Μία λέξη που πραγματικά διχάζει ορθογραφικά και δημιουργεί ερωτήματα που χρήζουν απάντησης. Μία λέξη, επίσης, που μαρτυρά και την ηλικία ενδεχομένως του γράφοντος – χωρίς βέβαια να είναι και απόλυτο – καθώς οι περισσότεροι έχουν συνηθίσει τη γραφή με – θ – γιατί ίσως δεν «πάει» το χέρι να την γράψουν με – ι -.
Ας δούμε λοιπόν τι συμβαίνει.
Το Λεξικό της Κοινής Νεοεελληνικής (ΛΚΝ) ορίζει: στιλ το [stíl] O (άκλ.) : 1α. ύφος1. β. τεχνοτροπία, ρυθμός: Έπιπλα ~ Λουδοβίκου IΔ’ / αναγεννησιακού ~. ~ μπαρόκ / ροκοκό. Σπίτια σε νεοκλασικό ~. || Έπιπλα ~, κατασκευασμένα από σύγχρονους τεχνίτες σε σχέδια παλαιότερων, κλασικών ρυθμών. γ. η ιδιαίτερη μορφή, το σχέδιο που δίνει ένας δημιουργός σε ρούχα ή σε άλλα είδη καθημερινής χρήσης: Φούστα / παπούτσια σε μοντέρνο ~. Έπιπλα σε χωριάτικο ~. 2. (προφ.) ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρεται, κινείται ή ντύνεται ένα άτομο ή μια κατηγορία ανθρώπων: Έχει ένα προσωπικό / νεανικό ~. Άλλαξε ~ στο ντύσιμο. Δε μου αρέσει το ~ των ανθρώπων που κυκλοφορούν στα νυχτερινά κέντρα. Aυτή η γυναίκα έχει ~, ωραίο στιλ. || γενικά, ο τρόπος ενέργειας: Πρέπει να αλλάξουμε ~ δουλειάς / στη δουλειά μας. (έκφρ.) στο έτσι ~: α. έτσι, με αυτόν τον τρόπο. β. αδιάφορα, χωρίς λόγο, φιγουρατζίδικα. 3. η ιδιαίτερη τεχνική που ακολουθεί ένας αθλητής: ~ Φόσμπερυ, ιδιαίτερη τεχνική στο άλμα εις ύψος. στιλάκι το YΠOKOP στη σημ. 2. [λόγ. < γαλλ. style < λατ. stilus `μακρόστενο μυτερό αντικείμενο΄ (η γαλλ. γραφή με –y– από επίδρ. του αρχ. στῦλος)].
Παραπλήσια είναι και η θέση του Γ. Μπαμπινιώτη ο οποίος υποστηρίζει ότι προέρχεται από τη γαλλική λέξη style, που ανάγεται στο λατινικό stylus/stillus «γραφίδα, αιχμηρό αντικείμενο». Η λατινική λέξη, πάντα σύμφωνα με τον Γ. Μπαμπινιώτη, δέχτηκε την επίδραση του αρχαίου ουσιαστικού στῦλος, που εξηγεί τη γραφή με – y – στη Γαλλική και, κατ’ επέκταση στην Ελληνική (στυλ). Η γραφή με –y– (-υ), λοιπόν, μάλλον προέκυψε από παρετυμολογική επίδραση της αρχαίας ελληνικής «στῦλος».
Σύμφωνα, άλλωστε, με τη Γραμματική της Νεοελληνικής του Μ. Τριανταφυλλίδη, «οι ξενικές λέξεις μεταγράφονται φωνητικά καθώς και οι μεταχριστιανικές γενικά λέξεις και καταλήξεις ξένης καταγωγής, που γράφονται με απλά φωνήεντα και με απλά σύμφωνα», π.χ. στιλ αντί στυλ, καβγάς αντί καυγάς… (Οι παλιότερες ξενικές λέξεις που χρησιμοποιούνται επί πολλές δεκαετίες είναι προτιμότερο όμως να γράφονται με την ιστορική ορθογραφία: μαγιώ, πανώ, πορτραίτο, ντοκυμανταίρ, γιώτ.)
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
