Νεοελληνική Γλώσσα/Έκθεση Γ’ Λυκείου: Δημοκρατία, σχεδιάγραμμα
Θέμα: «Συχνά σήμερα γίνεται λόγος για έλλειμμα δημοκρατίας και αυθαιρεσία. Τι είναι όμως τελικά η δημοκρατία και ποιες οι υποχρεώσεις του πολίτη; Αναπτύξτε αυτό το θεωρητικό και καθημερινό πρόβλημα σε ένα άρθρο 500-600 λέξεων».
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Δεν είναι λίγες οι φορές που πολιτικοί κι κοινωνικοί παράγοντες ομιλούν για έλλειμμα δημοκρατίας στη χώρα μας· συνήθως χρησιμοποιούν ως επιχειρήματα τον αυξανόμενο ρατσισμό και τον τρόπο που συμπεριφέρονται οι πολίτες μεταξύ τους και οι ίδιες αρχές ακόμα. Εντούτοις, πολλοί είναι και εκείνοι που θεωρούν ότι έχουμε την καλύτερη δημοκρατία από ποτέ.
Βέβαια, οι τελευταίοι περιορίζουν την έννοια της δημοκρατίας στην κυριολεκτική έννοια τη σχετιζόμενη με το πολίτευμα. Δεν εξετάζουν, ωστόσο, τον όρο από κοινωνική σκοπιά και τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε μεταξύ μας.
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
τι είναι δημοκρατία
≈ είναι το ανώτατο στάδιο του πολιτισμού, τότε που οι πολίτες θα σέβονται ο ένας τον άλλο και δεν θα τον ενοχλούν κάνοντας πράγματα που δεν τους αρέσουν να τους κάνουν
≈ είναι ο τρόπος συμπεριφοράς και πρακτικής με αυτοπεριοριζόμενη ελευθερία να κάνουμε ό,τι θέλουμε χωρίς να επεμβαίνουμε/περιορίζουμε την ελευθερία των άλλων ως πολίτευμα
≈ η δημοκρατία δεν είναι ένα μόνο πολίτευμα. Έτσι χαρακτηρίζονται πολλές διαφορετικές μορφές (λαϊκές δημοκρατίες, προεδρικές και προεδρευόμενες κλπ). Οφείλουμε να τονίσουμε ότι σχετικά με την αναφερόμενη έννοια, οι περισσότεροι συνήθως την ταυτίζουν με πολιτειακές αρχές και πρακτικές. Έτσι, η δημοκρατία ταυτίζεται με το εκάστοτε καθεστώς της κάθε χώρας και τονίζεται σε αντιδιαστολή με τη δικτατορία και τις λαϊκές δημοκρατίες του πάλαι ποτέ ανατολικού μπλοκ. Φυσικά ο όρος είναι τόσο διαδεδομένος που ακόμα και ολοκληρωτικά καθεστώτα την υιοθετούν.
Έλλειμμα δημοκρατίας σήμερα όπως εκδηλώνεται μέσα από
√ τις καθημερινές προστριβές για ασήμαντες αφορμές
√ τον τρόπο συμπεριφοράς, όπου ενοχλούμαστε όταν παραβιάζουν τη δική μας ελευθερία, αλλά μας αρέσει να καταπατούμε τα δικαιώματα των άλλων (πχ τρόπος οδήγησης, αθυροστομία κτλ)
√ τον κοινωνικό κανιβαλισμό, τον ατομισμό και την κοινωνική επίδειξη/προβολή
√ τις βίαιες συμπλοκές κοινωνικών ομάδων (στον αθλητισμό, το συνδικαλισμό κτλ)
√ τις ρατσιστικές αντιδράσεις (σε μετανάστες, ομοφυλόφιλους κτλ)
√ το συντεχνιασμό, όπου επαγγελματικές ομάδες αγωνίζονται για τα δικά τους κοινωνικά/οικονομικά συμφέροντα στρεφόμενα εναντίον άλλων ομάδων πολιτών (χωρίς ουσιαστικά να αναζητούν τη συνεργασία και την αλληλεγγύη των τελευταίων).
Προβλήματα δημοκρατίας
√ Λαϊκισμός
√ Πολιτική βία (κρατική ή πολιτών) που συνδέεται με
• ρατσισμό και μαζοποίηση
• προπαγάνδα
• φανατισμό. Φανατίζονται οι πολίτες (λόγω άγνοιας) από όσα διαβάζουν κι αδυνατούν να κρίνουν
• οι πολίτες ουσιαστικά δε συμμετέχουν καθώς το πολίτευμα τυπικά είναι δημοκρατικό όταν ο πολίτης απέχει ή δε λαμβάνεται υπόψη η άποψή του.
