Συνέντευξη: Γιώργος Σκάθαρος / Δήμητρα Αντωνακούδη

Έχοντας στο ενεργητικό της αξιόλογες συνεργασίες με σπουδαίους καλλιτέχνες και εμφανίσεις σε σημαντικούς χώρους πολιτισμού, η Δήμητρα Αντωνακούδη είναι μια από τις πιο ταλαντούχες ερμηνεύτριες της Θεσσαλονίκης. Καλλιτέχνιδα της γενιάς της με μουσική και θεατρική παιδεία, δίνει τα τελευταία χρόνια το δικό της ξεχωριστό στίγμα στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης, με συνέπεια, ήθος και αγάπη για το καλό τραγούδι.

Δήμητρα, σ’ ευχαριστώ που είσαι σήμερα μαζί μας. Αυτή η συνάντηση γίνεται λίγες ώρες πριν από μια μεγάλη συναυλία-αφιέρωμα στον Νίκο Γκάτσο –ένα από τα πολλά αφιερώματα σε μεγάλους Έλληνες δημιουργούς, στα οποία έχεις συμμετάσχει το τελευταίο διάστημα. Με την ευκαιρία, λοιπόν, θα σου ζητήσω να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας με μια  αναφορά σ’ αυτή τη «σειρά» συναυλιών. Μας δίνεις μια εικόνα για το πλαίσιο στο οποίο υλοποιούνται;

Πριν από δύο χρόνια περίπου, καλοκαίρι του ‘17, ξεκινήσαμε μια σειρά αφιερωμάτων σε σπουδαίους Έλληνες δημιουργούς. Τα αφιερώματα αυτά έχουν τη μορφή μουσικής παράστασης, καθώς έχουν αρχή, μέση και τέλος. Κάναμε μια επιλογή των σπουδαιότερων τραγουδιών που μας άφησαν προίκα, ξεκινώντας από μπαλάντες και καταλήγοντας στα πιο λαϊκά κομμάτια τους, πλαισιωμένα πάντα από αφηγήσεις είτε των ίδιων είτε προσώπων του περιβάλλοντός τους, σχετικά με τη ζωή και το έργο τους. Μέχρι στιγμής, πραγματοποιήσαμε αφιερώματα στους στιχουργούς και ποιητές: Νίκο Γκάτσο και Μάνο Ελευθερίου και στους συνθέτες Σταύρο Κουγιουμτζή και Μάνο Λοΐζο. Σχεδιάζουμε να συνεχίσουμε να πραγματοποιούμε αφιερώματα. Άλλωστε, η κάβα των Ελλήνων δημιουργών είναι μεγάλη. Είναι βέβαια ένας τρόπος δουλειάς που απαιτεί προσεκτική επιλογή τραγουδιών και αφηγήσεων, μελέτη και πρόβες, αλλά η τόσο ένθερμη αποδοχή του κόσμου μάς δίνει τα κίνητρα να συνεχίζουμε.

Βρισκόμαστε στη μέση της περιόδου και ήδη έχεις πραγματοποιήσει αρκετές εμφανίσεις. Υπάρχουν προγραμματισμένες εκδηλώσεις για το υπόλοιπο του καλοκαιριού, στις οποίες θα ήθελες να αναφερθείς;

Πράγματι, ήδη πραγματοποιήσαμε τα αφιερώματα στον Μάνο Ελευθερίου, τον Νίκο Γκάτσο και τον Σταύρο Κουγιουμτζή. Τον Σταύρο Κουγιουμτζή, μάλιστα, η Θεσσαλονίκη τον αγαπά και τον τιμά ιδιαίτερα.  Έτσι, εκτός από τη συναυλία που δώσαμε στην Τούμπα Θεσσαλονίκης, είχα την τύχη να συμμετάσχω και στη συναυλία που ήταν αφιερωμένη στα τραγούδια του, την οποία διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, με μαέστρο την Ιωσηφίνα Κατωφλίδου. Αξίζει να αναφερθώ επίσης στη συμμετοχή μου σε μια εξίσου όμορφη συναυλία που δόθηκε στα Γρεβενά στο πλαίσιο της παγκόσμιας ημέρας κατά των ναρκωτικών με τραγούδια που ταξίδεψαν τις «Φωνές, μουσικές ως την άκρη της γης». Αυτός ήταν κι ο τίτλος της συναυλίας. Σειρά έχει το αφιέρωμα στον Μάνο Λοΐζο στις 8 Αυγούστου στην Ασπροβάλτα, ενώ οι εμφανίσεις μας θα ολοκληρωθούν με αφιέρωμα στον Σταύρο Κουγιουμτζή στις 14 Αυγούστου, στην Πανσέληνο στις 16 Αυγούστου και στον Μάνο Λοΐζο στις 6 Σεπτεμβρίου στο camping Sunny Bay στη Μεταμόρφωση Χαλκιδικής, ένα υπέροχο μέρος στο οποίο τόσο οι άνθρωποι που το διαχειρίζονται όσο και οι θαμώνες του μας υποδέχονται με την πιο ζεστή αγκαλιά. Έτσι, θα κλείσει ένα πολύ όμορφο δημιουργικό καλοκαίρι.

Συνέντευξη -Δήμητρα Αντωνακούδη4

Η χειμερινή σεζόν υπήρξε επίσης πολύ δημιουργική για σένα, με εμφανίσεις σε μουσικές σκηνές της Θεσσαλονίκης, αλλά και στο θέατρο. Πες μου δυο λόγια γι’ αυτή την περίοδο.

Νιώθω ευγνώμων για το χειμώνα που πέρασε. Παρουσιάσαμε τα αφιερώματά μας στο «Σαράι», στην Άνω Τούμπα, μια πολύ ζεστή μουσική σκηνή, που μετρά πια είκοσι χρόνια  και που έχει μείνει συνεπής στη μουσική της γραμμή, ενώ κάναμε και κάποιες εμφανίσεις και σε άλλες πόλεις, όπως Κατερίνη και Κοζάνη. Αλλά και θεατρικά ο χειμώνας ήταν πολύ δημιουργικός, καθώς είχα την τύχη να παίζω στην παράσταση «Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ στο θέατρο Αυλαία, παραγωγή της εταιρείας «Γίνονται έργα» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Αδάμη. Ήταν η τρίτη φορά που συνεργαζόμουν με τον συγκεκριμένο σκηνοθέτη κι έτσι από την αρχή ένιωθα ασφαλής και σίγουρη για τη διαδρομή που θα διανύαμε. Ο Δημήτρης Αδάμης δίνει σαφείς κατευθυντήριες γραμμές, αφήνοντας όμως στους ηθοποιούς του και ελεύθερο χώρο για δημιουργία. Το θίασο αποτελούσαν άλλοι 6 ηθοποιοί: η Κορνηλία Προκοπίου, η Αλεξάνδρα Κασιούμη, ο Κωνσταντίνος Λιάρος, ο Κωνσταντίνος Πετρίδης, ο Άλκης Γκόσιος και ο Γιώργος Χριστοφορίδης και βοηθός σκηνοθέτη η Μαρία Ράπαντα, εξαιρετικά ταλαντούχοι και κυρίως συνεργάσιμοι όλοι τους κι έτσι η παράσταση που συνθέσαμε μας δικαίωσε˙ είχε την πιο θερμή αποδοχή και μας ταξίδεψε ως την Καβάλα όπου δώσαμε διπλές παραστάσεις για δύο εβδομάδες. Θα έχω πάντα τις πιο όμορφες αναμνήσεις από αυτή τη δουλειά. Αλλά τη χρόνια που πέρασε, μου έγινε άλλη μια ενδιαφέρουσα πρόταση. Η Ανωτέρα Σχολή Δραματικής Τέχνης Ροντίδη, από την οποία αποφοίτησα, μου πρότεινε να διδάξω στο Παιδικό και Εφηβικό τμήμα της Σχολής, πρόταση που αποδέχθηκα φυσικά με μεγάλη χαρά και ενθουσιασμό. Έτσι, ανοίχτηκε μπροστά μου άλλο ένα πεδίο καλλιτεχνικής δημιουργίας και έκφρασης παράλληλα με τη διδασκαλία που είχα ξεκινήσει ήδη από την προηγούμενη χρονιά στον πολιτιστικό σύλλογο «Πήγασος» του Ευόσμου. Η σεζόν κύλησε με πολύ δημιουργικό τρέξιμο, το οποίο εύχομαι να υπάρχει και τις επόμενες χρονιές.

Συνέντευξη -Δήμητρα Αντωνακούδη5

Συνέντευξη - Δήμητρα Αντωνακούδη

Την περασμένη άνοιξη, σε είδαμε στη Θεσσαλονίκη,  πλαισιωμένη από μια ομάδα εξαιρετικών μουσικών της πόλης, σε ένα  ιδιαίτερο project, τη μουσική παράσταση «Δεν έχει αρχή. Τραγούδια από το θέατρο και τον κινηματογράφο». Ήταν ένα ενδιαφέρον εγχείρημα, δουλεμένο με μεράκι. Πώς το υποδέχτηκε το κοινό; Είχε την αναμενόμενη ανταπόκριση;

Θέλαμε από καιρό να φτιάξουμε ένα project που να συνδυάζει την αγάπη μου για τη μουσική και το θέατρο. Έτσι κάναμε μια προσεκτική επιλογή τραγουδιών από θεατρικά έργα και κινηματογραφικές ταινίες του ελληνικού και διεθνούς ρεπερτορίου. Αν και ενδιαφέρον το εγχείρημα, ήταν δύσκολο καθώς προσπαθούσαμε να επιλέξουμε κομμάτια που να είναι γνώριμα στ’ αυτιά του κόσμου, χωρίς να είναι χιλιοακουσμένα, να απευθύνονται στο ευρύ κοινό διατηρώντας την ποιότητά τους, να μπορούν να σε ταξιδεύουν στην εποχή που γράφτηκαν, αλλά με μια σύγχρονη ματιά, να απαιτούν θεατρικότητα στην ερμηνεία, χωρίς όμως υπερβολές και θεατρινισμούς. Έτσι, καταλήξαμε σε ένα πρόγραμμα από το οποίο παρελαύνουν τραγούδια των σπουδαιότερων συνθετών: Μάνου Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη, Nino Rota, Nicola Piovani, Βασίλη Τσιτσάνη, Μανώλη Χιώτη, Σταύρου Ξαρχάκου, Μίμη Πλέσσα, Γιώργου Ζαμπέτα. Παρεμβάλλονται αφηγήσεις κειμένων που γράφτηκαν από σπουδαίους ανθρώπους της τέχνης, όπως τον Κάρολο Κουν, τον Μπέρτολτ Μπρεχτ, το Μάνο Χατζιδάκι κ.ά. Τον τίτλο δανειστήκαμε από το ομώνυμο τραγούδι του Βαγγέλη Γκούφα και του Σταύρου Ξαρχάκου που γράφτηκε για την ταινία Λόλα, με το οποίο ξεκινά το δεύτερο μέρος της παράστασής μας που έχει πιο λαϊκό ηχόχρωμα. Το κοινό  υποδέχθηκε το project πολύ θερμά κι αυτό μας δίνει κουράγιο να συνεχίζουμε να χτίζουμε προσεγμένα προγράμματα.

Συνέντευξη - Δήμητρα Αντωνακούδη2

Θα μας συστήσεις τους συνεργάτες σου;

Με μεγάλη χαρά και περηφάνια, καθώς πρόκειται για εξαιρετικούς μουσικούς που χαίρουν σεβασμού και αναγνώρισης στο χώρο της μουσικής! Πιάνο παίζει ο Σάκης Κοντονικόλας, μπουζούκι ο Παύλος Παφρανίδης, ενώ στην κιθάρα και στην επιμέλεια των προγραμμάτων στα αφιερώματα στους Έλληνες δημιουργούς είναι ο Δημήτρης Κεχαγιάς που το όνομά του είναι συνδεδεμένο με τη διεύθυνση της ιστορικής μουσικής σκηνής «Πλατώ». Στο project «Δεν έχει αρχή», κιθάρα παίζει ο Ανδρέας Ζιάκας, που έχω την τύχη να τον έχω δάσκαλό μου στο Ωδείο Βορείου Ελλάδος. Θα πρέπει επίσης να αναφερθώ και στην κατά καιρούς συνεργασία μου με τον Κώστα Ματσίγκο, έναν από τους μεγαλύτερους κιθαρίστες της Ελλάδας, συνεργασία που για καλή μου τύχη έχει καταγραφεί μέσα από την εκπομπή «Ανοιχτά Μικρόφωνα». Η συνεργασία μου βέβαια με τόσο σημαντικούς μουσικούς, εκτός από χαρά, μου δημιουργεί και ευθύνη, καθώς με κάνει να θέλω συνεχώς να εξελίσσομαι και να μαθαίνω δίπλα τους όσα περισσότερα μπορώ από τα πολύτιμα μαθήματα της μουσικής.

Σκοπεύετε να το συνεχίσετε και τη νέα σεζόν ή να κάνετε κάτι παρόμοιο;

Επιθυμία μας είναι να το συνεχίσουμε, αφού το επεκτείνουμε σε διάρκεια με προσθήκες τραγουδιών και αφηγήσεων. Ας ελπίσουμε πως οι συνθήκες θα είναι ευνοϊκές για την υλοποίηση των σχεδίων μας.

Γενικά, έχεις στα σχέδιά σου κάτι για το φθινόπωρο ή τον χειμώνα, που θα μπορούσε να ανακοινωθεί;

Αυτή την περίοδο, πέφτουν κάποιες ιδέες και προτάσεις στο τραπέζι. Τίποτα δεν είναι ακόμη σχεδιασμένο, ολοκληρωμένο και ανακοινώσιμο. Ας ευχηθούμε να πάνε όλα καλά και θα ανακοινωθούν την κατάλληλη στιγμή.

Όση ώρα μιλάμε και σε γνωρίζω καλύτερα, σκέφτομαι ότι, από τη στιγμή που σε κέρδισε η τέχνη, η επιστήμη έχασε ένα μεγάλο κεφάλαιο -για όσους δεν το γνωρίζουν, είσαι απόφοιτη της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Αλήθεια, πώς πήρες την απόφαση να κάνεις σπουδές στο τραγούδι και την υποκριτική;

Ήταν όνειρό μου από μικρό παιδί. Καθώς μεγάλωνα, η επιθυμία ζυμωνόταν συνεχώς. Πίστευα όμως πάντα πως ο καλλιτέχνης χρειάζεται καλλιέργεια για να ανθίσει. Δε σημαίνει απαραίτητα πως το πανεπιστήμιο σού τη δίνει, σου ανοίγει όμως δρόμους κι αν έχεις τα μάτια σου ανοιχτά, μπορείς να τους δεις και να βρεις μόνος τον τρόπο να τους περπατήσεις. Κι εμένα το πανεπιστήμιο μ’ έφερε σ’ επαφή με τους μεγάλους φιλοσόφους, με αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, με ρεύματα τέχνης, με παιδαγωγικές μεθόδους. Τα πήρα όλα μαζί μου και ακολούθησα το δρόμο που πίστευα πάντα πως είναι για μένα.

