Με αφορμή την έκδοση του πρώτου βιβλίου του συγγραφέα Στέλιου Λιονάκη (ερευνητή στην Δημόσια Υγεία και υποψήφιου Διδάκτορα, στην Ιατρική Σχολή Κρήτης), με τίτλο «Παραβολές φωτός», ο συγγραφέας προσκάλεσε την παλιά του συμφοιτήτρια, Ζωή Παπαδάτου, Δόκτωρ και Διδάσκουσα στο Robert Gordon University του Αμπερντίν της Σκωτίας, για να συζητήσουν για το βιβλίο του, αλλά και για θέματα φιλίας, σπουδών και συμβουλών ζωής.
Λιονάκης: Αγαπημένη μου φίλη Ζωή, χαίρομαι για αυτήν την ευκαιρία να συνεχίσουμε τις συζητήσεις μας σε ένα δημόσιο πλαίσιο. Ξεκινήσαμε αυτή την φιλία μέσα στην Νοσηλευτική Κρήτης ως συμφοιτητές. Με την πάροδο των χρόνων και βοηθώντας ο ένας τον άλλο παραμείναμε συμπαίχτες στην ζωή. Θα αρχίσω με την εξής ερώτηση: επένδυση στην φιλία σήμερα: Έχει ο άνθρωπος τα ψυχικά και συναισθηματικά αποθέματα για να κτίσει φιλίες στην εποχή μας, επενδύοντας στην απαραίτητη ζωντανή κοινωνική επαφή, ώστε να καλλιεργηθεί μια φιλία με βαθιές ρίζες, καταλήγοντας στον όρο teammate for life;
Παπαδάτου: Αγαπημένε μου φίλε, χαίρομαι για αυτή την ηλεκτρονική μας συνεύρεση. Η φιλία μας διανύει τη δεύτερη δεκαετία της και ενηλικιώθηκε! Είσαι ένας άνθρωπος που θαυμάζω από τα χρόνια της σχολής, και αυτή η συζήτηση είναι τιμή για εμένα. Ας απαντήσω στην ερώτηση σου μιας και μπορώ να αφιερώσω πολύ χρόνο στην φιλία μας και δεν είναι της παρούσης:
Φυσικά έχει! Είμαι αισιόδοξη και ρομαντική στις ιδέες και πεποιθήσεις μου όσον αφορά τις ανθρώπινες σχέσεις και τη ζωή γενικότερα και πιστεύω πως η φιλία και η αγάπη είναι δεσμοί ριζωμένοι στο ανθρώπινο DNA. Η ανιδιοτέλεια που χαρακτηρίζει μια βαθειά φιλική σχέση μπορεί να αποτελέσει πηγή ευτυχίας σε συναισθηματικό, πνευματικό και υλικό επίπεδο. Κάθε εποχή και κοινωνία αντιμετωπίζει δυσκολίες και προκλήσεις με αποτέλεσμα πολλοί παράγοντες να επηρεάζουν και να δοκιμάζουν τις ανθρώπινες σχέσεις και τη φιλία μεταξύ δύο ανθρώπων. Οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, οι πλατφόρμες γνωριμιών, η ταχύτητα διάδοσης της πληροφορίας και ο ρυθμός της ανθρώπινης ζωής, ιδίως στον ανεπτυγμένο κόσμο είναι κάποιοι από αυτούς. Με βάση τα προσωπικά μου βιώματα ο άνθρωπος σήμερα έχει ψυχικά και συναισθηματικά αποθέματα για να δημιουργήσει ουσιαστικές σχέσεις και να τις διατηρήσει σε βάθος χρόνου. Ζούμε σε μια εποχή που η μορφή επικοινωνίας έχει εξελιχθεί και μαζί της και εμείς. Πιστεύω πώς τα θεμέλια κάθε σχέσης ξεκινάνε από την ζωντανή επαφή, την οποία καμία τεχνολογία δεν μπορεί να μιμηθεί ή να αντικαταστήσει τουλάχιστον ακόμα. Όσο για τον όρο teammate for life πιστεύω πώς, επειδή δεν μου αρέσουν τα καλούπια και οι ταμπέλες, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε συναισθήματα, ας το ορίσει (αν πρέπει να οριστεί) ο χρόνος.
