Συνοπτικά Τεστ αξιολόγησης Λατινικών Γ΄ Λυκείου, Κείμενα 24 & 25

Λατινικά Γ’ Λυκείου (Προσανατολισμού), Κείμενα 24 & 25, Συνοπτικά Τεστ αξιολόγησης

Τα συνοπτικά τεστ αξιολόγησης των κειμένων των Λατινικών (24 & 25) έχουν ως στόχο την καλύτερη εμπέδωση όλων των γραμματικών και συντακτικών φαινομένων που πρόκειται να συναντήσει ο μαθητής/τρια.

Κείμενο 24: ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ ΕΝΟΣ ΨΕΥΤΗ

Cum P. Cornēlius Nasῑca ad Ennium poētam venisset eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse. Accipe nunc quid postea Nasῑca fecerit. Paucis post diēbus cum Ennius ad Nasῑcam venisset et eum a ianuā quaereret, exclamāvit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignātus quod Nasῑca tam aperte mentiebātur: “Quid?” inquit “Ego non cognosco vocem tuam?” Visne scire quid Nasῑca responderit? “Homo es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse; tu mihi ipsi non credis?”

Ερωτήσεις:

1. Να μεταφραστεί το υπογραμμισμένο απόσπασμα.

2. Να γραφεί ό,τι ζητείται για τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

venisset: β’ ενικό υποτακτικής παρατατικού και μέλλοντα
esse: να κλιθεί η προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα
exclamavit: γ΄ πληθυντικό οριστικής παρατατικού της ενεργητικής και της παθητικής περιφραστικής συζυγίας.
mentiebātur: να γραφούν όλοι οι τύποι που σχηματίζει από την ενεργητική φωνή.
fecerit: β΄ενικό οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα στην άλλη φωνή
accipe: γ΄πληθυντικό οριστικής υπερσυντελίκου και β΄ενικό οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα παθητικής φωνής.
scire: μετοχή ενεστώτα και μέλλοντα και προστακτική των ίδιων χρόνων.
visne: να κλιθεί στην οριστική και υποτακτική ενεστώτα και παρατατικού.

3. domi: να κλιθεί στους δύο αριθμούς και να αναφέρετε τους τύπους του που έχουν επιρρηματική σημασία/χρήση (τόπου).

4. quaerenti: να κλιθεί και στα τρία γένη και στους δύο αριθμούς.

5. Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις, αφού µεταφέρετε τους κλιτούς τύπους στον αντίθετο αριθµό. Να µη θίξετε τους τύπους εκείνους που, αν µετασχηµατιστούν, προκύπτουν προτάσεις νοηµατικώς εσφαλµένες:

Ille sensit illam domini iussu id dixisse.
Visne scire quid hic responderit?

6. impudens : να γραφούν οι άλλοι βαθμοί του επιθέτου και του επιρρήματος και να κλιθεί το ουδέτερο γένος του επιθέτου στο συγκριτικό βαθμό και στους δύο αριθμούς.

7. Να γίνει πλήρης γραμματική αναγνώριση αντωνυμιών : ei, illum, quid, se, tuam, mihi, ipsi.

8. Με ποιες λέξεις του κειµένου έχουν ετυµολογική συγγένεια οι λέξεις: “ποιητής”, “νῦν”, “βούλοµαι”, “στόµα”, “Ιανουάριος”, “γνωρίζω”.

9. Να αντικατασταθούν οι απόλυτες αφαιρετικές από τον ιστορικό cum με υποτακτική του υπερσυντελίκου π.χ. Caco interfecto Hercules ex Italiā discessit: Cum Hercules Cacum interfecisset, ex Italiā discessit.(σχολικό βιβλίο)

Delētis legionibus
Gallis interemptis

10. Στις παρακάτω δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου που εκφέρονται με υποτακτική να δικαιολογηθεί ο χρόνος εκφοράς, σύμφωνα με τους κανόνες της ακολουθίας των χρόνων

“cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset”
“cum te quaererem”
“cum Ennius ad Nasicam venisset”

11. «Visne scire quid Nasῑca responderit?»:Να αποδοθεί η ερώτηση με όλους τους πιθανούς τρόπους.

12. Να αναγνωριστεί το είδος και να δικαιολογηθεί η εισαγωγή όλων των δευτερευουσών προτάσεων του κειμένου.

13. Με βάση τον κανόνα της ακολουθίας των χρόνων να αλλάξετε το χρόνο της υποτακτικής, έτσι ώστε να εκφράζονται όλες οι χρονικές βαθµίδες:

Paulus rogavit a quo Carthago deleta esset

14. «Acippe nunc quid postea Nasic fecerit», «Vis scire» : να εκφραστεί η απαγόρευση με κάθε δυνατό τρόπο .

15. Paucis post diebus : να διατυπώσετε τον προσδιορισμό με άλλο ισοδύναμο τρόπο.

16. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

.. ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu id dixisse
Ego non cognosco vocem tuam?
tu mihi ipsi non credis?

17. Να αναλύσετε τις μετοχές σε δευτερεύουσες προτάσεις :

eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset
Tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur … inquit :…

18. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse : να μετατρέψετε την κύρια πρόταση σε :

δευτερεύουσα αιτιολογική που θα δηλώνει αιτιολογία πραγματική-αντικειμενικά αποδεκτή.
δευτερεύουσα αιτιολογική που θα δηλώνει υποκειμενική ή υποθετική αιτιολογία.
δευτερεύουσα αιτιολογική που θα δηλώνει αιτιολογία που είναι αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας.