Συνέντευξη -Δήμητρα Αντωνακούδη9

Θεωρείς τη μουσική και το Θέατρο «συγκοινωνούντα δοχεία»;

Αναμφίβολα. Το ένα δίνει και παίρνει από το άλλο. Η μουσική είναι απαραίτητο όργανο στο σώμα μιας θεατρικής παράστασης, καθώς δημιουργεί ή κλιμακώνει συναισθήματα. Το θέατρο από την άλλη δίνει σε μια μουσική παράσταση το πλαίσιο και τον τρόπο ερμηνείας.

Στην υποθετική συγκυρία που θα ήσουν αναγκασμένη να διαλέξεις μεταξύ των δύο, τι θα επέλεγες;

Αν και δύσκολη η ερώτηση, θα διάλεγα τη μουσική. Είναι πιο άμεση και πιο διαδραστική η επικοινωνία που χτίζεις με το κοινό. Η μουσική παράσταση είναι ζωντανός οργανισμός που αναπνέει από τον κοινό πνεύμονα που δημιουργούν οι μουσικοί με το κοινό.

Σ’ αυτό το σημείο, θα ήθελα να μείνουμε λίγο στο τραγούδι. Έχεις συνεργαστεί με σπουδαίους  καλλιτέχνες, μπορώ να θυμηθώ τη Γλυκερία, τον Κώστα Μακεδόνα, τον Βασίλη Λέκκα… Επίσης, παράλληλα με την παρουσία σου σε  συναυλίες και αξιόλογες μουσικές σκηνές, αλλά και τη συμμετοχή σου στη ΣΟΝΕ, έχεις εμφανιστεί σε σημαντικούς χώρους, όπως το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, το Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το Αρχαιολογικό Μουσείο. Θα πω –κι ας μου επιτραπεί η έκφραση- πως, αν και πολύ νέα, το «κοντέρ» σου έχει γράψει αρκετά χιλιόμετρα. Τι κρατάς από τη μέχρι τώρα πορεία σου στο χώρο;

Όσα χρειάζονται πριν από τη μέρα αυτών των συναυλιών: μελέτη, δουλειά, καλή προετοιμασία, εγρήγορση, συνεχή μαθητεία. Αυτά είναι που πιστεύω πως σε οδηγούν σ’ εκείνη τη μέρα. Αυτά κρατώ στις αποσκευές μου σε κάθε μουσική διαδρομή.

Συνέντευξη -Δήμητρα Αντωνακούδη12

Σίγουρα, θα υπήρξαν και κακές στιγμές…

Σίγουρα. Είναι μέρος της φύσης αυτής της δουλειάς. Μαθαίνεις όμως να κάνεις τα εμπόδια βατήρες για να προχωρήσεις παραπέρα.

Σκέφτηκες ποτέ να τα παρατήσεις για κάποιο λόγο;

Όχι, ποτέ. Απλώς στις δύσκολες στιγμές επαναπροσδιόριζα τον τρόπο με τον οποίο θα πάλευα και γινόμουν πιο προσεκτική στην επιλογή συνοδοιπόρων.

Τα πρώτα σου καλλιτεχνικά βήματα έγιναν μέσα στην Ελλάδα της κρίσης. Πώς το βίωσες όλο αυτό; Πιστεύεις ότι επηρέασε τον χώρο σε πρακτικά θέματα καθημερινότητας, αλλά και σε δημιουργικό επίπεδο;