Θα σε ρωτήσω και εγώ σχετικά. Φιλία-Αλτρουισμός: Πώς ερμηνεύεις τα αλτρουιστικά στοιχεία της φιλίας σε σχέση με την ανθρώπινη εξέλιξη;
Λιονάκης: Οι φιλίες είναι επένδυση, και σίγουρα τύχη, τουλάχιστον μέχρι να αναπτυχθεί η αντίληψη και να επιλέγουμε πιο αποτελεσματικά φίλους, ανάλογα με την προσωπικότητα και τα θέλω μας. Οι φίλοι είναι σαν να έχεις σύμβουλους στην επιχείρηση σου και σαν να έχεις συμμάχους σε έναν πόλεμο. Ατομικά οι φίλοι συμβάλουν να βελτιωθούμε, μιας και ως σύμβουλοι μας διορθώνουν, ωθώντας μας προς την εξέλιξη. Συλλογικά, βλέποντας διαχρονικά κάποιους που άλλαξαν τον κόσμο στην ιστορία του ανθρώπινου γένους διακρίνουμε ότι είχαν ως πυλώνα των θέλω τους σε μεγάλο βαθμό τον αλτρουισμό και όχι μόνο τον εγωισμό. Τελειώνοντας θα αναφέρω κάτι που έλεγαν οι «Τρεις Σωματοφύλακες» στο βιβλίο του Δουμά: «Όλοι για έναν και ένας για όλους!», συμπληρώνοντας ότι έτσι η εξέλιξη είναι πιο εφικτή.
2η ερώτηση σχετικά με την μετανάστευση σου στο εξωτερικό: Τι σε ώθησε να φύγεις; Πώς ήταν οι σπουδές σου εκεί;
Παπαδάτου: Στα πρώτα χρόνια σπουδών στη σχολή μου είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον η διδαχή της Νοσηλευτικής επιστήμης. Σε αυτό συνετέλεσαν πολλοί παράγοντες. Οι καθηγήτριες και καθηγητές που μας δίδαξαν, μας έδειξαν πώς να ανοίγουμε τα φτερά μας, φωτίζοντας τον δρόμο μας, ενώ ήταν αστείρευτες πηγές έμπνευσης και μάθησης. Το κυριότερο που μας έμαθαν ήταν να αγαπήσουμε την Νοσηλευτική και να δούμε πόσα μπορεί να μας προσφέρει σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο. Κάπου στο τελευταίο έτος, η αγαπημένη μας καθηγήτρια, η κυρία Κοτσαμπασάκη, σε μια από τις συζητήσεις που κάναμε, όταν την ρώτησα τη γνώμη της, για να κάνω μεταπτυχιακό στο εξωτερικό, είχε πει το εξής: Αν δεν ζήσω και δεν σπουδάσω έξω είναι σαν να μην ξέρω να ανασαίνω. Αυτό ήταν αρκετό για να μου δώσει την ώθηση και το κίνητρο για να αποφασίσω να φύγω στο εξωτερικό.
Οι σπουδές στο Aberdeen University άνοιξαν τους πνευματικούς μου ορίζοντες. Εκεί έμαθα πώς να διαβάζω και ανέπτυξα κριτική σκέψη. Το μεταπτυχιακό μου άνοιξε πόρτες ακαδημαϊκές και επαγγελματικές που όταν κουβέντιαζα με την καθηγήτρια μας δεν μπορούσα καν να διανοηθώ. Κυνήγησα το όνειρο μου και έπειτα από κάποια χρόνια και αφού είχα ξεκινήσει να δουλεύω στο νοσοκομείο άρχισα Διδακτορικό. Με δικά μου έξοδα και οδηγό την αγάπη μου, στο αντικείμενο και την έρευνα, κατάφερα μετά από επτά χρόνια να ολοκληρώσω το διδακτορικό. Χωρίς την αγάπη και την πίστη των ανθρώπων που με συντρόφευσαν σε αυτή την πορεία δεν θα τα είχα καταφέρει. Φυσικά είσαι και εσύ ένας από αυτούς!
Είμαι πολύ ευγνώμων και αισθάνομαι πολύ τυχερή που κατάφερα να μορφωθώ σε αυτό το επίπεδο. Ακόμα και σήμερα δεν είναι εύκολο ή σύνηθες για μια νέα γυναίκα (δυστυχώς σε πολλά μέρη του πλανήτη μας) να αφήσει το σπίτι και την πατρίδα της για να σπουδάσει. Αυτό με λυπεί ιδιαιτέρως. Επειδή όμως θα ήθελα να κλείσω με αισιόδοξη νότα αυτό το θέμα, θα αναφερθώ στο γεγονός ότι σήμερα όλο και περισσότερες γυναίκες μορφώνονται και βρίσκονται σε επιστήμες και επαγγέλματα που παλαιότερα ήταν αυστηρά ανδροκρατούμενα.
