Αρχαία Ελληνικά Α’ Γυμνασίου – Ενότητα 6η: Ασκήσεις ετυμολογικού και γραμματικού περιεχομένου

Της Δήμητρας Ιωαννίδου

Ετυμολογικά

1. Να αντιστοιχίσετε τα ρήματα της στήλης Α΄ με τα παράγωγα ουσιαστικά της στήλης Β΄:

            Α΄                       Β΄

  1. φυλάττω         α. τοκεύς
  2. κόπτω             β. ταγός
  3. τίκτω               γ. ἐργάτης
  4. σείω                 δ. ἀγορά
  5. τάσσω              ε. σεισμός
  6. ἀγείρω             στ. φυλακή
  7. λανθάνω          ζ. κόμμα
  8. ἐργάζομαι        η. λάθος

2. Χρησιμοποιώντας την κατάλληλη κατάληξη να σχηματίσετε παράγωγα ουσιαστικά της α.ε. που να δηλώνουν ό,τι ζητείται στην παρένθεση:

ᾄδω → ἀοιδ-……… (πρόσωπο που ενεργεί)

 σφάλλω → σφάλ-…………… (αποτέλεσμα ενέργειας)

 κλίνω → κλί-………………(ενέργεια, κατάσταση)

 ἐγείρω → ἔγερ-……………. (ενέργεια, κατάσταση)

 βλέπω → βλέμ-……………… (αποτέλεσμα ενέργειας)

 δημιουργῶ → δημιουργ-…………. (πρόσωπο που ενεργεί)

 λατρεύω → λατρ-…………….. (ενέργεια, κατάσταση)

Γραμματική

1. Να βάλετε στη σωστή πτώση του ενικού ή του πληθυντικού τα ονόματα που είναι σε παρένθεση:

α) Ἐν τοῖς γυμνασίοις οἱ …………………..…………(θεατής) τὰς …………………..………… (ἀρετή) τῶν …………………..…………(νεανίας) θαυμάζουσιν.

β) Οἱ …………………..………… (πολίτης) πείθονται τοῖς λόγοις τῶν …………………..………… (νομοθέτης) καὶ τῶν …………………..………… (δικαστής).

γ) Σωκράτης ἐδίδασκε τοὺς …………………..………… (νεανίας) τὴν …………………..………… (ἀρετή), τὴν …………………..………… (ἀλήθεια) καὶ τὴν …………………..………… (δικαιοσύνη) οὐκ ἐν τῇ …………………..………… (οἰκία) οὐδ’ ἔν τινι …………………..………… (σχολή) ἀλλ’ ἐν τῇ …………………..………… (ἀγορά) δ’ ὅλης τῆς …………………..………… (ἡμέρα) εἰς τὴν …………………..………… (ἑσπέρα).

δ) Μέγα τὸ τῆς…………………..…………κράτος (θάλασσα).

ε) Σύν…………………..…………καὶ χεῖρα κίνει (Ἀθηνά, δοτ. εν.).

στ) …………………..…………ἀδελφή ἐστι λύπη(χαρά, γεν. εν.).

ζ) …………………..…………ἦλθον παμπληθεῖ στόλῳ (Πέρσης, ονομ. πληθ.).

2. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων, τοποθετώντας στον κατάλληλο τύπο τις λέξεις που είναι σε παρένθεση:

α. Ἐνταῦθα οἱ στρατιῶται ἐν πολλῇ…………(ἀπορία, δοτ.) ἦσαν.

β. Ὁμολογῶ, ὦ ἄνδρες, ὅτι ἔπαισα (=χτύπησα) ἄνδρας ἕνεκεν…………….(ἀταξία, γεν.)

γ. Οἱ περσικοὶ νόμοι ἐπιμέλονται τῶν ……………(πολίτης).

δ. Ἐρῶντες (= επειδή επιθυμείτε)…………(νίκη, γεν.) μένοντες μάχεσθε.

ε. Οὐκ ἐξαιρέσω ὑμᾶς τῆς ……………(τράπεζα).

3. Στο παρακάτω κείμενο να αναγνωρίσετε τα πρωτόκλιτα ουσιαστικά:

Περὶ μὲν τὴν τοῦ σώματος ἐπιμέλειαν διττὰς εὗρον ἐπιστήμας οἱ ἄνθρωποι, τὴν ἰατρικὴν καὶ τὴν γυμναστικήν, ὧν ἡ μὲν τὴν ὑγίειαν, ἡ δὲ τὴν εὐεξίαν ἐντίθησι. Τῶν δὲ τῆς ψυχῆς ἀρρωστημάτων καὶ παθῶν ἡ φιλοσοφία μόνη φάρμακόν ἐστι. Διὰ γὰρ ταύτην ἔστι […] γνῶναι τί τὸ καλόν, τί τὸ αἰσχρόν, τί τὸ δίκαιον, τί τὸ ἄδικον […]· πῶς θεοῖς, πῶς γονεῦσι, πῶς πρεσβυτέροις, πῶς ἀλλοτρίοις, πῶς ἄρχουσι, πῶς φίλοις, πῶς γυναιξί, πῶς τέκνοις, πῶς οἰκέταις χρηστέον ἐστί.

4. Να σχηματίσετε τις πτώσεις που σας ζητούνται για κάθε ουσιαστικό.

ἡ μορφή —> δοτική ενικού……………………….. //αιτιατική πληθυντικού……………………..

ἡ ὣρα —> γενική ενικού……………………….. //ονομαστική πληθυντικού……………………..

ὁ ποιητής —> γενική ενικού………………………….. //δοτική ενικού…………………………

ὁ μανδύας —> γενική πληθυντικού………………………… //αιτιατική πληθυντικού……………………………….

ἡ ἁσθένεια —> δοτική ενικού………………………… //ονομαστική πληθυντι-

κού…………………………….. //αιτιατική πληθυντικού………………………………….

ἡ ἄμιλλα —> γενική ενικού…………………………… //ονομαστική πληθυμτι-

κού…………………………….. //δοτική πληθυντικού…………………………………..

ὁ καθηγητής —> γενική ενικού…………………………. //κλητική ενικού…………………………

ὁ στρατιώτης —> ονομαστική πληθυντικού……………………………. //δοτική πληθυντι-

κού……………………………….. //αιτιατική πληθυντικού………………………………..

Ιωαννίδου Δήμητρα*
Φιλόλογος

Διαβάστε ακόμα

Αρχαία Α’ Γυμνασίου – Ενότητα 5η: Ασκήσεις ετυμολογικού και γραμματικού περιεχομένου

Ακολουθήστε την επίσημη σελίδα μας στο facebook schooltime για να βλέπετε τις σημαντικότερες ειδήσεις στη ροή του schooltime.gr

Ακολουθήστε μας στο facebook