Αν στραφούμε στο γνωστό σε όλους τους μαθητές –και όχι μόνο– μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών, θα συναντήσουμε τον Ησίοδο, ο οποίος ονόμαζε τις Ώρες ως Ευνομία, Δίκη και Ειρήνη. Για τη θεά Ειρήνη όμως δε γινόταν λόγος μόνο στην αρχαιότητα, αλλά και σήμερα. Ας μελετήσουμε λοιπόν ποια είναι η αξία της ειρήνης ως συνεχούς ζητουμένου και αιτήματος των λαών, καθώς και στους τρόπους με τους οποίους μπορούν οι νέοι να βοηθήσουν ως προς τον περιορισμό των πολεμικών σχεδίων, αλλά και στην εγκαθίδρυση της ειρήνης.
Ανέκαθεν οι λαοί επεδίωκαν την επικράτηση της ειρήνης, και αυτό γιατί η αξία της ειρήνης είναι τεράστια και διόλου ασήμαντη. Αρχικά, η ειρήνη διασφαλίζει τη δημοκρατία, το πολίτευμα εκείνο που εγγενώς χαρακτηρίζεται από φιλειρηνικό πνεύμα. Η μορφή αυτή διακυβέρνησης υπόσχεται Ευνομία και ελευθερία έκφρασης στους πολίτες, κάτι που τους διευκολύνει για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Αντίθετα, οι πολεμικές συρράξεις πάντα ήταν συνυφασμένες με ολοκληρωτικά καθεστώτα και πολεμοκάπηλους ηγέτες. Παράλληλα, η ειρήνη συμβάλλει στην οικονομική πρόοδο και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου. Οι πολίτες σε καθεστώς ειρήνης έχουν τη δυνατότητα να παράγουν «έργο» μέσω της «εργασίας» τους. Η δημιουργικότητα και η παραγωγικότητά τους συντελούν στην ανάπτυξη της παραγωγικότητας και της ίδιας της χώρας.
Οι ίδιες οι χώρες όμως, εάν υπάρχουν σχέσεις ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ τους, διευκολύνονται στην ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων ανάμεσά τους. Η συνεργασία μεταξύ των λαών, όπως και η συναδέλφωσή τους, προλειαίνουν το έδαφος για την καταπολέμηση προβλημάτων που αγγίζουν τη διεθνή κοινότητα. Ο ρατσισμός, οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα δεν υφίστανται πλέον και οι λαοί επικοινωνούν με γνώμονα κριτήρια αγαστής συνεργασίας. Το οικολογικό ζήτημα, η πείνα των χωρών του Τρίτου κόσμου, μπορούν να διευθετηθούν μόνο μέσα από ένα κλίμα φιλειρηνισμού μεταξύ των υπόλοιπων κρατών. Επειδή όμως κάθε κράτος διαθέτει το δικό του καλλιτεχνικό κώδικα, η ειρήνη δίνει ώθηση στις καλλιτεχνικές δημιουργίες και δραστηριότητες. Οι πνευματικοί άνθρωποι μόνο σε περίοδο ειρήνης μπορούν να οραματιστούν, να διδάξουν, να εμπνεύσουν. Η σύγχρονη «Πεφωτισμένη Δεσποτεία» έχει τη δυνατότητα να καθοδηγήσει τους νέους, αλλά και τους πρεσβύτερους, να τους βοηθήσει στη διεύρυνση των οριζόντων τους και στην ηθικοπνευματική τους ωρίμαση· και όλα αυτά μόνον εφόσον η ειρήνη αποτελεί ένα άλλο «Σύμβολο της Πίστεως» για τον άνθρωπο, και κυρίως για τους νέους.
Οι νέοι έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν στον περιορισμό των εξοπλιστικών προγραμμάτων και στην εγκαθίδρυση της ειρήνης. Κατ’ αρχάς, το σύνολο των νέων οφείλει να αποτελεί κοινωνό της ολιστικής ανθρωποκεντρικής εκπαίδευσης. Εφόσον όμως η ανθρωπιστική παιδεία αποτελεί και αυτή ζητούμενο σήμερα, αναφέρομαι στη δυνάμει ολιστική εκπαίδευση, η οποία είναι προθάλαμος για την οριστική επίτευξη της πρώτης. Ο νέος λοιπόν έχει ανάγκη να λαμβάνει, να επεξεργάζεται και να αφομοιώνει τα ερεθίσματα και τα ερείσματα της γνώσης, είτε αυτή πρόκειται για το μάθημα της νεοελληνικής γλώσσας είτε για καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Ταυτόχρονα, ο γόνιμος και εποικοδομητικός διάλογος, που προσφέρει την ορθή επίλυση των διαφορών, την άρση των παρεξηγήσεων καθώς και την πειθώ, οφείλει να αποτελεί τρόπο ζωής για το νέο, τόσο μέσα στις σχολικές αίθουσες, όσο και έξω από αυτές.
Κάτι επίσης που μπορεί να επιτευχθεί μέσα και έξω από τις σχολικές τάξεις είναι η μελέτη της ιστορίας, αλλά και της λογοτεχνίας. Τα ιστορικά γεγονότα αποδεικνύουν περίτρανα τη φρίκη του πολέμου και τις καταστροφικές του συνέπειες σε αντίθεση με την ειρήνη που μόνο άνοδο, ευμάρεια και κοινωνική Δικαιοσύνη μπορεί να υποσχεθεί. Παράλληλα, έχουν γραφτεί κορυφαία αντιπολεμικά βιβλία, ποιήματα, διηγήματα κάθε λογής λογοτεχνικό έργο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το βιβλίο «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» της Άλκης Ζέη ή το μυθιστόρημα «Η ζωή εν τάφω» του Στρατή Μυριβήλη. Τέλος, η ενίσχυση του φιλειρηνικού κινήματος θα αποθαρρύνει τους πολεμοκάπηλους και θα συντελέσει στην παγίωση της διεθνούς ειρήνης. Ας μην ξεχνάμε το τρανό παράδειγμα του Γρηγορίου Λαμπράκη, ο οποίος στις 21 Απριλίου 1963 έκανε την πρώτη μαραθώνια πορεία για την ειρήνη. Τέσσερα χρόνια αργότερα όμως ήρθε η Δικτατορία στην Ελλάδα, ακολουθώντας μια πολιτική που μόνο ολοκληρωτικού χαρακτήρα θα μπορούσε να είναι.
Ίσως αυτά να φαντάζουν για κάποιους ουτοπία. Όλα όμως τα μεγάλα οράματα σαν ουτοπία δεν ξεκίνησαν; Η πραγματική λοιπόν –και όχι πλασματική– εγκαθίδρυση ειρήνης θα αποτελέσει απάντηση στις φιλοπόλεμες φωνές της σημερινής εποχής. Γιατί η αξία της ειρήνης είναι μεγάλη και οφείλουν να αφυπνιστούν τα ειρηνικά ιδεώδη των νέων. Δεδομένου λοιπόν ότι η Ευνομία, η Δίκη και η Ειρήνη διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στο έργο του ποιητή Ησιόδου, εξίσου σημαντικός είναι και ο ρόλος της ειρήνης στο έργο του ιστορικού Ηροδότου, ο οποίος τονίζει ότι «στον καιρό της ειρήνης τα παιδιά θάβουν τους γονείς τους, ενώ αντίθετα στον καιρό του πολέμου οι γονείς θάβουν τα παιδιά τους».