Δεύτερη ερώτηση από εμένα: Πώς ήταν οι σπουδές, η ζωή και η δουλειά για σένα που έμεινες στην Ελλάδα;
Λιονάκης: Αποφοιτώντας από την Νοσηλευτική, ήθελα πολύ να μπω στον τομέα της έρευνας. Μου άρεσε η ιδέα να γίνω ερευνητής. Αυτό συνέβη και λόγω του πατέρα μου που ήταν για χρόνια ερευνητής στον τομέα της Γεωπονίας και λόγω του αδερφού μου που έκανε Ιατρική έρευνα. Έτσι, ήξερα περίπου πως είναι η δουλειά του ερευνητή. Χτύπησα πόρτες καθηγητών και ξεκίνησα ως μαθητευόμενος ερευνητής, ενώ έδωσα εξετάσεις για το μεταπτυχιακό της Δημόσιας Υγείας-Επιδημιολογιάς στην Ιατρική Κρήτης, όπου και πέρασα. Όταν ήμουν μεταπτυχιακός φοιτητής δήλωνα εθελοντική συμμετοχή σε όποια προγράμματα μας πρότειναν και μου άρεσαν Κατά την πορεία μου ως ερευνητής, ο στρατός μου έκοψε την φόρα. Εκεί που θα ξεκινούσα διδακτορικό το 2010 (είχα βρει θέμα διδακτορικού και Επιβλέποντα), λόγω της θητείας μου έχασα την ευκαιρία. Μόλις απολύθηκα κυνηγούσα προκηρύξεις για δουλειά ως ερευνητής και έψαχνα διδακτορικό. Τελικά ξεκίνησα την διδακτορική μου διατριβή το 2018, πολύ πιο ώριμος και έμπειρος μετά από χρόνια δουλειάς ως ερευνητικός συνεργάτης σε προγράμματα. Το δύσκολο στην περίπτωση μου είναι η έλλειψη μονιμότητας και το κυνήγι συμβάσεων. Η Ιατρική Κρήτης είναι σοβαρό Ίδρυμα και μου έμαθε πολλά, τόσο σε επαγγελματικό, όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Μεγάλο και όμορφο ταξίδι και το δικό μου.
Τρίτη ερώτηση από εμένα: Τέχνη και Ζωή: Ξέρω ότι σου αρέσει η τέχνη και ότι απολαμβάνεις να διαβάζεις βιβλία, να βλέπεις ταινίες και να ακούς μουσική. Θέλω να κάνεις σχόλια για το βιβλίο μου;
Παπαδάτου: Τέχνη και Ζωή. Όνομα και πράγμα! Αγαπώ την Τέχνη από μικράκι. Μου κεντρίζει το ενδιαφέρον και την περιέργεια ο τρόπος που οι καλλιτέχνες ερμηνεύουν αυτό που αντιλαμβάνονται ως πραγματικότητα, καθώς και η δύναμη που μεταφράζουν ή μεταφέρουν τα ανθρώπινα συναισθήματα. Είτε μέσω της μουσικής, της ζωγραφικής, της φωτογραφίας (που λατρεύω), των γραπτών κειμένων κτλπ. Μου αρέσει η εικόνα, μιας και είμαι οπτικός τύπος, καθώς και τα γραπτά κείμενα. Έχω θαυμασμό για την ποίηση και την φιλοσοφία. Τον ίδιο θαυμασμό ένοιωσα όταν διάβασα τις Παραβολές Φωτός! Μου άρεσε πολύ το συγγραφικό σου ύφος Στέλιο, όπως και η θεματολογία σου. Πολλά από τα θέματα που συζήτησες στο βιβλίο σου μου ήταν οικεία, είτε μέσω προσωπικών εμπειριών, είτε μέσα από αναγνώσεις (ποιητικές και φιλοσοφικές κυρίως Ζεν). Η ανάγνωση του βιβλίου σου μου υπενθύμισε πράγματα που ήξερα, και με έκανε να σκεφτώ! Χαίρομαι πολύ που το βιβλίο σου συγκεντρώνει σκέψεις και ιδέες που μας εξελίξουν πνευματικά, ψυχικά και μας δίνουν μια άλλη οπτική των πραγμάτων.
Έναυσμα συγγραφής: Τι ήταν αυτό που ώθησε τον Στέλιο Λιονάκη να γράψει τις Παραβολές Φωτός;
Λιονάκης: Μου άρεσε από παιδί να μοιράζομαι σκέψεις και προβληματισμούς μου με φίλους μου και να συζητάμε σχετικά με διάφορα «project» σκέψη και διερεύνησης του κόσμου που με απασχολούσαν. Ο συγγραφέας έχει την δυνατότητα να μοιράζεσαι μαζεμένες αποτυπωμένες σκέψεις και ιδέες, με πολύ κόσμο, πέρα από τον κύκλο σου. Αυτό μου δημιουργούσε δέος και αποτυπωνόταν όμορφα ως εικόνα στο μυαλό. Το βιβλίο «Παραβολές φωτός» είναι το δεύτερο που συγγράφω. Το πρώτο δεν είχε την τύχη να εκδοθεί. Ο Ιανός μου έδωσε την ευκαιρία να συνεργαστούμε και να ξεκινήσω την καριέρα μου ως συγγραφέας. Είμαι ευγνώμων προς τον εκδοτικό μου.
