Με τον όρο κλιματική αλλαγή αναφερόμαστε στη μεταβολή του παγκοσμίου κλίματος και ειδικότερα σε μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκών που εκτείνονται σε μεγάλη χρονική κλίμακα. Οι κλιματικές αλλαγές οφείλονται σε φυσικές διαδικασίες, καθώς και σε ανθρώπινες δραστηριότητες με επιπτώσεις στο κλίμα.
Είναι άραγε ανθρωπογενής η αιτία;
Η ανθρώπινη παρέμβαση στον φυσικό κύκλο του CO2 τα τελευταία 150 χρόνια έχει υπάρξει καθοριστική. Η αιτία της κλιματικής αλλαγής που βιώνουμε είναι η υπερβολική χρήση ορυκτών πόρων, όπως είναι ο άνθρακας και ο λιγνίτης, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, η καύση των οποίων απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες CO2 στην ατμόσφαιρα. Η απερίσκεπτη καύση ορυκτών καυσίμων αλλά και οι κτηνοτροφικές δραστηριότητες που συμβάλουν στην εκπομπή μεθανίου, σε συνδυασμό με την αποψίλωση των δασών τα οποία απορροφούν τα αέρια του θερμοκηπίου, έχουν διαταράξει ανεπανόρθωτα τις ισορροπίες. Η μεγάλη ποσότητα CO2 που πλέον συγκεντρώνεται στην ατμόσφαιρα, έχει συμβάλει στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, ενώ η ταχύτητα με την οποία συντελείται αυτή η αύξηση είναι σημαντικά μεγαλύτερη από οποιαδήποτε φυσική διεργασία.
Πιο συγκεκριμένα, η αύξηση της θερμοκρασίας τα τελευταία 150 χρόνια επηρέασε περισσότερο το βόρειο ημισφαίριο, όπου υπάρχουν αυξήσεις έως και 6 βαθμούς Κελσίου. Τα αριθμητικά μοντέλα που προσομοίωσαν το κλίμα της Γης βρίσκονται σε συμφωνία με τις παρατηρήσεις των τελευταίων ετών οπότε χρησιμοποιήθηκαν και για την πρόβλεψη των επιπτώσεων που θα αλλάξουν πολλά από όσα μέχρι τώρα θεωρούσαμε δεδομένα.
Επιπτώσεις
Είναι σαφές πως η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας δε σημαίνει απαραίτητα πιο ζεστό κλίμα για όλους, σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται, μεταβάλει το κλιματικό σύστημα, συμβάλλοντας στην αύξηση εμφάνισης ακραίων και απρόβλεπτων καιρικών φαινομένων. Με άλλα λόγια, άλλες περιοχές θα είναι πιο ζεστές, άλλες πιο κρύες, ενώ ανάλογα θα επηρεαστούν και τα επίπεδα υγρασίας του πλανήτη –άλλοτε δημιουργώντας συνθήκες ξηρασίας, άλλοτε μεγάλες ποσότητες βροχόπτωσης.
Το μέλλον
Τα μοντέλα στο σενάριο που δεν περιοριστούν οι εκλύσεις δείχνουν ένα μέλλον καταστροφικό. Είναι σαφές πως η κλιματική αλλαγή επέρχεται εξαιρετικά γρήγορα και πολλά είδη ζώων δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στην νέα αυτή κατάσταση. Ο πληθυσμός των κουνουπιών αναμένεται να εξαπλωθεί και να εδραιωθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα του έτους, μεταφέροντας ασθένειες όπως ο δάγκειος πυρετός και η ελονοσία. Ο αριθμός των ημερών σε καύσωνα θα αυξηθεί έως και 20 τον χρόνο, το νερό των ωκεανών θα διασταλεί και οι πάγοι θα λιώσουν με αποτέλεσμα να αυξηθεί η στάθμη, οι ακτογραμμές θα διαβρωθούν περαιτέρω (65% στην Κρήτη) ενώ εκατομμύρια άνθρωποι θα έχουν έλλειψη σε πόσιμο νερό.
Εκτός των άλλων, αναφερόμαστε σε μία εξωφρενικά ακριβή υπόθεση. Η καταστροφή περιουσιακών στοιχείων από τα ακραία φαινόμενα (πλημμύρες, τυφώνες, πυρκαγιές), οι βίαιοι εκτοπισμοί, οι ξηρασίες, οι εξαφανίσεις ειδών και πολλά αντίστοιχα φαινόμενα θα έχουν επιπρόσθετο κόστος για την παγκόσμια οικονομία.
Προσαρμογή
Οι επιπτώσεις θα είναι διαφορετικές από τόπο σε τόπο, παρόλο αυτά χρειάζεται παγκόσμια συνεννόηση για τον μετασχηματισμό νέου ενεργειακού μοντέλου. Το κόστος βέβαια σε μία τέτοια περίπτωση θα είναι μεγάλο και το μόνο εφικτό σενάριο φαίνεται να είναι ο περιορισμός των εκλύσεων. Ακόμα και αν σήμερα σταματούσε πλήρως η έκλυση από την Ελλάδα δεν θα ήταν ικανή να μεταβάλλει το γενικό σκηνικό καθώς οι μεγαλύτεροι ρυπαντές όπως οι Η.Π.Α, η Ινδία και η Κίνα θα πρέπει να περιορίσουν σημαντικά την καύση των ορυκτών καυσίμων.
Βιβλιογραφία:
- Αναστασία Ρωμανού, Sept 03 2019, «Κλιματική Αλλαγή, Επιπτώσεις στο Φυσικό Περιβάλλον»
- https://climate.nasa.gov/evidence/
- Lijing Cheng, Jiang Zhu, Mar 3 2017, Improved estimates of ocean heat content from 1960 to 2015
Παπουτσής Γρηγόρης*
Απόφοιτος του τμήματος Φυσικής Ιωαννίνων με εξειδίκευση στη φιλοσοφία των μαθηματικών από το ΕΚΠΑ.
Επικοινωνία: [email protected], 6981613616