19. domi : να αντικατασταθεί από τις παρακάτω λέξεις, ώστε να εκφράζεται η ίδια επιρρηματική σχέση : Roma, Carthago, Italia.

20. Να µετατρέψετε τα ρήµατα των παρακάτω προτάσεων σε απαρέµφατα εξαρτώµενα από την πρόταση Cicero narrat και να δικαιολογήσετε τις αλλαγές που απαιτεί η απαρεµφατική σύνταξη:

Cornelius Nasica ad Ennium poetam venit.
Nasica ab ostio Ennium quaerebat.
Ancilla iussu domini mentiebatur.

Κείμενο 25: ΠΩΣ ΕΝΑ ΣΥΚΟ ΣΤΑΘΗΚΕ ΑΦΟΡΜΗ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙ Η ΚΑΡΧΗΔΟΝΑ

Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitote decerptam esse Carthagine. Tam prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere. Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. Mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse!» Statimque sumptum est Punicum bellum tertium, quo Carthago deleta est.

Ερωτήσεις:

1.Να μεταφραστεί το υπογραμμισμένο απόσπασμα.
Nα γραφούν οι πλάγιες πτώσεις και στους δύο αριθμούς των τριτοκλίτων ουσιαστικών που σχηματίζουν τη γενική πληθυντικού με κατάληξη –ium.
Tων μονοκατάληκτων επιθέτων του κειμένου να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις των δύο αριθμών στο αρσενικό και στο ουδέτερο γένος.
Nα γράψετε τις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού αριθμού, και στα τρία γένη, της μετοχής του ενεστώτα που απαντά στο κείμενό σας.
Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι των ρημάτων:

memini: προστακτική ενεστώτα
attulit: προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα, β’ ενικό οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα παθητικής φωνής.
scitote: προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα
nolite: το γ’ ενικό υποτακτικής ενεστώτα και να κλιθεί η προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα.
confidere: το γ’ πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)
consulturum esse: το β’ πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου και υπερσυντελίκου
recipio: το β’ ενικό και πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα
do: το γ’ πληθυντικό προστακτικής μέλλοντα .

neminem: να κλιθεί και στους δύο αριθμούς.
quodam: να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού του ουδετέρου γένους.
Να γίνει γραμματική αναγνώριση των αντωνυμιών του κειμένου.
Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται:

patribus: η γενική πληθυντικού και αφαιρετική ενικού
recentem: η αφαιρετική ενικού
hostem: η αιτιατική και η γενική πληθυντικού
opibus: η γενική πληθυντικού και η αφαιρετική ενικού
vobis: η γενική πληθυντικού
discrimine: η ονομαστική πληθυντικού

Nα προσδιορίσετε το είδος των απαρεμφάτων του κειμένου και να δικαιολογήσετε τον χρόνο στον οποίο βρίσκονται. Nα δικαιολογήσετε την πτώση του υποκειμένου τους.
«Cum omnes recentem esse dixissent»: να αναγνωριστεί πλήρως η δευτερεύουσα πρόταση και να αντικατασταθεί ο «cum» με τον «ubi».
ostendens: να αναλυθεί η μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση
.Να δικαιολογηθεί με βάση τους κανόνες της ακολουθίας ο χρόνος της πρότασης: quando … putetis (πλάγια ερώτηση).
Carthagine: να δηλώσετε την ίδια επιρρηματική σχέση με τις παρακάτω λέξεις: Athenae, domus, Italia, Ephesus.
ante tertium diem: να δηλωθεί η επιρρηματική σχέση του χρόνου με άλλο ισοδύναμο τρόπο.
Να γίνει η απαρεμφατική σύνταξη:Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque patribus inquit (εξάρτηση : Sallustius narrat, Cato narrat, Cato dicitur).
Να μετατραπεί η δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχή: Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis.
praecocem: να αναλυθεί σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση.
Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit: να μετατρέψετε την 1^η κύρια πρόταση σε μετοχική φράση και σε δευτερεύουσα χρονική που θα δηλώνει το προτερόχρονο εισαγόμενη:

με το σύνδεσμο postquam και
με το σύνδεσμο cum (ιστορικό-διηγηματικό)

Tam prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Να μετατραπεί η 1^η κύρια πρόταση σε δευτερεύουσα αιτιολογική που θα δηλώνει :

αιτιολογία πραγματική-αντικειμενικά αποδεκτή
αιτιολογία υποκειμενική- υποθετική (να παραλειφθεί το Itaque)

Να τραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine.
Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite.
Interrogo vos
Itaque cavete periculum

22.Να τραπεί η παθητική σύνταξη σε ενεργητική:

«quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore».
Atqui ante tertium diem scitote (hanc ficum) decerptam esse Carthagine
Statimque sumptum est Punicum bellum tertium (a Romanis), quo Carthago deleta est (a Romanis).

23.Στις παρακάτω προτάσεις να δηλωθεί η απαγόρευση με άλλο τρόπο και να εκφραστεί προτροπή: