Γρηγόρης ΠαπουτσήςΤου Γρηγόρη Παπουτσή

Το διοξείδιο του άνθρακα είναι το σημαντικότερο αέριο του θερμοκηπίου που έχει κατηγορηθεί για την υπερθέρμανση του πλανήτη και η αύξηση του στην ατμόσφαιρα είναι σε μεγάλο βαθμό ανθρωπογενής μέσω της καύσης ορυκτών καυσίμων όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η καύση των ορυκτών καυσίμων κατά τους τελευταίους δύο αιώνες, δηλαδή μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση, εκτόξευσε στα ύψη την ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα το 2015 έθεσε ως στόχο τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή. Όμως η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο, που συγκρίνεται με τα επίπεδα πριν από 3 εκατομμύρια χρόνια όπως διαπιστώθηκε από δείγματα παγόβουνων και θαλάσσιων ιζημάτων. Οι θερμοκρασίες τότε ήταν αυξημένες από 3 έως 4 βαθμούς Κελσίου, οι πάγοι της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής είχαν λιώσει σε μεγάλο βαθμό και το επίπεδο των ωκεανών ήταν υψηλότερο κατά 15 μέτρα. Βέβαια οι συγκεντρώσεις παλαιότερα έφτασαν σε τόσο υψηλά επίπεδα, όμως αποτελούσαν αποτέλεσμα φυσικής διεργασίας μέσα σε ένα διάστημα εκατομμυρίων ετών.

Σύμφωνα με τις μετρήσεις που ανακοινώθηκαν τον Ιούνιο του 2019, το όριο των 400 ppm στην ατμόσφαιρα ξεπεράστηκε για 7η συνεχόμενη χρονιά, ενώ έχει τεθεί ως στόχος ο περιορισμός των εκπομπών έως το 2030. Σήμερα η θερμοκρασία του πλανήτη είναι κατά 1 βαθμό πιο υψηλή σε σύγκριση με τις απαρχές της βιομηχανικής επανάστασης. Έχουμε 10 κρίσιμα χρόνια μπροστά μας όπου η ανθρωπότητα υποχρεούται να καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια για να αποφύγει το ζοφερό μέλλον που διαγράφεται.

  • Ανανεώσιμες πηγές Ενέργειας

Μεγάλο ποσοστό των εκπομπών θέρμανσης του πλανήτη προέρχεται από την ανάγκη παροχής της ηλεκτρικής ενέργειας σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Οι περισσότερες από αυτές τις εκπομπές προέρχονται από ορυκτά καύσιμα, όπως τον άνθρακα και το φυσικό αέριο. Αντίθετα, οι περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παράγουν ελάχιστες ή καθόλου εκπομπές. Χώρες όπως η Ελλάδα πρέπει να επενδύσουν στην ηλιακή και αιολική ενέργεια, όμως λιγότερο από το 12% του ηλεκτρισμού στη χώρα μας προέρχεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ενώ η συμμετοχή των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας δεν ξεπερνά το 7%.

  • Ηλεκτρικά αυτοκίνητα

Είναι αλήθεια ότι οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ρυπαίνουν και εκλύουν και αυτοί αέρια του θερμοκηπίου, αλλά είναι πιο αποδοτικοί ενεργειακά από τις μηχανές εσωτερικής καύσης των αυτοκινήτων. Σε αυτή την περίπτωση λοιπόν δεν μιλάμε για μία λύση καλή απέναντι στο περιβάλλον, αλλά λιγότερο κακή. Περίπου το 1,5% των οχημάτων που πωλήθηκαν στην Ευρώπη πέρυσι αποτελούνταν από ηλεκτροκινητήρες. Βέβαια για να μπορέσει να προχωρήσει αυτό το πλάνο είναι απαραίτητη η κατασκευή κατάλληλων υποδομών, προκειμένου να είναι εύκολη η χρήση τους σε οποιοδήποτε σημείο βρεθούν.

  • Αποθήκευση στο υπέδαφος

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη προσπάθεια μείωσης των εκπομπών που χρησιμοποιείται πειραματικά εδώ και 20 χρόνια. Το διοξειδίου του άνθρακα εγχέεται μέσω γεωτρήσεων σε βαθειά πετρώματα, αντικαθιστώντας και συμπιέζοντας έτσι το ρευστό που ήδη υπάρχει σ’ αυτούς τους πόρους όπως φυσικό αέριο, νερό ή πετρέλαιο. Όμοια έχει εξεταστεί η περίπτωση αποθήκευσης στον βυθό της Βόρειας Θάλασσας καυσαερίων των εργοστασίων ενέργειας. Βέβαια τέτοιες γεωτεχνολογικές λύσεις περιέχουν αδυναμίες που τις καθιστά ύποπτες σε μέρος του επιστημονικού κόσμου. Άλλωστε οι γνώσεις του ανθρώπου για τα βάθη των ωκεανών είναι περιορισμένες.

  • Πυρηνική σύντηξη

Ένας φιλόδοξος στόχος είναι μέσα στην επόμενη 15ετία να έχει κατασκευαστεί το πρώτο πιλοτικό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής, που θα χρησιμοποιεί την πυρηνική σύντηξη. Σε μία τέτοια διαδικασία δύο άτομα υδρογόνου συγχωνεύονται, δημιουργώντας ένα βαρύτερο στοιχείο, το Ήλιο, ενώ ταυτόχρονα απελευθερώνεται ενέργεια. Η ενέργεια που μπορεί να παραχθεί με αυτό τον τρόπο είναι πραγματικά ανυπολόγιστη. Είναι ενδεικτικό ότι ένα λίτρο καυσίμου σύντηξης ισοδυναμεί με 55.000 βαρέλια πετρελαίου. Μόλις 2 κυβικά χιλιόμετρα νερού θα μπορούσαν θεωρητικά να παρέχουν ενέργεια ισοδύναμη με όλα τα αποθέματα πετρελαίου στη Γη, χωρίς να δημιουργεί «αέρια του θερμοκηπίου» ή επικίνδυνα ραδιενεργά απόβλητα.

  • Εκτροπή των ακτινών του Ηλίου με ένα κάτοπτρο

Έχει μελετηθεί και ένα σενάριο που θα χρησιμοποιηθεί μόνο εάν όλες οι υπόλοιπες λύσεις αποτύχουν ή φέρουν πολύ φτωχά αποτελέσματα μέσα στις επόμενες δεκαετίες.

Πρόκειται για μια πολύ φιλόδοξη ιδέα, με την οποία θα κατασκευαστεί ένα τεράστιο διαστημικό κάτοπτρο, που θα εγκατασταθεί μεταξύ του Ήλιου και της Γης ενώ δε θα μπλοκάρει στην πραγματικότητα το φως, απλώς θα το φιλτράρει ώστε ένα ποσοστό της υπέρυθρης ακτινοβολίας να μη φτάνει ποτέ στη γήινη ατμόσφαιρα. ‘Έχει στόχο να εκτρέπει το 1% της ακτινοβολίας και για να συμβεί αυτό θα χρειαζόταν ένα κάτοπτρο επιφανείας περίπου 966.000 τετραγωνικών χλμ. ή αρκετά κάτοπτρα μικρότερου μεγέθους. Από τη στιγμή που θα εγκατασταθεί, το κόστος λειτουργίας του κατόπτρου είναι μηδαμινό όμως η διαδικασία εγκατάστασης ενός τόσο μεγάλου αντικείμενου σε τροχιά γύρω από τη Γη θα είναι πολύ δύσκολη, αλλά και πανάκριβη.

Οι προβλέψεις των επιστημόνων βασίζονται σε μοντέλα προσομοίωσης των συνθηκών που ζούμε. Κανείς δε ξέρει τι έχει αποφασίσει η φύση για το μέλλον του πλανήτη που μας φιλοξενεί. Η ανθρωπότητα όμως θα πρέπει να απαλλαγεί από τον εγωισμό που χαρακτηρίζει τις κινήσεις της απέναντι στο περιβάλλον στο βωμό του κέρδους και να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να δημιουργήσει μία νέα εποχή απαλλαγμένη από τα δεινά της τωρινής.

Βιβλιογραφία

  • Matt McGrath, 6 November 2019, Nuclear fusion is ‘a question of when, not if’.
  • Χίλκε Φίσερ / Κώστας Συμεωνίδης,Αυγουστος 5 2016, Πόσο «πράσινα» είναι τα ηλεκτροκίνητα;
  • Eleanor Imste, June 17, 2019, Atmospheric CO2 hits record high in May 2019.

Παπουτσής Γρηγόρης*
Απόφοιτος του τμήματος Φυσικής Ιωαννίνων με εξειδίκευση στη φιλοσοφία των μαθηματικών από το ΕΚΠΑ.
Επικοινωνία: [email protected], 6981613616

Διαβάστε ακόμα:

Ακολουθήστε την επίσημη σελίδα μας στο facebook schooltime για να βλέπετε τις σημαντικότερες ειδήσεις στη ροή του schooltime.gr

Ακολουθήστε μας στο facebook