Σε δημιουργικό επίπεδο πιστεύω πως η κρίση βοήθησε τους καλλιτέχνες. Συνεχώς παρακολουθώ καλλιτέχνες να έχουν ανάγκη να εκφραστούν για να πάρουν καθαρό αέρα μέσα στο θολό τοπίο της κρίσης και καταφέρνουν να δημιουργήσουν όμορφα τραγούδια και ιδιαίτερες παραστάσεις. Τα πράγματα είναι δύσκολα σε πρακτικό επίπεδο. Είναι δύσκολο να βρεθούν τα χρήματα ή οι άνθρωποι που θα πιστέψουν και θα στηρίξουν τις αξιόλογες δουλειές: την παραγωγή ενός δίσκου ή μιας παράστασης κι έτσι οι καλλιτέχνες αγωνίζονται πολλές φορές να στηρίξουν τα όνειρά τους πατώντας στις δικές τους δυνάμεις ή αρκούνται σε πενιχρή ή καθόλου αμοιβή προκειμένου να γίνει γνωστό το έργο τους. Αυτό είναι άδικο γι’ αυτούς που αφιέρωσαν εργατοώρες μελέτης και προβών. Η δουλειά του καλλιτέχνη πρέπει να αμείβεται όχι μόνο για το αποτέλεσμα, αλλά και για τις ώρες που χρειάστηκε για να φτάσει στο αποτέλεσμα.

Συνέντευξη -Δήμητρα Αντωνακούδη11

Δισκογραφία… Απ’ όσα γνωρίζω, αυτή τη στιγμή τουλάχιστον είναι μια «πονεμένη» ιστορία˙ οι όποιες παραγωγές απλώς συνεπικουρούν στις εμφανίσεις των καλλιτεχνών. Ποια είναι η άποψή σου;

Πράγματι. Δεν υπάρχουν οικονομικές απολαβές από τη δισκογραφία. Αυτή απλά συντελεί στη διαμόρφωση της μουσικής σου ταυτότητας και στην -όσο γίνεται- διάδοση του ονόματός σου. Το όφελος είναι καλλιτεχνικό και μόνο, καθώς μπορεί να λειτουργήσει σε κάποιο βαθμό βοηθητικά στο χτίσιμο της πορείας σου.

Να περιμένουμε κάτι δικό σου, εννοώ δισκογραφικά, στο άμεσο μέλλον;

Είναι όνειρό μου να αποκτήσω κι εγώ κάποια στιγμή τα δικά μου τραγούδια και ήδη υπήρξαν συνθέτες που μου εξέφρασαν την επιθυμία να μου εμπιστευτούν τραγούδια τους. Αγκάλιασα τις προτάσεις τους με μεγάλη χαρά. Επειδή όμως είναι μακρύς ο δρόμος ως την υλοποίηση ενός τέτοιου ονείρου, αυτό που μπορώ να πω αυτή τη στιγμή είναι πως δε θα είναι έτοιμο στο κοντινό μέλλον. Τα όνειρα θέλουν υπομονή για να καρποφορήσουν.

Κάθε φορά που συναντώ ανθρώπους από το χώρο της μουσικής, τους ζητώ να αφιερώσουν στους αναγνώστες μας λίγους στίχους από το αγαπημένο τους τραγούδι. Αφού λοιπόν σ’ ευχαριστήσω για την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε και σου ευχηθώ μόνο επιτυχίες για το μέλλον, τι θα έλεγες να κλείσουμε μ’ αυτό;

Εγώ ευχαριστώ για την όμορφη συζήτηση! Το ταξίδι που κάναμε στη χρονιά που προηγήθηκε, στα δρώμενα που τρέχουν τώρα και στα σχέδια για το μέλλον μ’ έκανε να νιώσω ακόμη πιο ευγνώμων για τα δώρα που μου φέρνει η ζωή!

Θα κλείσω με τους στίχους του Μανώλη Αναγνωστάκη:

“…Την ασήμαντη παρουσία μου βρίσκω σε κάθε γωνιά

κάμε να σ’ ανταμώσω κάποτε φάσμα χαμένο του πόθου μου κι εγώ…”

Δείτε την προσωπική σελίδα της Δήμητρας Αντωνακούδη εδώ

Επιμέλεια – Γιώργος Σκάθαρος*

Ακολουθήστε την επίσημη σελίδα μας στο facebook schooltime για να βλέπετε τις σημαντικότερες ειδήσεις στη ροή του schooltime.gr

Ακολουθήστε μας στο facebook