Αρχαία Γ’ Λυκείου: Θέματα Πανελλαδικών προηγούμενων ετών (2011) προσαρμοσμένα στο νέο σύστημα
ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ:
Α1, Β3, Β5, Γ (όλες οι ασκήσεις).
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20 ΜΑÏΟΥ 2011
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Διδαγμένο κείμενο
Πλάτωνος Πολιτεία 519 Β – D
Τί δέ; Τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τοὺς ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τοὺς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διὰ τέλους, τοὺς μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, τοὺς δὲ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι;
Ἀληθῆ, ἔφη.
Ἡμέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ’ ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι ἀφικέσθαι πρὸς τὸ μάθημα ὃ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τὸ ἀγαθὸν καὶ ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μὴ ἐπιτρέπειν αὐτοῖς ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.
Τὸ ποῖον δή;
Τὸ αὐτοῦ, ἦν δ’ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ’ ἐκείνους τοὺς δεσμώτας μηδὲ μετέχειν τῶν παρ’ ἐκείνοις πόνων τε καὶ τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι.
Ἔπειτ’, ἔφη, ἀδικήσομεν αὐτούς, καὶ ποιήσομεν χεῖρον ζῆν, δυνατὸν αὐτοῖς ὂν ἄμεινον;
Α1. Χαρακτηρίστε τις προτάσεις με Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ):
α. Οι απαίδευτοι είναι άνθρωποι με κάποιον συγκεκριμένο σκοπό στη ζωή τους.
β. Οι “ἐν παιδείᾳ ἐώμενοι διατρίβειν διὰ τέλους” θεωρούν ότι, αν και ζωντανοί, ζουν στα νησιά
των μακάρων.
γ. Ο Σωκράτης εντάσσει τον εαυτό του στους ιδρυτές της πολιτείας.
δ. Η θέαση του αγαθού είναι μία εύκολη και απλή διαδικασία.
ε. Ο Γλαύκων θεωρεί πως η πίεση προς τους πεπαιδευμένους να προσφέρουν στην πολιτεία
αποτελεί μορφή αδικίας.
Μονάδες 10
Β. Να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις:
Β1. Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των όρων – φράσεων του κειμένου: ἐν παιδείᾳ (μονάδες 6), ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν (μονάδες 9).
Μονάδες 10
Β2. Με βάση το κείμενο που σας δίνεται να προσδιορίσετε ποιοι δεν είναι κατάλληλοι να αναλάβουν πολιτικές εξουσίες και γιατί.
Μονάδες 10
Β3. Συμπληρώστε τα κενά με τη σωστή λέξη/φράση:
α) Τις απόψεις για την ιδεώδη πολιτεία εκθέτει ο Πλάτων στον διάλογό του Πολιτεία ή ………………………………
β) Με τον όρο πόλις δηλώνεται η πόλη-κράτος, που αναπτύχθηκε ήδη από την …………………….. εποχή στον ελληνικό χώρο
γ) Ο ………………………. νομίζει ότι δικαιοσύνη είναι η εντιμότητα στις συναλλαγές ενώ ο ………………………….θεωρεί πως το συμφέρον του ισχυρού καθορίζει το τι είναι δίκαιο.
δ) Από την ……………………….. προκύπτει η ………………………., όπου ο άμετρο πλουτισμός εκκολάπτει ένα πλήθος κηφήνων.
στ) Σε μια δραματική ………………………….. παρουσιάζεται το σκάφος της πολιτείας να ταξιδεύει ακυβέρνητο.
ζ) Οι ………………………………….. επωμίζονται στρατιωτικά και διοικητικά καθήκοντα και γενικά είναι αφοσιωμένοι στην υπηρεσία του κράτους.
η) Ένας δεύτερος κύκλος εκπαίδευσης (από τα 20 ως τα 30) περιλαμβάνει κυρίως τις ……………………….. επιστήμες.
θ) Κορωνίδα της εκπαιδευτικής πορείας είναι η πενταετής (από τα 30 ως τα 35) σπουδή της ………………………….
Μονάδες 10
Β4. Να βρείτε στο παραπάνω διδαγμένο κείμενο μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις της νέας ελληνικής:
απόρρητος, ντροπαλός, αντιβιοτικό, αποχή, δυσπραγία,
μονοκατοικία, προφήτης, είδωλο, βάθρο, ανυπόμονος
Μονάδες 10
Β5. Στο ακόλουθο απόσπασμα τονίζεται ο ρόλος των πνευματικών ανθρώπων στη σύγχρονη εποχή. Διακρίνετε κάποια ομοιότητα με το πλατωνικό απόσπασμα, ως προς τις απαιτήσεις που έχει η κοινωνία από τους πεπαιδευμένους και το χρέος που φέρουν τα συγκεκριμένα άτομα;
Μέσα στην κοινωνική σφαίρα, τα πνευματικά αγαθά είναι τόσο απαραίτητα όσο και τα υλικά. Παραφράζοντας τον αφορισμό του Καντ, θα λέγαμε πως «η ύλη χωρίς το πνεύμα είναι τυφλή, αλλά και το πνεύμα χωρίς την ύλη είναι κενό». Μια κοινωνία που νοιάζεται μόνο για τα υλικά αγαθά, είναι κοινωνία ζώων – μια κοινωνία που νοιάζεται μόνο για τα πνευματικά αγαθά είναι κοινωνία ασκητών. Αλλά ο άνθρωπος, ο κοινωνικός άνθρωπος, δεν είναι ούτε ζώο ούτε ασκητής. Χρειάζεται και τα υλικά αγαθά, για να υπάρξει και τα πνευματικά αγαθά για να υπάρξει σωστά. Τα πρώτα θα του δώσουν το «ζην», τα δεύτερα το “ευ ζην”.
Κι εδώ προβαίνει, βαρύτατη, η ευθύνη των πνευματικών ανθρώπων για την πορεία της κοινωνίας. Σ’ αυτούς έχει λάχει ο κλήρος να την οπλίσουν όχι μόνο με οργάνωση και μέθοδο, αλλά και με έρεισμα, με νόημα, με σκοπό. Μια κοινωνία που δεν ξέρει πώς βαδίζει, είναι κοινωνία τυφλών, καταδικασμένη να χαθεί μέσα στο ίδιο της το σκοτάδι. Και τους «πρέποντες» δρόμους, λόγους και σκοπούς της δεν μπορούν να της τους δείξουν άλλοι από τους πνευματικός ανθρώπους.
Αν αληθεύει αυτό που είπαμε πιο πάνω – πως το μεγάλο κι ακαταμάχητο όπλο τους είναι η Γνώση – οι πνευματικοί άνθρωποι θα ήταν ένοχοι προδοσίας, και προδοσίας εσχάτης, αν το όπλο αυτό δεν το χρησιμοποιούσαν για τον ανώτατο και απώτατο προορισμό που τους δόθηκε: για την υπηρέτηση και τη διαφώτιση της κοινωνίας. […]
Μ. Πλωρίτης
Μονάδες 10
Γ. Αδίδακτο κείμενο
Ξενοφῶντος Συμπόσιον Ι, 11-12
Ἐκεῖνοι μὲν οὖν σιωπῇ ἐδείπνουν, ὥσπερ τοῦτο ἐπιτεταγμένον αὐτοῖς ὑπὸ κρείττονός τινος. Φίλιππος δ’ ὁ γελωτοποιὸς κρούσας τὴν θύραν εἶπε τῷ ὑπακούσαντι εἰσαγγεῖλαι ὅστις τε εἴη καὶ δι’ ὅ τι κατάγεσθαι βούλοιτο, συνεσκευασμένος τε παρεῖναι ἔφη πάντα τὰ ἐπιτήδεια ὥστε δειπνεῖν τἀλλότρια, καὶ τὸν παῖδα δὲ ἔφη πάνυ πιέζεσθαι διά τε τὸ φέρειν μηδὲν καὶ διὰ τὸ ἀνάριστον εἶναι. ὁ οὖν Καλλίας ἀκούσας ταῦτα εἶπεν· Ἀλλὰ μέντοι, ὦ ἄνδρες, αἰσχρὸν στέγης γε φθονῆσαι· εἰσίτω οὖν. καὶ ἅμα ἀπέβλεψεν εἰς τὸν Αὐτόλυκον, δῆλον ὅτι ἐπισκοπῶν τί ἐκείνῳ δόξειε τὸ σκῶμμα εἶναι.
———–
ὁ ἀνάριστος = ο νηστικός
Γ1α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση αποσπάσματος “Ἐκεῖνοι μὲν οὖν …….. διὰ τὸ ἀνάριστον εἶναι” .
Μονάδες 10
Γ1β. Πώς αντέδρασε ο Καλλίας στα λόγια του γελωτοποιού;
Μονάδες 10
Γ2α. Εντοπίστε και καταγράψτε δύο ουσιαστικά α΄κλίσης και δύο ουσιαστικά γ΄κλίσης. Στη συνέχεια μετατρέψτε τα στη δοτική πληθυντικού. (μονάδες 4)
Γ2β. Εντοπίστε και καταγράψτε δύο μετοχές ενεργητικής φωνής, διαφορετικού μεταξύ τους χρόνου. Στη συνέχεια μετατρέψτε τις στο γ΄ πληθυντικό ευκτικής ενεστώτα της ίδιας φωνής (μονάδες 2)
Γ2γ. Γράψτε τα παραθετικά των παρακάτω τύπων: κρείττονος, αἰσχρὸν (μονάδες 4)
Μονάδες 10
Γ3α. Εντοπίστε και καταγράψτε τρία διαφορετικά είδη επιρρηματικών προσδιορισμών. Στη συνέχεια να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση αυτών των τύπων. (μονάδες 3)
Γ3β. Επιλέξτε τη σωστή απάντηση (μονάδες 2):
1. ὥσπερ τοῦτο ἐπιτεταγμένον αὐτοῖς ὑπὸ κρείττονός τινος:
α) Πρόταση δευτερεύουσα αναφορική παραβολική του τρόπου.
β) Πρόταση δευτερεύουσα αναφορική του ποσού
2. στέγης:
α) γενική της αιτίας από το αἰσχρὸν
β) αντικείμενο στο φθονῆσαι
Γ3γ. Φίλιππος δ’ ὁ γελωτοποιὸς κρούσας τὴν θύραν εἶπε τῷ ὑπακούσαντι εἰσαγγεῖλαι ὅστις τε εἴη καὶ δι’ ὅ τι κατάγεσθαι βούλοιτο: Εντοπίστε έναν πλάγιο λόγο επιθυμίας και έναν πλάγιο λόγο κρίσεως στην παραπάνω περίοδο λόγου. Kαταγράψτε τους και μετατρέψτε τους σε ευθύ λόγο. (μονάδες 5)
Μονάδες 10
Κλασική Φιλόλογος στο 1ο ΓΕΛ Ευόσμου Θεσσαλονίκης/ Μεταπτυχιακός τίτλος στη Γλωσσοδιδακτική / Καθηγήτρια Μουσικής- πιάνου / Eπιμόρφωση στη «Μουσικοκινητική αγωγή» στο Καποδιστριακό Αθηνών. – Προπτυχιακή φοιτήτρια στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών Α.Π.Θ. e-mail:mirka.kama[at]gmail.com
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Αρχαία Ελληνικά Λυκείου
- Πώς θα εξετάζονται τα Αρχαία ελληνικά στη Β’ και τη Γ’ Λυκείου
- Αρχαία Ελληνικά Γ΄ Λυκείου: Κριτήρια αξιολόγησης από το ΙΕΠ σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις
- 15 δωρεάν βοηθήματα για το «άγνωστο κείμενο» στα αρχαία ελληνικά
- «Συνοπτικό Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας» δωρεάν e-book
- «Αρχαία Ελληνικά: Ασκήσεις Γραμματικής και Συντακτικού» δωρεάν e-book
- Κατεβάστε δωρεάν τη Γραμματική και το Συντακτικό του Αχιλλέα Τζάρτζανου
- Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
1. Αρχαία Α’ Λυκείου, 2. Αρχαία Β’ Λυκείου, 3. Αρχαία Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Γραμματική, 6. Συντακτικό 7. Άγνωστο κείμενο
