχέεται πιο πέρα και από το μυστήριο του θανάτου.
Ο Ιβάν Καραμαζώφ, στο μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι, λέει την ιστορία ενός άθεου που δεν πίστευε στη ζωή μετά το θάνατο και μετά το θάνατό του ο Θεός τον καταδίκασε να περπατήσει ένα δισεκατομμύριο μίλια για τιμωρία. Ο άθεος ξάπλωσε στο δρόμο και αρνήθηκε να κουνηθεί επί ένα εκατομμύρια χρόνια, αλλά τελικά σύρθηκε όρθιος και περπάτησε απρόθυμα το ένα δισεκατομμύρια μίλια. Και όταν τελικά έγινε δεκτός στον ουρανό δήλωσε αμέσως πως θα άξιζε να περπατήσει δέκα φορές μακρύτερα για πέντε λεπτά παραδείσου. Ο Ντοστογιέφσκι, συλλαμβάνει τη μυστική αίσθηση ενός νοήματος τόσο έντονου που ξεπερνάει ό,τι μπορούμε να αντιληφθούμε και που θα έκανε οποιαδήποτε προσπάθεια να αξίζει τον κόπο. Αν ο άνθρωπος, σαν τον αμαρτωλό Ιβάν, μπορούσε να δει ξαφνικά το «νόημα» θα γινόταν ακατανίκητος ως αθάνατος. Το να περπατήσει δέκα δισεκατομμύρια μίλια θα ήταν αστείο.
Ο Γάλλος σπηλαιολόγος Νορμπέρ Καστερέ βρήκε συναρπαστική την εξερεύνηση των υπόγειων σπηλαίων του Μοντεσπάν, αλλά αυτό δεν ήταν τίποτα σε σύγκριση με την συγκίνηση του όταν είδε τους τοίχους καλυμμένους με εικόνες λιονταριών και αλόγων και ανακάλυψε πως είχε πέσει πάνω στην τέχνη του προϊστορικού ανθρώπου των σπηλαίων. Η ανακάλυψη της εσωτερικής ανάγκης της ανθρώπινης διάνοιας, είναι πάντα περισσότερο ενδιαφέρουσα από το προϊόν παραγωγής της.
Οι περισσότεροι ποιητές αναπτύσσουν μια οπτική μνήμη που δεν είναι μόνο πραγματική αλλά και φανταστική. Οραματίζονται για παράδειγμα έναν υδάτινο κύκλο και αφήνουν να κολυμπήσει μέσα του ένας ναυαγός. Κάποια έννοια μπαίνει και αυτή με τη μορφή ενός σκάφους και υπαγορεύει μια σωτήρια οπτική προβολή. Ο υποτιθέμενος ναυαγός και η ιδέα του σκάφους μέσα σε έναν κύκλο-σωσίβιο προβάλουν την ανάπτυξη ενός ποιήματος μέσω του οποίου η έννοια μπορεί να μεταφερθεί στους αναγνώστες και να απορρίψει την φαντασία σαν κάτι ατομικό και καθαρά υποκειμενικό.
Όσο περισσότερο ο άνθρωπος ρίχνει ένα φως στο αόρατο σύμπαν των εννοιών, τόσο περισσότερο μπορεί να νοιώσει την πραγματική του δύναμη και τόσο λιγότερο επιρρεπής είναι στην κατάρρευση από τον πανικό του αγνώστου. Όσο βαθύτερα αισθάνεται, τόσο περισσότερο συναισθάνεται το σύμπαν του. Όταν η ανθρώπινη συναίσθηση «τεμπελιάζει» στο ουδέτερο, στενεύει και χάνει κάθε αίσθηση των εννοιών. Κι όταν συμβαίνει αυτό ο άνθρωπος δεν απλώνει το χέρι του να αγγίξει το άγνωστο, να επεκταθεί. Η αίσθηση της ανίχνευσης και κατάκτησης ξεθωριάζει. Και όταν παγιωθεί αυτό γίνεται δυνατό κάθε είδος άρνησης και βλακείας.
Δείτε τις τελευταίες ειδήσεις στο Newsroom schooltime.gr – Βρείτε μας στο Google News