Θα ήθελα να κάνουμε μια τελευταία ερώτηση ο ένας στον άλλο και μετά να κλείσουμε την συζήτηση μας. Θα ήθελα να ξεκινήσεις εσύ Ζωή.
Παπαδάτου: Η τελευταία ερώτηση αφορά τις συμβουλές συγγραφής: Εάν θα μπορούσες με ένα μαγικό τρόπο να ταξιδέψεις πίσω στο χρόνο, τι συμβουλή θα έδινες στον εαυτό σου, όταν ξεκινούσες να γράφεις το βιβλίο σου;
Λιονάκης: Ο δρόμος για το όνειρο είναι μακρύς! Πιο μακρύς και ανηφορικός από ότι υπολογίζεις. Θα με συμβούλευα να δουλέψω σε βάθος χρόνου και να χτυπάω πόρτες. Να μην απογοητεύομαι, όταν με αποθαρρύνουν και όταν δεν τους αρέσει αυτό που γράφω. Απαιτεί σίγουρα ταλέντο, αλλά το μεγαλύτερο κομμάτι είναι συνεχής και σκληρή δουλειά για χρόνια. Να ακούω περισσότερο ανθρώπους σχετικούς με το αντικείμενο και ανθρώπους με αντίληψη και μόρφωση. Αν κάποιος σου λέει κάτι θετικό να το κρατάς, χωρίς υπεροψία. Τα αρνητικάείναι ευκαιρίες για διόρθωση. Και τα θετικά και τα αρνητικά υπόκεινται πάντα στην υποκειμενικότητα. Να κοιτάω το όνειρο μου και να το χτίζω σταδιακά, μέχρι να φτιάξω κάτι όμορφο που θα μπορεί να εκδοθεί και να αρέσει. Όπως έλεγε και ο Αϊνστάιν: «Όπου υπάρχει μια θέληση υπάρχει και ένας δρόμος». Ως εκ τούτου να ακούωτην καρδιά και την ψυχή μου, ώστε να βρω τον δρόμο που ποθώ και όχι να παρεκτρέπομαι ή να επηρεάζομαι!
Και από μένα η τελευταία ερώτηση αφορά τις συμβουλές ζωής, στην Ζωή!: Τι συμβουλές θα έδινες στον εαυτό σου, αν θα μπορούσες να του μιλήσεις κατά την διάρκεια της πρώτης πτήσης σου, καθώς πήγαινες στην Σκωτία;
Παπαδάτου: Να πιστεύω (λιγάκι) παραπάνω σε εμένα και τις δυνατότητες μου! Μεγάλος εχθρός η έλλειψη αυτοπεποίθησης, αλλά όσο μεγαλώνω, μαθαίνω να είμαι πιο ευγενική με τον εαυτό μου και να έχω περισσότερη πίστη σε εμένα. Το μονοπάτι που έχω διαβεί μέχρι σήμερα και κυρίως οι άνθρωποι που με συνόδεψαν και συντρόφεψαν μέχρι εδώ, είναι οι διδαχές μου και συνετέλεσαν σε μεγάλο βαθμό στην πνευματική και συναισθηματική μου ενηλικίωση. Αυτό για εμένα είναι το πιο όμορφο δώρο που μου έκανε το σύμπαν και ελπίζω να συνεχίσει να μου στέλνει ανθρώπους και μαθήματα μέχρι τα βαθειά γεράματα!
Αγαπημένε φίλε Στέλιο, σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να αδράξω αυτήν την ωραία συγκυρία και να σου ευχηθώ με το καλό το διδακτορικό! Ο δρόμος είναι δύσκολος και για αυτό άλλωστε τον διαβαίνουν λίγοι, όμως θα συλλέξεις σπάνια εφόδια, τα οποία θα σε ακολουθούν σε όλη σου τη ζωή. Εύχομαι επίσης, να συνεχίσεις τη συγγραφική σου πορεία και να μας φωτίζεις με τις παραβολές σου για πολλά ακόμα χρόνια.
Λιονάκης: Σε ευχαριστώ Ζωή! Ήταν μια όμορφη συνομιλία, όπου συζητήθηκαν ενδιαφέροντα θέματα, όπως εξάλλου ενδιαφέρουσες ήταν πάντα οι συζητήσεις μας όλα αυτά τα χρόνια!
Διαβάστε ακόμα:
