Ιστορία Προσανατολισμού Γ’ Λυκείου – 3. Τα πρώτα ελληνικά κόμματα, α. Το αγγλικό κόμμα»

Του Άρη Ιωαννίδη

Α. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΛΑΤΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ (1821-1843)

3. Τα πρώτα ελληνικά κόμματα

α. Το αγγλικό κόμμα

Ερωτήσεις σύντομης απάντησης:

  1. Ποιοι συμπαρατάχθηκαν με το αγγλικό κόμμα και ποιο κύριο χαρακτηριστικό τους διέκρινε;
  2. Ποιος ήταν ο στόχος των ηγετών και των οπαδών του αγγλικού κόμματος στις αρχές της δεκαετίας του 1820.
  3. Ποιος ήταν ο ηγέτης του αγγλικού κόμματος και ποια η άποψή του σχετικά με τη στάση της Αγγλίας απέναντι στην Ελλάδα;
  4. Ποιες ήταν οι επίσημες θέσεις του αγγλικού κόμματος και τι επιζητούσε;

Απαντήσεις στις ερωτήσεις σύντομης απάντησης:

  1. «Με το αγγλικό κόμμα … επαγγελματικές τους δραστηριότητες».
  2. «Οι ηγέτες και οι οπαδοί … τα εδαφικά του όρια».
  3. «Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος … Οθωμανική αυτοκρατορία».
  4. «Οι επιλογές του αγγλικού κόμματος … και ως προς τα μέσα».

Ερωτήσεις κλειστού τύπου, Σωστό/Λάθος:

  1. Με το αγγλικό κόμμα συμπαρατάχθηκαν πρόκριτοι, στρατιωτικοί, λόγιοι και έμποροι.
  2. Κύριο χαρακτηριστικό των οπαδών του αγγλικού κόμματος ήταν οι εθνικιστικές και δημοκρατικές ιδέες.
  3. Η σκέψη των ηγετών και των οπαδών του αγγλικού κόμματος ότι δηλαδή ένα ελληνικό κράτος θα μπορούσε να ιδρυθεί και να έχει ασφαλή σύνορα μόνο με την υποστήριξη της Αγγλίας, είχε ωριμάσει ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1830.
  4. Η Βρετανία έπαιρνε σαφή θέση υπέρ της ακεραιότητας της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
  5. Η θέση του Μαυροκορδάτου ήταν πως η προϊούσα διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας θα ανάγκαζε τελικά την Αγγλία να επιλέξει τη συμμαχία της Ελλάδας στην περιοχή, ως φραγμό στα επεκτατικά σχέδια της Ρωσίας.
  6. Για τους ηγέτες του αγγλικού κόμματος η Αγγλία αποτελούσε πρότυπο για την εξέλιξη της εσωτερικής κατάστασης στην Ελλάδα.
  7. Ως θεμελιώδεις αρχές του πολιτικού συστήματος το αγγλικό κόμμα θεωρούσε το συγκεντρωτικό σύστημα και τη διάκριση των εξουσιών, αρχές τις οποίες υποστήριξε σε όλη τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα.
  8. Πάγια θέση του Μαυροκορδάτου ήταν να οριστεί η κρατική οργάνωση του κράτους με γραπτό σύνταγμα.
  9. Ο Μαυροκορδάτος επιζητούσε αυτοκέφαλη ελληνική εκκλησία, χωρίς δεσμεύσεις από το Πατριαρχείο.
  10. Το αγγλικό κόμμα γενικότερα υποστήριζε την άσκηση μετριοπαθούς πολιτικής, τόσο ως προς τους στόχους όσο και ως προς τα μέσα.

Απαντήσεις στις ερωτήσεις κλειστού τύπου (Σωστό/Λάθος) :

  1. Σωστό
  2. Σωστό
  3. Λάθος
  4. Σωστό
  5. Σωστό
  6. Σωστό
  7. Λάθος
  8. Λάθος
  9. Σωστό
  10. Σωστό

Ενδεικτικά παραθέματα από το ΚΕΕ (Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας)

