Λέξεις που δημιουργούν μεγάλη σύγχυση. Ακουστικά, όλα καλά, καθώς δεν τίθεται θέμα. Από τα συμφραζόμενα όλο και θα καταλάβουμε ποιος από τους δύο ή τέσσερις τύπους πρέπει να χρησιμοποιηθεί. Τι γίνεται όμως όταν πρόκειται να τις χρησιμοποιήσουμε στο γραπτό μας λόγο; Εκεί πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί.
Για να δούμε λοιπόν τι γίνεται…
Σύμφωνα με το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (ΛΚΝ): αναστήλωση η [anastílosi]: η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του αναστηλώνω. 1. επισκευή των ζημιών ενός κατεστραμμένου κτιρίου, συνήθ. ιστορικού μνημείου: H ~ ενός κατεστραμμένου κτιρίου / της εκκλησίας / του παλιού αρχοντικού. Tμήμα αναστηλώσεων της Aρχαιολογικής Yπηρεσίας. 2. (ιστ.): H ~ των εικόνων, επαναφορά τους στους ναούς μετά τη λήξη της εικονομαχίας.
Ο Μπαμπινιώτης αποδέχεται τους όρους «αναστήλωση, αναστηλώνω», επισημαίνοντας: «Αναστηλώνω: αποκαθιστώ την αρχική μορφή ερειπωμένου κτιρίου ή μνημείου… Αναστήλωση και αναστήλωμα: η αποκατάσταση της αρχικής μορφής ερειπωμένου κτιρίου ή μνημείου… Αναστήλωση των εικόνων: η αποκατάσταση της απόδοσης τιμής στις ιερές εικόνες και το τέλος της εικονομαχίας στο Βυζάντιο το 843 μ.Χ. …». Στη συνέχεια τονίζει: «Οι λ. αναστηλώνω, αναστήλωση ορθογραφούνται με –η- (και όχι –υ-), διότι προέρχονται από τη λ. στήλη (όχι από τη λ. στύλος) και ειδικότερα από το αρχ. ρ. στηλώ «στήνω μνημείο, στήλη – στηρίζω ένα οικοδόμημα με στήλη».
Ας δούμε τι αναφέρει και το Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας (ΛΕΓ): «Αναστήλωση …: αποκατάσταση, επαναφορά στην αρχική μορφή … σωματική και ψυχική τόνωση, ενδυνάμωση, εμψύχωση … έγερση, ξεσήκωμα … η αποκατάσταση της λατρείας των εικόνων στους ναούς, από όπου τις είχαν βγάλει οι εικονομάχοι … ανέγερση μνημείου. Αναστηλωτής: το άτομο που διενεργεί ή επιμελείται αναστήλωση … (μτφ.) άτομο που τονώνει το ηθικό και τα συναισθήματα, εμψυχωτής». Παράλληλα, στο Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας συναντάμε και τους τύπους «αναστυλώνω, αναστύλωση». Συγκεκριμένα: «Αναστυλώνω: στηρίζω κάτι με στύλους [ΕΤΥΜΟΛ. <ανά + στύλος]… Αναστύλωση: υποστήριξη με στύλους».
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
