Η σημερινή έκρηξη των γνώσεων, οι ποικίλοι κοινωνικοί και τεχνολογικοί μετασχηματισμοί καθώς και οι νέες πολυδιάστατες εκπαιδευτικές ανάγκες που προκύπτουν διαρκώς, έχουν ως αποτέλεσμα να καθίσταται πιο σύνθετος και απαιτητικός από ποτέ ο ρόλος του σημερινού εκπαιδευτικού. Οι νεοεισερχόμενοι εκπαιδευτικοί (σε μεγαλύτερο βαθμό) αντιμετωπίζουν διάφορες δυσκολίες που σχετίζονται με την προσαρμογή, την εξέλιξη και την αποδοτικότητα τους τόσο στο πλαίσιο της εργασίας τους όσο και στο ευρύτερο πεδίο της παρουσίας και δράσης τους εντός της επαγγελματικής τους κοινότητας. Πολλά εκπαιδευτικά συστήματα του εξωτερικού τις τελευταίες δεκαετίες έχουν υιοθετήσει ως μια βασική στρατηγική επιμόρφωσης, υποστήριξης και ένταξης των νέων εκπαιδευτικών το θεσμό του μέντορινγκ. Ωστόσο, στη χώρα μας (μέχρι στιγμής) δεν εφαρμόζεται συστηματικά και επίσημα κάποια τέτοια διαδικασία.
Το μέντορινγκ εμπερικλείει πολλές εκφάνσεις και με βάση την πολύπλοκη δομή του όρου είναι δύσκολο να αποδοθεί μονομερώς. Αν έπρεπε να επεξηγήσουμε τον οικείο όρο, γενικά θα αναφέραμε πως το μέντορινγκ αποτελεί μια ενεργή διαδικασία καθοδήγησης ενός νεοεισερχόμενου εκπαιδευτικού κατά τη διάρκεια της πρώιμης επαγγελματικής του σταδιοδρομίας. Επίσης, πρόκειται για μια πρακτική επιμόρφωσης του μαθητευόμενου εκπαιδευτικού και μετάδοσης γνώσεων, τεχνικών, αξιών και εμπειριών από έναν πιο έμπειρο εκπαιδευτικό ή κάποιο ειδικό εκπαιδευτικό στέλεχος. Ο τελευταίος ονομάζεται μέντορας. Ουσιαστικά ο μέντορας αποτελεί ένα πρότυπο δράσης και συμπεριφοράς για το νεοεισερχόμενο εκπαιδευτικό και η μεντορική σχέση (που έχει τις ρίζες της στην “Οδύσσεια”) έχει ως στόχο την καλλιέργεια μιας ειλικρινούς, ισότιμης και συνεργατικής σχέσης ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη, ώστε να πληροί τους πολυμερείς σκοπούς της και να καθίσταται επικερδής για όλους και μακροπρόθεσμα για τους ίδιους τους μαθητές .
Εντοπίζονται ποικίλα μοντέλα μέντορινγκ που υιοθετούνται και διαφοροποιούνται ανάλογα τις επιταγές του κάθε συστήματος, τις επικρατούσες συνθήκες στην εκάστοτε σχολική μονάδα που εφαρμόζεται, αλλά κατά κύριο λόγο εξαρτώνται από το προφίλ των συμμετεχόντων και τους στόχους που έχουν θέσει να επιτύχουν μετά το πέρας της διαδικασίας. Ως κύρια μοντέλα μπορούν να θεωρηθούν τα εξής: α) το μοντέλο της γνωστικής μαθητείας, β) το μοντέλο δεξιοτήτων-επάρκειας και γ) το αναστοχαστικό μοντέλο. Για μια win-win μεντορική σχέση κρίνεται αναγκαίο να συντρέχουν διάφορες προϋποθέσεις, όπως μεταξύ άλλων, η αποδοχή των “ρόλων” από τους εμπλεκόμενους, η συνειδητοποιημένη και ενεργή συμμετοχή τους, η προηγούμενη επιμόρφωση του ίδιου του μέντορα στα καθήκοντά του, ο ορθός σχεδιασμός και αξιολόγηση του προγράμματος πριν υλοποιηθεί, η παροχή ανατροφοδότησης στον μαθητευόμενο και φυσικά η στήριξη του θεσμού από την ίδια την εκπαιδευτική μονάδα.
Τέλος, ο θεσμός του μέντορινγκ διαφαίνεται να επιδρά θετικά για το σύνολο των εκπαιδευτικών διαδικασιών και των ατόμων που σχετίζονται με το εκπαιδευτικό σύστημα. Ειδικότερα, όμως, οι νέοι εκπαιδευτικοί μέσω του μέντορινγκ αποκοτούν αυτοπεποίθηση, κοινωνικοποιούνται, βελτιώνουν τις διδακτικές μεθόδους τους καθώς και τις δεξιότητες τους για τη διαχείριση της τάξης. Έτσι, ανακαλύπτουν και δομούν την επαγγελματική τους ταυτότητα, γίνονται πιο υπεύθυνοι και αποδοτικοί και μεταστρέφονται σε ολοκληρωμένους επαγγελματίες που υπηρετούν με σύνεση, όραμα και ικανότητες τα πολυσχιδή καθήκοντά τους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Αρβανιτίδου, Α. & Παπαδοπούλου, Β. (2017). Απόψεις των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τον θεσμό του μέντορα νεοδιόριστου εκπαιδευτικού: εμπειρική διερεύνηση και συγκριτική αποτίμηση. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 34, σ. 28-45.
Μπαρμποπούλου, Β. & Οικονόμου, Α. (2017). Το μέντορινγκ στη σταδιοδρομία του εκπαιδευτικού. Στο: Σ. Γκιώση, Ε. Βαλκάνος & Α. Οικονόμου (Επιμ.), 1ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο Εκπαιδευτικής Ηγεσίας, Αποτελεσματική Διοίκηση και Ηθικές Αξίες. Τόμος Β΄, Σχολική Ηγεσία και Εκπαιδευτικοί Οργανισμοί. Θεσσαλονίκη: Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Παπαναούμ, Ζ. (2003). Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Θεωρητική και εμπειρική προσέγγιση. Αθήνα: Τυπωθήτω.
Παππά, Ε. & Ιορδανίδης, Γ. (2017). Ο ρόλος του μέντορα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα: διερεύνηση απόψεων εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης νομού Θεσσαλονίκης για την αναγκαιότητα εφαρμογής του θεσμού. Έρευνα στην Εκπαίδευση, 6( 1), 112-130.
Παναγιώτου Νίκος*
Απόφοιτος Παιδαγωγικού
Μεταπτυχιακός φοιτητής στο τμήμα της Ειδικής Αγωγής
