1. ΜΟΛΙΣ ΠΑΡΕΤΕ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ: ρίχνετε μια γρήγορη ματιά και ορίζετε το χρόνο που θα αφιερώσετε στο καθένα.Προσέξτε, τα θέματα των Αρχαίων Ελληνικών είναι πολλά και διαφορετικής φύσεως. Συνεπώς, για να προλάβετε στο τρίωρο να απαντήσετε σε όλα και να μπορέσετε να κάνετε έναν τελικό έλεγχο, θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί στην τήρηση των χρονικών ορίων που θα θέσετε για την απάντηση του κάθε ερωτήματος. Δεν είναι λίγοι οι μαθητές που απαντούν άριστα στα πρώτα ερωτήματα, χάνουν όμως μονάδες από τα τελευταία ή γιατί δεν προλαβαίνουν να απαντήσουν ή γιατί δίνουν βιαστικές, ημιτελείς απαντήσεις.
2. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Β1. Β2. Β3.(Μονάδες 30): αρχικά, από τα διδαγμένα κείμενα σας δίνεται ένα απόσπασμα 12-20 σειρών με νοηματική συνοχή. Θα σας ζητηθούν τρία ερωτήματα κατανόησης του περιεχομένου του κειμένου (10+10+10 Μονάδες). Οφείλετε να διαβάσετε προσεκτικά τις ερωτήσεις. Μία ερώτηση μπορεί να είναι «Σωστού – Λάθους». Δύο ερωτήματα θα αναφέρονται στα παρακάτω θέματα: ιδέες, αξίες, προβλήματα, στάσεις, ήθος, χαρακτήρας προσώπων, ιστορικό, κοινωνικό, πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής του κειμένου, σύνθεση, δομή, υφολογικά και αισθητικά θέματα. Αποφύγετε να απαντήσετε τις ερωτήσεις περιληπτικά (σε μία παράγραφο), εκτός αν η φύση του θέματος απαιτεί μια τόσο σύντομη απάντηση. Γράψτε αρχικά μία εισαγωγική παράγραφο και στη συνέχεια σε ξεχωριστές παραγράφους αναπτύξτε την απάντηση του ερωτήματος τεκμηριώνοντας με κειμενικές αναφορές. Προσέξτε τη δομή του κειμένου σας. Κάθε απάντηση θα πρέπει να έχει αρχή (σύντομη εισαγωγή) – μέση (απάντηση ερωτήματος ανεπτυγμένη σε παραγράφους) – τέλος (σύντομος ανακεφαλαιωτικός επίλογος). Διαβάζετε προσεκτικά τα ερωτήματα και τα υποερωτήματά τους, βρίσκετε την απάντηση μέσα στο κείμενο (από ποιο σημείο μέχρι ποιο σημείο), απαντάτε σε κάθε ερώτημα και τεκμηριώνετε κάνοντας κειμενικές αναφορές από το πρωτότυπο. Μην αποστηθίζετε έτοιμες απαντήσεις από σημειώσεις παραδόσεων ή βοηθήματα, εκτός αν ζητηθούν ορισμοί (αγαθόν, αιδώς, δίκη κ.ά.) Οι απαντήσεις των ερωτήσεων βρίσκονται μέσα στο κείμενο. Χρειάζεται κριτική ικανότητα και όχι αποστήθιση.
3. ΕΡΩΤΗΜΑ Β4.(Μονάδες 10): θα σας ζητηθεί να απαντήσετε σε μία ερώτηση «κλειστού τύπου» («Σωστού-Λάθους», αντιστοίχισης, συμπλήρωσης κενών ή πολλαπλής επιλογής) από τις εισαγωγές του σχολικού βιβλίου. Η ερώτηση της εισαγωγής θα έχει σχέση με τον συγγραφέα και το απόσπασμα του οποίου σας έχει δοθεί προς εξέταση. Διαβάζετε όλες τις εισαγωγές, γιατί, αν και δίνουν λίγες μονάδες (2 μονάδες στηνεικοσαβάθμια κλίμακα), αποτελούν όμως σίγουρες μονάδες επιτυχίας.
4. ΕΡΩΤΗΜΑ Β5.(Μονάδες 10): θα σας δοθεί μία ερώτηση λεξιλογική-σημασιολογική (σύνδεση λέξεων αρχαίας και νέας, διατήρηση ή αλλαγή της σημασίας τους, οικογένειες ομόρριζων λέξεων, απλών ή σύνθετων, συνώνυμα, αντώνυμα). Προσοχή, συχνά δίνονται ερωτήσεις αντιστοίχισης και ζητείται να γράψετε προτάσεις ή περιόδους με λέξεις που έχουν διαφορετική σημασία στα νέα ελληνικά από αυτήν που έχουν στο αρχαίο κείμενο.
5. ΕΡΩΤΗΜΑ Β6. (Μονάδες 10): θα σας δοθεί παράλληλο κείμενο και ζητείται σύγκριση ανάμεσα στο διδαγμένο και στο παράλληλο κείμενο. Εντοπίζετε στα δύο κείμενα κοινά σημεία ή διαφορές στις απόψεις των συγγραφέων, ανάλογα με το ερώτημα που σας τίθεται και καταγράφετε τις απαντήσεις κάνοντας κειμενικές αναφορές και από τα δύο κείμενα.
6. ΕΡΩΤΗΜΑ Γ1. (Μονάδες 10):σας δίνεταιένα αδίδακτο πεζό κείμενο 12-20 σειρών ιστορικού, ρητορικού ή φιλοσοφικού λόγου αττικής διαλέκτου. Στο αδίδακτο κείμενο προτάσσεται εισαγωγικό σημείωμα, στο οποίο δίδονται βασικές εξωκειμενικές πληροφορίες για την κατανόηση κειμένου. Σας ζητείται να μεταφράσετε ένα χωρίο 4-6 σειρών. Διαβάστε προσεκτικά το χωρίο που σας δίνεται προς μετάφραση μία, δύο, τρεις φορές, ώστε να συλλάβετε το νόημά του. Στη συνέχεια, εξομαλύντε συντακτικά το κείμενο (χωρισμός προτάσεων, εύρεση βασικών όρων της πρότασης) και προχωρήστε στη μετάφραση. Αν κάποιο σημείο είναι δυσνόητο, κάντε κατά λέξη σύνταξη και στη συνέχεια μεταφράστε το. Αν δε γνωρίζετε κάποια λέξη, προσπαθήστε να συλλάβετε το νόημά της από τα συμφραζόμενα. Προσοχή στη μετάφραση των χρόνων στη νέα ελληνική. Αν δεν μπορείτε να κατανοήσετε το περιεχόμενο ενός σημείου του κειμένου, μη χάνετε χρόνο, αφήστε κενό, μεταφράστε το υπόλοιπο κείμενο και επιστρέψτε στη συνέχεια στο σημείο που αφήσατε. Αν εξακολουθείτε να μην μπορείτε να μεταφράσετε το χωρίο, μη χάνετε χρόνο, αφήστε το και προχωρήστε στην απάντηση άλλων ερωτήσεων, που θα σας δώσουν επιπλέον βαθμούς. Προσοχή: μεταφράζετε μόνο το χωρίο που ζητείται και όχι περισσότερο κείμενο. Πολλοί μαθητές από άγχος δεν προσέχουν και μεταφράζουν και προτάσεις, πριν ή μετά το ζητούμενο χωρίο, γεγονός που τους στερεί μονάδες.
7. ΕΡΩΤΗΜΑ Γ2. (Μονάδες 10): θα σας ζητηθεί να απαντήσετε σε μία ερώτηση κατανόησης του αδίδακτου κειμένου. Προσοχή, η ερώτηση μπορεί να επιμερίζεται σε δύο υποερωτήματα. Διαβάζετε προσεκτικά το ερώτημα ή τα υποερωτήματα, εντοπίζετε την απάντηση στο αδίδακτο κείμενο και γράφετε την απάντησή σας τεκμηριώνοντας με κειμενικές αναφορές.
8. ΕΡΩΤΗΜΑ Γ3. (Μονάδες 10): θα σας ζητηθεί να απαντήσετε σε διάφορα θέματα γραμματικής, που θα καλύπτουν ασκήσεις τόσο από το ονοματικό, όσο και από το ρηματικό μέρος. Διαβάζετε προσεκτικά τα θέματα και στη συνέχεια απαντήστε. Προσοχή στις ακριβείς πτώσεις, τους αριθμούς των ονομάτων, όπως και στα πρόσωπα και τις φωνές των ρηματικών τύπων που ζητούνται. Πολλά παιδιά απαντούν σωστά στην πτώση, κάνουν όμως λάθος στον αριθμό ή γράφουν σωστά ένα ρηματικό τύπο, αλλά σε άλλο πρόσωπο ή φωνή. Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δώσετε στο σωστό τονισμό και στα πνεύματα. Αν δε θυμάστε τι πνεύμα ή τόνο παίρνει μία λέξη, αναζητήστε τα στην ερώτηση ή μέσα στο κείμενο. Πολλά παιδιά πάνω στη βιασύνη τους, ενώ πολλές φορές γνωρίζουν πώς γράφεται ένας ρηματικός τύπος ή ο τύπος υπάρχει ήδη ορθά γραμμένος στο θέμα, τον γράφουν λανθασμένα ή χωρίς τόνους και πνεύματα, γεγονός που τους στερεί μονάδες.
9. ΕΡΩΤΗΜΑ Γ4. (Μονάδες 10):στο ερώτημα αυτό θα σας ζητηθεί να αναγνωρίσετε συντακτικώς μερικούς τύπους (λέξεις, προτάσεις) του αδίδακτου κειμένου, να εντοπίσετε κάποια συντακτικά φαινόμενα και να κάνετε μετατροπές. Προσοχή στην πλήρη συντακτική αναγνώριση των τύπων που ζητούνται (συντακτική αναγνώριση και αναφορά της λέξης, την οποία προσδιορίζει).Προσοχή στην πλήρη συντακτική αναγνώριση των προτάσεων (εισαγωγή, αιτιολόγηση εισαγωγής, εκφορά, αιτιολόγηση εκφοράς, λειτουργία μέσα στο κείμενο). Στις ασκήσεις μετασχηματισμού (μετατροπή πλάγιου λόγου σε ευθύ και αντίστροφα, μεταφορά ενός υποθετικού λόγου σε άλλο είδος, ανάλυση μετοχής κ.ά.) διαβάστε προσεκτικά τη φράση που σας δίνεται, μεταφράστε την, σκεφτείτε πώς θα γινόταν η αλλαγή στα νέα ελληνικά και συνέχεια «μεταφράστε» την απάντησή σας στα αρχαία ελληνικά, στηριζόμενοι πάντα στους κανόνες του αρχαιοελληνικού συντακτικού.
10.ΤΕΛΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ: στο τέλος της εξέτασης αφήστε μερικά λεπτά, για να κάνετε τον τελικό έλεγχο του γραπτού σας. Αξιοποιήστε τον υπόλοιπο χρόνο που έχετε στη διάθεσή σας και μη βιαστείτε να αποχωρήσετε από την τάξη. Διορθώστε τυχόντα λάθη (π.χ. τόνους ή πνεύματα), συμπληρώστε παραλήψεις (π.χ. λέξεων, υποερωτημάτων) ή ατέλειες του γραπτού (π.χ. ανολοκλήρωτα γράμματα). Προσέξτε, επίσης, την εμφάνιση του γραπτού σας, το γραφικό χαρακτήρα και τα ορθογραφικά λάθη. Κανένας βαθμολογητής δεν επιθυμεί να σας μειώσει τη βαθμολογία, αλλά δεν είναι υποχρεωμένος να «αποκρυπτογραφήσει» το γραπτό σας. Οτιδήποτε δε γίνεται κατανοητό, θεωρείται λάθος. Αντίθετα, ένα καλογραμμένο γραπτό προδιαθέτει το βαθμολογητή, για να δώσει μία υψηλή βαθμολογία!
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!
Χρήστος Χαρακόπουλος*
Φιλόλογος
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Αρχαία Ελληνικά Λυκείου
- Πώς θα εξετάζονται τα Αρχαία ελληνικά στη Β’ και τη Γ’ Λυκείου
- Αρχαία Ελληνικά Γ΄ Λυκείου: Κριτήρια αξιολόγησης από το ΙΕΠ σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις
- 15 δωρεάν βοηθήματα για το «άγνωστο κείμενο» στα αρχαία ελληνικά
- «Συνοπτικό Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας» δωρεάν e-book
- «Αρχαία Ελληνικά: Ασκήσεις Γραμματικής και Συντακτικού» δωρεάν e-book
- Κατεβάστε δωρεάν τη Γραμματική και το Συντακτικό του Αχιλλέα Τζάρτζανου
- Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
1. Αρχαία Α’ Λυκείου, 2. Αρχαία Β’ Λυκείου, 3. Αρχαία Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Γραμματική, 6. Συντακτικό 7. Άγνωστο κείμενο