ΠΗΓΗ

Ο Μαυροκορδάτος διατύπωσε τις ιδέες του σε ένα πολύ σηµαντικό υπόµνηµα που συνέταξε το 1848, το οποίο αποτελεί αριστοτεχνικό κατηγορητήριο κατά του ακραίου αλυτρωτισµού και πειστική παρουσίαση των µετριοπαθών θέσεων. Πρώτα διακήρυσσε την αντίθεσή τους προς τις σποραδικές συνοριακές επιθέσεις και τις µυστικές εταιρείες, που κατά τη γνώµη  του τορπίλιζαν τον φαινοµενικό τους στόχο. Τις θεωρούσε παράτολµες ενέργειες εγωκεντρικών ή παραπλανηµένων ανθρώπων, που έπρεπε να κατασταλούν. Απαριθµούσε κατόπιν τα λάθη των προγενεστέρων ελληνικών κυβερνήσεων.  ……………………………………………………………………………………………………………

Το ελληνικό κράτος δεν είχε δώσει στους Έλληνες της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας καµία απτή απόδειξη ότι η ελληνική διακυβέρνηση ήταν έστω και ελάχιστα πιο φωτισµένη από την τουρκική, ούτε είχε δείξει στην Ευρώπη ότι η ελληνική ηγεµονία θα έφερνε πολιτική σταθερότητα στην Εγγύς Ανατολή. Στο µεταξύ, η Οθωµανική Αυτοκρατορία είχε θεσπίσει εσωτερικές µεταρρυθµίσεις που είχαν αποκαταστήσει την τουρκική αυτοπεποίθηση και είχαν πείσει την Ευρώπη ότι η κατάρρευση δεν επέκειτο άµεσα.

Το πρόγραµµα του Μαυροκορδάτου ήταν στην πραγµατικότητα πρόγραµµα εσωτερικής ανάπτυξης, εµπορίου, επικοινωνιών και παιδείας, παρόλο που παρουσιαζόταν επιδέξια ως συγκαλυµµένη προετοιµασία για πόλεµο. ∆ίνοντας έµφαση στην αύξηση του εµπορίου, στην ανάπτυξη της εµπορικής ναυτιλίας και στη διακίνηση της πυρίτιδας από εµπόρους, και αποφεύγοντας οποιαδήποτε αναφορά στους άτακτους οπλαρχηγούς, ενώ επέµενε στην ανάγκη ενός νέου σώµατος πυροβολικού, το πρόγραµµα αυτό έµµεσα συνιστούσε τη µετάθεση της ευθύνης του αλυτρωτισµού από την παλιά στρατιωτική τάξη στην αστική, και έτσι προωθούσε έµµεσα τα οικονοµικά συµφέροντα της τελευταίας οµάδας. Επιπλέον, οι γραφειοκρατικές ικανότητες τις οποίες ανέφερε ο Μαυροκορδάτος ως προϋποθέσεις για τους διοριζόµενους στην κεντρική διεύθυνση ήταν ακριβώς εκείνες για τις οποίες εκτιµούσαν τον ίδιο και αρκετά µέλη του κόµµατός του. Με λίγα λόγια, η πολιτική του Μαυροκορδάτου απαιτούσε την ηγεσία ικανών γραφειοκρατών και ισχυρών εµπόρων, ενώ σύµφωνα µ ε τις απαιτήσεις του αντίθετου προσανατολισµού τη διεύθυνση της υπόθεσης του αλυτρωτισµού θα την αναλάµβανε η παραδοσιακή τάξη των στρατιωτικών.

  1. Petropulos, ό.π., σσ. 634-635

Λαµβάνοντας υπόψη το περιεχόµενο της πηγής  και τις πληροφορίες του σχολικού βιβλίου, προσπαθήστε να εντοπίσετε τη στρατηγική του Μαυροκορδάτου στο θέµα της απελευθέρωσης των αλυτρώτων.

Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος

Διαβάστε επίσης:

Ιστορία Προσανατολισμού – Οι νέες ενότητες στην εξεταστέα ύλη, «Πελατειακά δίκτυα επί τουρκοκρατίας»

Ιστορία Γ’ Λυκείου – Οι νέες ενότητες στην εξεταστέα ύλη, «Η διαμόρφωση νέων δεδομένων κατά την Επανάσταση»

 

Ακολουθήστε την επίσημη σελίδα μας στο facebook schooltime για να βλέπετε τις σημαντικότερες ειδήσεις στη ροή του schooltime.gr

Ακολουθήστε μας στο facebook