Είναι πασιφανές ότι η κοινωνία της γνώσης του 21ου αιώνα απαρτίζεται από σημαντικά εκπαιδευτικά εργαλεία, που συνεπικουρούν στη δημιουργία μιας συμπαγούς εκπαιδευτικής ταυτότητας. Ειδικότερα, δια μέσου της ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής εκφαίνεται παντοιοτρόπως η ως άνω αντίληψη.
Ωστόσο, αξίζει να υπογραμμιστεί (πέραν κάθε αντικειμενοποίησης), το γεγονός ότι κάθε ενέργεια που «μιμείται» ή εν πάση περιπτώσει «αντιγράφει» τις ευρωπαϊκές συνιστώσες, δεν τελεσφορεί πάντοτε. Εν πρώτοις, (φευ!) αν βασιζόμασταν μόνο σε εγχειρίδια, οδηγούς σπουδών και πολιτικές, καθότι σε πληθώρα περιπτώσεων τα προαναφερθέντα παραμένουν κλειστά «στη θυρίδα της άγνοιας». Εξάλλου, ο εκπαιδευτικός κατά το λειτουργισμό του, οφείλει να βρίθει ρόλων και να μοιράζει τη γνώση τους ανατροφοδοτώντας την και όχι εξιδανικεύοντας συνθήκες, επειδή έτσι ορίζει ένα βιβλίο.
Κατά δεύτερον, στο εγχείρημα που καλείται εκπαίδευση, κρίνεται απαραίτητη η αποφυγή πολιτικών, που οδηγούν στο λανθασμένο «αλισβερίσι» ορθής αντιμεταβίβασης, εντός του πλέγματος εκπαιδευτή – εκπαιδευόμενου. Δεδομένου αυτού, η «μέχρι πρότινος» εκπαίδευση τηρείτο αυστηρώς στο πλαίσιο του υπερσυγκεντρωτισμού και της ευθείας συντηρητικής διδασκαλίας. Ως απότοκο αυτού, η παιδεία κατακερματίστηκε στην «παρα-παιδεία» (η πρόθεση παρά, υποδείχνει κάτι λιγότερο από την αρχική λέξη παιδεία) και τις άτυπες μορφές εκπαίδευσης. Βέβαια, οφείλουμε – έναντι αυτής της επικρατούσας πλέον αντίληψης – να εξετάσουμε το ζήτημα εκ των ένδον, πριν αποδώσουμε μομφές στην εκάστοτε «υπηρεσία» παιδείας. Εξάλλου, και οι αρχαίοι Έλληνες σοφιστές επιτελούσαν εκπαίδευση επ’ αμοιβή, εκεί βέβαια το ζήτημα ήταν καθαρά η επιτελεστικότητα του έργου τους και όχι ο σύγχρονος εξωραϊσμός, των υπηρεσιών των «ιδιαιτεράκηδων».
Είναι απαραίτητο, λοιπόν, να τοποθετηθούμε «εγκάρσια» στον εκπαιδευτικό άξονα σε ζητήματα που απαιτούν και αντέχουν «σοβαρή κριτική». Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται απλώς η εξατομικευμένη βούληση και η ορθή συμφωνία μεταξύ των εκπαιδευτών ιθυνόντων, με μοναδικό όρο την απουσία ιδιοτελών πρακτικών.
Τάσος Τριανταφυλλόπουλος*
Φιλόλογος