• οι κυβερνήσεις λειτουργούν ανεμπόδιστα χωρίς πραγματικό λαϊκό έλεγχο
√ Διαφθορά μέσα από την επιλογή εξωθεσμικών πολιτικών επιλογών
• ρουσφέτι (εξωθεσμική παρέμβαση πολιτικού για προσωπική εξυπηρέτηση και χειραγώγηση του ψηφοφόρου/φίλου) και δωροδοκία/χρηματισμός δημόσιων λειτουργών
Υποχρεώσεις του πολίτη
√ στήριξη του σημερινού πολιτεύματος με
√ συμμετοχή στα κοινά
√ προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος και της ατομικής ιδιοκτησίας και ελευθερίας
√ κριτική στάση στις αρχές και την εξουσία μέσω των ΜΜΕ
√ διδασκαλία της δημοκρατίας στο σχολείο και την οικογένεια, ως το πρώτο κοινωνικό κύτταρο
√ κεντρικό σημείο της δημοκρατίας είναι η αμφισβήτηση, η κριτική και ο σεβασμός της διαφορετικότητας.
√ προστασία του πολιτεύματος από πιθανές προσπάθειες ανατροπής του ακόμα και με τη θυσία μας
√ να συμπεριφερόμαστε στους συμπολίτες μας όμως θέλουμε να μας συμπεριφέρονται (σεβασμός στην ουρά, σεβασμός στην ακεραιότητα και την ελευθερία των άλλων κλπ).
√ συμπληρωματικά, γίνεται φανερό ότι η δημοκρατία στηρίζεται ουσιαστικά στην εγρήγορση των πολιτών. Ήδη από τον τρόπο εκπαίδευσης διαμορφώνονται οι δημοκρατικοί πολίτες των αυριανών κρατών· τόσο από τη διδακτική μέθοδο που επιλέγεται από την εξουσία και το ρόλο του διαλόγου σ’ αυτήν, όσο και από τα θέματα που αγγίζει και μεταδίδει η παιδεία.
Πώς μπορούμε να φτάσουμε σε αυτό το σημείο
√ Μέσα από μία δημοκρατική παιδεία που
• θα στηρίζεται στον αληθινό διάλογο (μεταξύ μαθητών) ως μέθοδο βιωματικής διδασκαλίας ώστε να μάθουν οι μαθητές να σέβονται την άποψη των άλλων και να την κρίνουν χωρίς να τη χλευάζουν, ώστε να εξοικειωθούν με το διάλογο ως μέσο επίλυσης διαφορών
• με την ανάπτυξη κριτικής παιδείας (διαθεματικότητα χωρίς “κυνήγι της ύλης”, πολιτιστικές δράσεις στο σχολείο σχετικά με τη δημοκρατία και τη σημασία της)
• με την ανάπτυξη της συνεργασίας με ομαδικές εργασίες και κοινές προσπάθειες επίλυσης προβλημάτων
√ Με τη δια βίου μάθηση και ειδικά σεμινάρια, εκδηλώσεις και αφιερώματα της τοπικής κοινωνίας στη δημοκρατία και κρατικούς κι ευρωπαϊκούς θεσμούς
√ Με τα ΜΜΕ που
• θα αλλάξουν τον τρόπο διαλόγου των παρουσιαζόμενων ομιλητών
• θα στραφούν όχι στο θέαμα ως αυτοσκοπό, αλλά σε συνδυασμό με την υψηλής ποιότητας ψυχαγωγία
• με ειδικά αφιερώματα και σταθερές/τακτικές προβολές του θέματος
• με την αλλαγή της συμπεριφοράς των ενηλίκων και την αποδοχή της αρχής ότι ο σεβασμός είναι η ύψιστη δημοκρατική αρετή.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Επιλογικά, η στάση των πολιτών είναι αυτό που καθορίζει τη δημοκρατία είτε αυτή βλέπεται από τη σκοπιά της κοινωνικής δράσης είτε εξετάζεται ως πολιτειακή μορφή και πολιτική στάση. Η καθημερινότητα είναι αυτή που ορίζει και το βαθμό της δημοκρατίας που διέπει μια κοινωνία, από το οικογενειακό κοινωνικό κύτταρο ως το εκπαιδευτικό λειτούργημα.
Από το βιβλίο του Δήμου Χλωπτσιούδη: «Έκφραση-Έκθεση Γ’ Λυκείου: Σχεδιαγράμματα Εκθέσεων», Εκδόσεις schooltime.gr
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για την Έκφραση – Έκθεση Λυκείου
Ο Πρόλογος, το Κύριο Θέμα και ο Επίλογος στην Έκθεση: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
- Έκφραση – Έκθεση: Η Αξιολόγηση της Έκθεσης (από το ΚΕΕ)
- 50 σημεία θεωρίας για μία ολοκληρωμένη επανάληψη στη Νεοελληνική Γλώσσα – Έκφραση / Έκθεση
- 80+ επιλεγμένα κριτήρια αξιολόγησης για τη Νεοελληνική Γλώσσα Γ’ Λυκείου
- Χρήσιμο εκπαιδευτικό υλικό για την περίληψη γραπτού λόγου
- Το επικοινωνιακό πλαίσιο στη Νεοελληνική Γλώσσα: Δοκίμιο, άρθρο, ομιλία
- 250 Σχεδιαγράμματα Εκθέσεων για την Α’ τη Β’ και τη Γ’ Λυκείου
- Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
1. Έκφραση-Έκθεση Α’ Λυκείου, 2. Έκφραση-Έκθεση Β’ Λυκείου, 3. Έκφραση-Έκθεση Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Σχεδιαγράμματα, 6. Γραμματική-Συντακτικό
