Γιώργος Μέρκατας

Του Γιώργου Μέρκατα

Το ημίφως διακατέχεται από ένα ερωτικό στοιχείο που δεν μπορεί παρά να είναι διαλεκτικό. Εξιδανικεύει τις μορφές, αμβλύνει τις ατέλειες, δίνει μία γοητευτική θαλπωρή σε αυτό που αγγίζει, το αναγεννά, το αποκαθιστά, το σώζει από την πεζή πραγματικότητα.

Το ημίφως από μόνο του δεν είναι ψεύτικο ούτε αληθινό. Δεν ευθύνεται για την οντότητα που ακουμπά. Η οντότητα υπάρχει, υφίσταται αλλά είναι δύσκολο να πούμε ότι είναι.

Αυτό που βλέπουμε υπάρχει αλλά δεν αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα. Δεν φτάνει η όραση για την θέαση του αληθινού, το γνωρίζαμε από την εποχή του Πλάτωνα. Το ημίφως αντιπροσωπεύει φιλοσοφικά την γκρίζα ζώνη της διαλεκτικής. Στη γκρίζα ζώνη δεν είσαι ποτέ σίγουρος, η βεβαιότητα είναι επίπλαστη και προσπαθείς να την διασφαλίσεις με νοητικά τερτίπια. Η αμοιβαιότητα, η τάση για ένωση με το οικείον κάλλος ή με τη γνώση, η τάση να αγγίξει το πεπερασμένο έστω και φευγαλέα το άπειρο μπορεί να σε οδηγήσει σε ψευδαισθήσεις.

Το πεπερασμένο υποκείμενο δεν μπορεί με κανένα τρόπο να έχει πλήρη θέαση του απείρου ακόμη και αν έχει την ψευδαίσθηση ότι το δικαιούται. Ακόμη και αν ανήκει σε αυτό με κάποιον τρόπο δεν σημαίνει αυτόματα ότι μπορεί να το κατανοήσει πλήρως.

Το ημίφως, η διαλεκτική και ο έρωτας εξιδανικεύουν το ύφος που ίπταται πάνω από την μορφή, αποτελούν μία τομή της πραγματικότητας, μία τομή που δεν σε αφήνει να κοιτάξεις βαθιά, μία γρατσουνιά στο Είναι που αποκαλύπτεται μόνο στα όντως όντα με την μέθεξη. Χάνεις αυτό που είναι πραγματικά και δημιουργείς ίσως αυτό που θες να δεις.

Οι εκφάνσεις της γκρίζας ζώνης είναι πολλαπλές και εντοπίζονται σε μεγάλο εύρος της φιλοσοφίας. Μεγάλοι στοχαστές τόλμησαν να ονοματίσουν την περιοχή ως Άλλον, Έτερον, Μη Ον. Μία περιοχή για την οποία μπορείς να μιλήσεις αλλά δεν μπορείς να αποφανθείς.

Στον Έρωτα, όπως τον περιέγραψε ο Πλάτωνας, μυθολογικά και φιλοσοφικά φτάνουμε να κατανοήσουμε λίγο περισσότερο τα πράγματα. Η τάση για ένωση με ένα οικείον κάλλος που οντολογικά είχαμε βρεθεί σε ένα υπερβατικό κόσμο συγγενεύει με την θέαση αλλά δεν είναι η ίδια η θέαση του Αληθούς. Η Αριστοτελική όρεξη για γνώση που μας συμβαίνει φύσει δεν σημαίνει ότι καταλήγει στην αληθινή γνώση. Ακροβατούμε σε ένα γνωστικό ημίφως.

Τα είδωλα που βλέπουν δεν είναι η πλάνη. Δεν είναι η γκρίζα ζώνη. Γκρίζα ζώνη είναι τα ομοιώματα που περνούν από το τειχάκι… Οι σκιές είναι αυτό που μπορούμε να δούμε με την φυσική μας όραση, τα ομοιώματα αυτό που θέλει να δει και βλέπει ο νους μας και ανεβαίνοντας την ανηφόρα ίσως δούμε και το αληθές.

Δεν υπάρχει τίποτα πιο γκρίζο από το ανθρώπινο. Η ανάμειξη του μαύρου με το άσπρο η ανάμειξη του Είναι με το Μη Είναι, με αποτέλεσμα το Γίγνεσθαι.

Το ποτάμι του Ηράκλειτου ακόμη και αν δεν είναι σταθερό και αιώνιο, είναι σίγουρα όμορφο. Πιο όμορφο από την σταθερή σφαίρα του Παρμενίδη και το απροσδιόριστο άπειρο του Αναξαγόρα…

Μέρκατας Γιώργος*
Φιλόλογος, ΜSC Συστηματικής Φιλοσοφίας

Ακολουθήστε την επίσημη σελίδα μας στο facebook schooltime για να βλέπετε τις σημαντικότερες ειδήσεις στη ροή του schooltime.gr

Ακολουθήστε μας στο facebook