Λατινικά Προσανατολισμού Γ’ Λυκείου: Επανάληψη στα κείμενα 3-45
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 3-45
Κείμενο 3
- Η α΄κλίση
- Η προσωπική αντωνυμία ego, tu, sui
- Η κτητική αντωνυμία meus-a-um, tuus-a-um, suus-a-um
- Η δεικτική αντωνυμία ille, illa , illud
- H κλίση του βοηθητικού ρήματος sum
- Η αφαιρετική του μέσου, του οργάνου, του τρόπου, της αιτίας
in + αφαιρετική à δηλώνει τη συνοδεία
de + αφαιρετική à (κάθε είδους)
cum + αφαιρετική à δηλώνει τη συνοδεία
- Η αυτοπάθεια στα Λατινικά (άμεση – έμμεση)
Για να εκφράσουμε την αυτοπάθεια χρησιμοποιούμε την αιτιατική της προσωπικής αντωνυμίας (se) π.χ Belua ad Andromedam se movet.
Κείμενο 5
- Η κλίση του deus (κλητική ενικού deus και dive)
- Η β΄ κλίση των ουσιαστικών και των επιθέτων
- Η οριστική αντωνυμία is, ea , id
- Η κτητική αντωνυμία noster, nostra, nostrum/ vester,vestra,vestrum/ suus, sua, suum.
Κείμενο 6
- Εκμάθηση εισαγωγής, εκφοράς και συντακτικού ρόλου των αναφορικών προτάσεων
- Η γ΄κλίση των ουσιαστικών, προσοχή στη γενική σε – ium
- Η αναφορική αντωνυμία qui, quae, quod
- Η πρόθεση sine συντάσσεται πάντα με αφαιρετική και δηλώνει έλλειψη, στέρηση π.χ Corpora nostra sine mente non stant .
- Ο σύνδεσμος enim είναι αιτιολογικός και συνδέει κατά παράταξη (ισοδυναμεί με τον αρχαίο γάρ) . Ο σύνδεσμος nam μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί του enim π.χ Lex enim est mens civitatis = Nam lex est mens civitatis
Κείμενο 7
- Το ελλειπτικό ουσιαστικό vis ( η δύναμη, θηλ.)
Ενικός αριθμός : vis, – , – ,vim, – , vi
Πληθυντικός αριθμός : vires, virium, viribus, vires,vires, viribus
- Η δεικτική αντωνυμία hic, haec, hoc
- Το απαρέμφατο ενεστώτα ενεργητικής φωνής όλων των συζυγιών
- Η κλίση του possum
- Η πρόθεση ex συντάσσεται πάντα με αφαιρετική και δηλώνει απομάκρυνση, διαιρεμένο όλο κτλ
- Η μετατροπή προτάσεων σε απαρεμφατικές υπό εξάρτηση.
Τρέπω σε αιτιατική το υποκείμενο του απαρεμφάτου, αφού πρώτα μετατρέψω το ρήμα μου σε απαρέμφατο πχ.
Caesar iubet
Pueri gloriae Vergili student
Caesar iubet, pueros gloriae Vergilii studere
Κείμενο 11
- Η κλίση του ουδέτερου τριτόκλιτου mare – maris (η θάλασσα , ουδ)
- Η κλίση των τριτόκλιτων επιθέτων
- Αφαιρετική ενικού σε -i αντί –e
Γενική πληθυντικού σε –ium
Τα ουδέτερα τριτόκλιτα επίθετα έχουν ονομαστική πληθυντικού σε –ia
Παράδειγμα
Celer (αρσ) celeris ,- i, -em, celer , celeri
Celeres , celerium κτλ
Celeris (θηλ) celeris (κλίνεται όπως το αρσενικό)
Celere (ουδ) celeris, celeri , celere , celere, celeri
Celeria, celerium, celeribus, celeria, celeria, celeribus
- Η δεικτική αντωνυμία ipse, ipsa , ipsum
- Το ανώμαλο fero
- Η πρόθεση ab συντάσσεται πάντα με αφαιρετική και δηλώνει απομάκρυνση π.χ. Alpes Italiam a Gallia seiugunt.
Κείμενο 13
- Η δ΄ κλίση
- Η ερωτηματική αντωνυμία quis , quid
- Το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο και η δήλωσή του
Ex , de , ab + αφαιρετική
Ob , propter + αιτιατική
Αιτιολογική μετοχή ή αιτιολογική πρόταση (σπάνια)
Κείμενο 14
- Η ε΄κλίση
- Η οριστική – δεικτική αντωνυμία idem, eadem, idem
- Οι αόριστες αντωνυμίες nullus, nulla, nullum και nemo
- Η κλίση του capio
- Η δήλωση της ιδιότητας
Με απλή αφαιρετική (παροδική ιδιότητα)
Γενική (ηλικία, βάρος, μέγεθος, καταγωγή)
Οι ανωτέρω πτώσεις συνοδεύονται πάντα από έναν επιθετικό προσδιορισμό.
- Τα είδη του χρονικού cum
Χρονικός + οριστική οποιουδήποτε χρόνου
Επαναληπτικός + οριστική (συνήθως παρακειμένου)
Αντίστροφος + οριστική παρακειμένου , ακολουθείται από το repente
Ιστορικός διηγηματικός + υποτακτική παρατατικού (σύγχρονο) ή υποτακτική υπερσυντελίκου (προτερόχρονο)
Κείμενο 15
- Το ποιητικό αίτιο δηλώνεται με:
a/ ab + αφαιρετική, όταν πρόκειται για έμψυχα π.χ Filia a patre amatur
απρόθετη αφαιρετική , όταν πρόκειται για άψυχα πχ. Roma bello deletur
- Τα ρήματα iubeo (διατάζω) , veto (απαγορεύω) , prohibeo ( αναγκάζω) συντάσσονται με απαρέμφατο ενεργητικής ή παθητικής φωνής
Κείμενο 20
- Η χρονική βαθμίδα των μετοχών . Μετοχή ενεστώτα (σύγχρονο) , παρακειμένου (προτερόχρονο), μέλλοντα (υστερόχρονο)
- Η αόριστη αντωνυμία quidam, quaedam , quodam
- Η ενεργητική περιφραστική συζυγία (σχηματίζεται με τη μετοχή του ενεργητικού μέλλοντα και το ρήμα sum)
Πχ Lecturus sum (Ενεστώτας)
Lecturus fui (παρακείμενος) κτλ
- Το ανώμαλο fio
- Το ελλειπτικό coepi
- Η συνημμένη και η απόλυτη μετοχή (αφαιρετική απόλυτη)
- Ο χρονικός σύνδεσμος dum εκφέρεται με οριστική ενεστώτα (λατινισμός), ενώ ο postquam , επίσης χρονικός , με οριστική παρακειμένου
Κείμενο 21
- Η ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτος (γνήσια, νόθη)
- Μετατροπή προτάσεων σε μετοχικές φράσεις
Κείμενο 24
- Η αναγνώριση των χρονικών προτάσεων που εισάγονται με τον ιστορικό διηγηματικό cum
- Η υποτακτική έγκλιση του sum και των τεσσάρων συζυγιών
- Η οριστική στις δευτερεύουσες προτάσεις δείχνει το πραγματικό γεγονός, ενώ η υποτακτική κάτι το υποκειμενικό
- Οι ουσιαστικές αιτιολογικές προτάσεις εισάγονται με το σύνδεσμο quod, εκφέρονται με οριστική και εξαρτώνται από ρήματα που δηλώνουν ψυχικό πάθος (gaudeo, indignor κτλ)
Κείμενο 25
- Η προστακτική έγκλιση του sum και των τεσσάρων συζυγιών
- Τα ρήματα dico, duco, facio, fero και τα σύνθετά τους σχηματίζουν β΄ενικό προστακτικής ενεργητικού ενεστώτα dic,duc,fac,fer αντίστοιχα
- Το φαινόμενο της απαγόρευσης
Noli / nolite + απαρέμφατο ενεστώτα
Ne + υποτακτική παρακειμένου
Κείμενο 27
- Ο συγκριτικός και υπερθετικός βαθμός των επιθέτων και των επιρρημάτων
- Η αόριστη αντωνυμία nihil
- Το ελλειπτικό ρήμα aio
- Ο β΄όρος σύγκρισης και η δήλωση του
Quam + ίδια πτώση
Απλή αφαιρετική συγκριτική
Συνοπτικά
Μελέτη των:
- Ενεργητικής και παθητικής φωνής, απαρεμφάτων, γερουνδίων, γερουνδιακών των τεσσάρων συζυγιών
- Αρχικών χρόνων των ρημάτων των κειμένων 3-27
- Ακολουθίας των χρόνων και του χαρακτηρισμού των προτάσεων
- Παραθετικών
- Αναλύσεων των μετοχών σε προτάσεις
- Μετοχικών συμπτύξεων
- Μετατροπών της ενεργητικής σε παθητική σύνταξη και το αντίστροφο
- Του φαινομένου της απαγόρευσης
Κείμενο 29
- Η κλίση του ανώμαλου eo
- Ο προσδιορισμός του τόπου
Με απρόθετη γενική δηλώνεται η στάση σε τόπο
Με απρόθετη αιτιατική η κίνηση προς τόπο
Με απρόθετη αφαιρετική η απομάκρυνση από τόπο
- Προσοχή στο β΄κλιτο (και στους δεύτερους τύπους της 4ης κλίσης)
ουσιαστικό domus (οικία)
Με τη γενική του (domi) δηλώνεται η στάση σε τόπο
Με την αιτιατική του (domo) η κίνηση προς τόπο
Με την αφαιρετική του ( domo) δηλώνουμε την απομάκρυνση από τόπο
- Η χρήση της γενικής (αντικειμενική, διαιρετική , επεξηγηματική κτλ)
Κείμενο 31
- Η χρήση της δοτικής και της αφαιρετικής οργανικής
Κείμενο 34
- Ποιοι είναι οι ονοματικοί τύποι του ρήματος (απαρέμφατο , μετοχή , σουπίνο, γερούνδιο , γερουνδιακό)
- Το απαρέμφατο του παθητικού μέλλοντα σχηματίζεται με τη βοήθεια του σουπίνου και του απαρεμφάτου παθητικής φωνής του eo ( iri )
πχ. Do ,dedi , datum , dare
datum iri
- Η γενική, δοτική (πάντα απρόθετη) και η αιτιατική γερουνδίου δηλώνουν σκοπό, ενώ η αφαιρετική απρόθετα δηλώνει τον τρόπο και εμπρόθετα την αναφορά ή το χρόνο
- Η χρήση της παθητικής περιφραστικής συζυγίας (γερουνδιακό + sum + δοτική του ποιητικού αιτίου) σε προσωπική και απρόσωπη σύνταξη
- Η μετατροπή της παθητικής σύνταξης με γερουνδιακό σε ενεργητική (debeo + απαρέμφατο ενεργητικού ενεστώτα)
- Το σουπίνο σε αιτιατική δηλώνει το σκοπό κινήσεως, ενώ σε αφαιρετική πτώση την αναφορά
Κείμενο 36
- Η κλίση των ρημάτων nolo, malo, volo
- Οι αιτιολογικές και τελικές προτάσεις, εισαγωγή, εκφορά , χαρακτηρισμός Προσοχή στην ιδιόμορφη ακολουθία των χρόνων
- Πώς εκφράζεται ο σκοπός στα λατινικά
Τελική πρόταση
Αναφορικοτελική πρόταση
Σουπίνο σε αιτιατική πτώση
Causa/ gratia + γενική γερουνδίου
Ad + αιτιατική γερουνδίου
Κείμενο 38
- Οι επιρρηματικές συμπερασματικές προτάσεις εισαγωγή, εκφορά χαρακτηρισμός
- Οι χρονικές προτάσεις με το σύνδεσμο dum
- Τα τέσσερα είδη του χρονικού cum
Κείμενο 42
- Τα είδη των υποθετικών λόγων
Ανοιχτή υπόθεση στο παρόν ( πραγματικό)
Το αντίθετο του πραγματικού
Υπόθεση δυνατή ή πιθανή ( απλή σκέψη)
- Οι εναντιωματικές και οι παραβολικές προτάσεις
Κείμενο 43
- Οι ουσιαστικές ,επιθετικές και επιρρηματικές αναφορικές προτάσεις
- Οι ευθείες ερωτήσεις μονομελείς και διμελείς ( μόρια εισαγωγής )
- Οι ουσιαστικές συμπερασματικές προτάσεις
Κείμενο 44
- Οι αόριστες αντωνυμίες ( έμφαση στα nihil , nemo, neuter –tra – trum )
- Οι πλάγιες ερωτήσεις ολικής ( μονομελείς – διμελείς) ή μερικής άγνοιας
Κείμενο 45
- Η κλίση του ανώμαλου fero
- Οι βουλητικές προτάσεις εισαγωγή, εκφορά ,ιδιομορφία ακολουθίας χρόνων
Μελέτη των:
Συνοπτικά
- Ανωμάλων ρημάτων της διδακτέας ύλης
- Φυλλάδιο με τα παραθετικά των επιθέτων και των επιρρημάτων
- Προσοχή στο χαρακτηρισμό των προτάσεων όταν συναντάται ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων
- Φυλλάδιο με τους υποθετικούς λόγους και τη μετατροπή τους στα άλλα είδη
- Φυλλάδιο με το φαινόμενο της απαγόρευσης
- Να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις μετοχικές συμπτύξεις, καθώς και στην ανάλυση μετοχών σε προτάσεις
Τάσος Τριανταφυλλόπουλος*
Φιλόλογος, MSc Εκπαιδευτική Πολιτική και Διοίκηση
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Λατινικά Λυκείου
Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
• Λατινικά Λυκείου • Διαγωνίσματα Λατινικών
