Κοινωνιολογία Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών – Κεφάλαιο 6: Βασικοί ορισμοί – Σημεία έμφασης
Μορφές και κοινωνικές βάσεις εξουσίας
- Δύναμη (κατά τον Βέμπερ): Ο Βέμπερ όρισε τη δύναμη ως την ικανότητα άσκησης ελέγχου της συμπεριφοράς. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να παρακινούν τα πλήθη, να επηρεάζουν ή και να αλλάζουν τις απόψεις των ακροατών τους, να «δίνουν ταυτότητα» σε ένα κοινωνικά ανομοιογενές πλήθος, άνθρωποι δηλαδή που είναι προσωπικότητες με μεγάλη επιρροή (σελ. 134, σχ. βιβλίο).
- Κράτος (κατά τον Βέμπερ): H «κοινότητα των ανθρώπων η οποία αξιώνει (αποτελεσματικά) το μονοπώλιο στη χρήση της νόμιμης φυσικής βίας μέσα σε ένα ορισμένο έδαφος» (σελ. 134, σχ. βιβλίο).
- Άμεση δημοκρατία: Η δημοκρατία στην αρχική της εκδοχή στην Αρχαία Ελλάδα είναι γνωστή ως άμεση δημοκρατία (συμμετοχή όλων των ελεύθερων πολιτών στη λήψη των αποφάσεων) [σς. 138 – 139, σχ. βιβλίο].
- Αντιπροσωπευτική δημοκρατία: Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία ορίζεται ως η πολιτική μορφή διακυβέρνησης στην οποία ο λαός ασκεί έμμεσα την εξουσία διά των εκλεγμένων αντιπροσώπων του. Στο πλαίσιο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας η βούληση του λαού μπορεί να αποτυπωθεί και με τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, που θα μπορούσε να εκληφθεί ως μια μορφή άμεσης δημοκρατίας (σελ. 139, σχ. βιβλίο).
- Ομάδες συμφερόντων: Αν πρόκειται για προώθηση συμφερόντων στη βάση κοινών αντικειμενικών χαρακτηριστικών (π.χ. εργατικά συνδικάτα), θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τον όρο «ομάδες συμφερόντων» (σελ. 145, σχ. βιβλίο).
- Ομάδες γνώμης: Αν πρόκειται για προώθηση αιτημάτων στη βάση κοινών αξιών και αντιλήψεων, όπως είναι τα αιτήματα των ενώσεων καταναλωτών ή των οικολογικών οργανώσεων, τότε είναι ακριβέστερος ο όρος «ομάδες γνώμης» (σελ. 146, σχ. βιβλίο).
- Πολιτική συμπεριφορά: Με τον όρο «πολιτική συμπεριφορά» εννοούμε τον τρόπο με τον οποίο το άτομο εκφράζει, δραστηριοποιείται και συμμετέχει ως πολίτης σε συλλογικές διαδικασίες, σε σωματεία, συλλόγους, εθελοντικές οργανώσεις, λέσχες, κόμματα και εκλογικές διαδικασίες (σελ. 148, σχ. βιβλίο).
- Πολιτική κοινωνικοποίηση: Στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης κοινωνίας τα άτομα γίνονται δέκτες, αλλά και φορείς της πολιτικής κοινωνικοποίησης, δηλαδή συμμετέχουν σε μια συνεχή διαδικασία διαμόρφωσης και αλληλεπίδρασης πολιτικών αξιών, στάσεων, αναπαραστάσεων και συμπεριφορών που μεταβιβάζονται σ’ αυτά μέσω των θεσμών κοινωνικοποίησης (σελ. 148, σχ. βιβλίο).
- Πολιτική αλλοτρίωση: Με τον όρο «πολιτική αλλοτρίωση» εννοούμε την αποξένωση, την αδιαφορία, την αίσθηση του ατόμου ότι η συμμετοχή του στο πολιτικό γίγνεσθαι δε μετρά, τη δυσπιστία του έναντι των κυβερνώντων και γενικά την απομάκρυνσή του από τις πολιτικές διαδικασίες και τις πολιτικές εξελίξεις. Η πολιτική αλλοτρίωση είναι μια μορφή πολιτικής συμπεριφοράς που εκδηλώνεται τόσο στο επίπεδο των στάσεων και των αντιλήψεων των πολιτών όσο και στο επίπεδο συγκεκριμένης πολιτικής συμπεριφοράς (π.χ. αδρανοποίηση, αυτο-απομόνωση, αδιαφορία, μη συμμετοχή σε πολιτικές οργανώσεις, πολιτικά κόμματα και εκλογικές διαδικασίες για την ανάδειξη των αντιπροσώπων του λαού στο Κοινοβούλιο) [σελ. 152, σχ. βιβλίο] .
Σημεία έμφασης Κεφαλαίου!
- Να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε όλη την έκταση του Κεφαλαίου.
Γλωσσάριο
Λόμπι: Ομάδα προσώπων που αναπτύσσουν την πολιτική τους δράση στους προθαλάμους (lobby) του κοινοβουλίου ή των γραφείων των πολιτικών και επηρεάζουν παρασκηνιακά τις πολιτικές αποφάσεις (σελ. 219, σχ. βιβλίο).
Τάσος Τριανταφυλλόπουλος*
Φιλόλογος, MSc Εκπαιδευτική Πολιτική και Διοίκηση
Διαβάστε ακόμα:
Πανελλαδικές ΓΕΛ 2020: Η νέα εξεταστέα ύλη στην Ιστορία και την Κοινωνιολογία
Κοινωνιολογία Γ’ Λυκείου – Κεφάλαιο 1: Βασικοί ορισμοί – Σημεία έμφασης
Κοινωνιολογία Γ’ Λυκείου – Κεφάλαιο 2: Βασικοί ορισμοί – Σημεία έμφασης
Κοινωνιολογία Γ’ Λυκείου – Κεφάλαιο 3: Βασικοί ορισμοί – Σημεία έμφασης
Κοινωνιολογία Γ’ Λυκείου – Κεφάλαιο 5: Βασικοί ορισμοί – Σημεία έμφασης
Κοινωνιολογία Γ’ Λυκείου – Κεφάλαιο 6: Βασικοί ορισμοί – Σημεία έμφασης
