Αρχαία Ελληνικά Β’ και Γ’ Λυκείου (Φάκελος υλικού), Κείμενο αυτενέργειας (αδίδακτο κείμενο – Λυσίας): Ενδεικτικές ασκήσεις γραμματικής & συντακτικού σύμφωνα με το νέο σύστημα εξέτασης
ΛΥΣΙΑΣ, ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΑΔΥΝΑΤΟΥ
(24.1–27)
(Πύλη για την Ελληνική γλώσσα)
Ο ομιλητής, άνθρωπος με φυσική αναπηρία, μιλώντας στη Βουλή των Πεντακοσίων, προσπαθεί να διατηρήσει το δικαίωμα να λαμβάνει το ετήσιο χρηματικό επίδομα που χορηγούσε το δημόσιο ταμείο στους ανάπηρους και τους φτωχούς.
Περὶ δὲ τῆς ἐμῆς ἱππικῆς, ἧς οὗτος ἐτόλμησε μνησθῆναι πρὸς ὑμᾶς, οὔτε τὴν τύχην δείσας οὔτε ὑμᾶς αἰσχυνθείς,
οὐ πολὺς ὁ λόγος. ἐγὼ γάρ, ὦ βουλή, πάντας οἶμαι τοὺς
ἔχοντάς τι δυστύχημα τοῦτο ζητεῖν καὶ τοῦτο φιλοσοφεῖν,
ὅπως ὡς ἀλυπότατα μεταχειριοῦνται τὸ συμβεβηκὸς πάθος.
ὧν εἷς ἐγώ, καὶ περιπεπτωκὼς τοιαύτῃ συμφορᾷ ταύτην
ἐμαυτῷ ῥᾳστώνην ἐξηῦρον εἰς τὰς ὁδοὺς τὰς μακροτέρας
τῶν ἀναγκαίων.
τό δὲ μέγιστον, ὦ βουλή, τεκμήριον ὅτι
διὰ τὴν συμφορὰν ἀλλ’ οὐ διὰ τὴν ὕβριν, ὡς οὗτός φησιν,
ἐπὶ τοὺς ἵππους ἀναβαίνω [ῥᾴδιόν ἐστι μαθεῖν]· εἰ γὰρ
ἐκεκτήμην οὐσίαν, ἐπ’ ἀστράβης ἂν ὠχούμην, ἀλλ’ οὐκ ἐπὶ
τοὺς ἀλλοτρίους ἵππους ἀνέβαινον· νυνὶ δ’ ἐπειδὴ τοιοῦτον
οὐ δύναμαι κτήσασθαι, τοῖς ἀλλοτρίοις ἵπποις ἀναγκάζομαι χρῆσθαι πολλάκις.
καίτοι πῶς οὐκ ἄτοπόν ἐστιν, ὦ
βουλή, τοῦτον ἄν, εἰ μὲν ἐπ’ ἀστράβης ὀχούμενον ἑώρα με,
σιωπᾶν (τί γὰρ ἂν καὶ ἔλεγεν;), ὅτι δ’ ἐπὶ τοὺς ᾐτημένους
ἵππους ἀναβαίνω, πειρᾶσθαι πείθειν ὑμᾶς ὡς δυνατός εἰμι;
καὶ ὅτι μὲν δυοῖν βακτηρίαιν χρῶμαι, τῶν ἄλλων μιᾷ χρωμένων, μὴ κατηγορεῖν ὡς καὶ τοῦτο τῶν δυναμένων ἐστίν·
ὅτι δ’ ἐπὶ τοὺς ἵππους ἀναβαίνω, τεκμηρίῳ χρῆσθαι πρὸς
ὑμᾶς ὡς εἰμὶ τῶν δυναμένων; οἷς ἐγὼ διὰ τὴν αὐτὴν αἰτίαν
ἀμφοτέροις χρῶμαι.
Δραστηριότητες γραμματικής:
- «Περὶ δὲ τῆς ἐμῆς ἱππικῆς…»: να αντικαταστήσετε την αντωνυμία έτσι ώστε να δηλώνονται πολλοί κτήτορες.
- Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους:
- μνησθῆναι: β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα
- οἶμαι: γ’ ενικό οριστικής παρατατικού
- φησιν: α’ πληθυντικό ευκτικής ενεστώτα
- κτήσασθαι: τον ίδιο τύπο στον παρακείμενο
- πειρᾶσθαι: γ’ ενικό υποτακτικής ενεστώτα
- «ὑμᾶς, τι, τοῦτο, ὧν, ἐμαυτῷ, τὴν αὐτὴν (αἰτίαν)»: να αναγνωρίσετε το είδος των αντωνυμιών.
- «τὰς μακροτέρας, τό μέγιστον»: να μεταφέρετε τους τύπους στον υπερθετικό βαθμό του αντίστοιχου επιρρήματος.
- «τὸ συμβεβηκὸς πάθος, τοιαύτῃ συμφορᾷ, τοὺς ἀλλοτρίους ἵππους, τὴν αὐτὴν αἰτίαν»: να μεταφέρετε τις συνεκφορές στην ίδια πτώση, στον άλλο αριθμό.
Δραστηριότητες συντακτικού:
- «περὶ δὲ τῆς ἐμῆς ἱππικῆς, ἧς οὗτος ἐτόλμησε μνησθῆναι πρὸς ὑμᾶς…»: σε ποιον όρο του κειμένου αναφέρεται η υπογραμμισμένη αντωνυμία; Ποιος είναι ο συντακτικός της ρόλος στη δευτερεύουσα πρόταση;
- «ὅτι δ’ ἐπὶ τοὺς ἵππους ἀναβαίνω, τεκμηρίῳ χρῆσθαι πρὸς
ὑμᾶς ὡς εἰμὶ τῶν δυναμένων;»: να εντοπίσετε το κατηγορούμενο στη φράση και να δικαιολογήσετε τη μορφή του. - «οἷς ἐγὼ διὰ τὴν αὐτὴν αἰτίαν ἀμφοτέροις χρῶμαι»: να χαρακτηρίσετε το είδος της πρότασης και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
- «νυνὶ δ’ ἐπειδὴ τοιοῦτον οὐ δύναμαι κτήσασθαι…», «ἐγὼ γάρ, ὦ βουλή, πάντας οἶμαι τοὺς ἔχοντάς τι δυστύχημα τοῦτο ζητεῖν»: να εντοπίσετε τα υποκείμενα των απαρεμφάτων και να δικαιολογήσετε την πτώση τους.
- «ὃ δὲ μέγιστον, ὦ βουλή, τεκμήριον ὅτι διὰ τὴν συμφορὰν ἀλλ’ οὐ διὰ τὴν ὕβριν, ὡς οὗτός φησιν, ἐπὶ τοὺς ἵππους ἀναβαίνω [ῥᾴδιόν ἐστι μαθεῖν]· εἰ γὰρ ἐκεκτήμην οὐσίαν, ἐπ’ ἀστράβης ἂν ὠχούμην, ἀλλ’ οὐκ ἐπὶ τοὺς ἀλλοτρίους ἵππους ἀνέβαινον»: Να εντοπιστεί ο υποθετικός λόγος του αποσπάσματος. Ποια μορφή θα είχε, αν ο ρήτορας ήθελε να παρουσιάσει την υπόθεση ως μια απλή σκέψη του που έχει ακόμη πιθανότητες να συμβεί;
- «εἰ μὲν ἐπ’ ἀστράβης ὀχούμενον ἑώρα με…»: να χαρακτηριστεί συντακτικώς η μετοχή. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
- «το δὲ μέγιστον, ὦ βουλή, τεκμήριον … τοῖς ἀλλοτρίοις ἵπποις ἀναγκάζομαι χρῆσθαι πολλάκις»: να αναγνωρίσετε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς που δηλώνουν αιτία.
- «Περὶ δὲ τῆς ἐμῆς ἱππικῆς, ἧς οὗτος ἐτόλμησε μνησθῆναι πρὸς ὑμᾶς, οὔτε τὴν τύχην δείσας οὔτε ὑμᾶς αἰσχυνθείς,
οὐ πολὺς ὁ λόγος»: Για ποιον λόγο επιλέχθηκε ο συγκεκριμένος χρόνος των ρηματικών τύπων; Πώς θα άλλαζε το νόημα της φράσης, αν στη θέση του έμπαινε ο παρατατικός; - «τί γὰρ ἂν καὶ ἔλεγεν;»: να δικαιολογήσετε τη χρήση της συγκεκριμένης έγκλισης.
- «ἐγὼ γάρ, ὦ βουλή, πάντας οἶμαι τοὺς
ἔχοντάς τι δυστύχημα τοῦτο ζητεῖν καὶ τοῦτο φιλοσοφεῖν,
ὅπως ὡς ἀλυπότατα μεταχειριοῦνται τὸ συμβεβηκὸς πάθος»: να εντοπίσετε τις επιθετικές μετοχές, τις λέξεις στις οποίες αναφέρονται και να τις αναλύσετε σε δευτερεύουσες προτάσεις.
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
Επισήμανση: Προσαρμόστε το εκπαιδευτικό υλικό στα δεδομένα του εκάστοτε μοντέλου εξέτασης – Το εκπαιδευτικό υλικό διατίθεται στο διαδίκτυο αποκλειστικά από το schooltime.gr
Εκπαιδευτικό υλικό για τα Αρχαία Ελληνικά Λυκείου
- 15 δωρεάν βοηθήματα για το «άγνωστο κείμενο» στα αρχαία ελληνικά
- «Συνοπτικό Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας» δωρεάν e-book
- «Αρχαία Ελληνικά: Ασκήσεις Γραμματικής και Συντακτικού» δωρεάν e-book
- Κατεβάστε δωρεάν τη Γραμματική και το Συντακτικό του Αχιλλέα Τζάρτζανου
- Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
1. Αρχαία Α’ Λυκείου, 2. Αρχαία Β’ Λυκείου, 3. Αρχαία Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Γραμματική, 6. Συντακτικό 7. Άγνωστο κείμενο
Δείτε τις τελευταίες ειδήσεις στο Newsroom schooltime.gr – Βρείτε μας στο Google News
