Έκφραση – Έκθεση/Νεοελληνική Γλώσσα Λυκείου: Λεξιλογικές επισημάνσεις
Συνώνυμα: λέξεις που έχουν την ίδια περίπου σημασία. Π.χ. ξημερώνει – χαράζει.
Αντώνυμα: λέξεις που έχουν αντίθετη περίπου σημασία. Π.χ. ταχύτητα – βραδύτητα.
Ταυτόσημα: λέξεις που η σημασία τους είναι ακριβώς ίδια. Π.χ. στέγη – σκεπή.
Ομόρριζα: λέξεις που έχουν όμοια ρίζα. Π.χ. γράφω —>γραφή.
Παράγωγα: λέξεις που σχηματίζονται από το θέμα άλλης λέξης με την προσθήκη κατάληξης. π.χ. αρχή -> αρχίζω.
Ομώνυμα: ομόηχες λέξεις, αλλά με διαφορετική σημασία και ορθογραφία. π.χ. κλείνω – κλίνω.
Παρώνυμα: λέξεις που μοιάζουν μεταξύ τους ως προς τον γραμματικό τύπο, τον τονισμό ή την προφορά, αλλά έχουν διαφορετική σημασία. π.χ. είδη – ήδη. Κάποια παρώνυμα διαφέρουν και ως προς τον τονισμό (τονικά παρώνυμα). Π.χ. μόνη – μονή.
Για την αναζήτηση λέξεων που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες στηριζόμαστε στην ετυμολογία των λέξεων (άπλες λέξεις ->ρίζα, σύνθετες λέξεις -> συνθετικά τους στοιχεία, α’ και β συνθετικό) και στα συμφραζόμενα.
Σχηματισμός σύνθετης λέξης με βάση τα συνθετικά μέρη μιας άλλης λέξης
Π.χ. τροποποιώ <τροπος+ποιω: δύστροπος, αρτοποιός
Σχηματισμός πρότασης από λέξη.
Σύνταξη πρότασης με ολοκληρωμένο νόημα
Π.χ. δημοκρατία: Συνήθως, μιλώντας για δημοκρατία εννοούμε το πολίτευμα στο οποίο η εξουσία απορρέει και ασκείται από τον λαό.
Επεξήγηση μιας λέξης με περιφραστική μορφή
Π.χ. κοινωνικοποίηση: η ομαλή ένταξη του ατόμου στο κοινωνικό περιβάλλον.
Χαρά Ανδρονίδη*
φιλόλογος, ΜΑ
Από το βιβλίο της Χαράς Ανδρονίδη και των Εκδόσεων schooltime.gr «Έκφραση – Έκθεση Β’ Λυκείου: Θεωρία & Διαγράμματα Θεμάτων»
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για την Έκφραση – Έκθεση Λυκείου
- Νεοελληνική Γλώσσα Λυκείου: Μεθοδολογία ανάπτυξης θέσης, ιδέας σε μικροκείμενο – παράγραφο
- Έκθεση Λυκείου – Παραγωγή Κειμένου: Τρόποι μετάβασης από ζητούμενο σε ζητούμενο
- Περίληψη γραπτού λόγου: Τεχνικές πύκνωσης – Νεοελληνική Γλώσσα/Έκθεση Λυκείου
- Έκφραση-Έκθεση Λυκείου: Το ρήμα και η σημασία του/Η Γλώσσα του κειμένου
- Έκθεση Λυκείου: Ενεργητική – παθητική σύνταξη, Ευθύς και πλάγιος λόγος/Μορφοσυντακτική δομή του κειμένου
- Έκθεση Λυκείου – Παραγωγή Κειμένου: Ο επίλογος και τα είδη του/Εφαρμογές
1. Έκφραση-Έκθεση Α’ Λυκείου, 2. Έκφραση-Έκθεση Β’ Λυκείου, 3. Έκφραση-Έκθεση Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Σχεδιαγράμματα, 6. Γραμματική-Συντακτικό
Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr