Ονοματική Φράση & Ρηματική Φράση – Νεοελληνική γλώσσα Α’ Γυμνασίου: 5η ενότητα – Θεωρία
Κάθε πρόταση αποτελείται από δύο βασικούς πυλώνες: την Ονοματική Φράση και την Ρηματική Φράση.
Α. Ονοματική Φράση: κεντρικός όρος είναι το ουσιαστικό πχ. «Η μητέρα» ή οποιοσδήποτε όρος μπορεί να λειτουργήσει ως ουσιαστικό, όπως τα ουσιαστικοποιημένα επίθετα (πχ «Οι άρρωστοι»), ή να αντικαταστήσει ένα ουσιαστικό, όπως οι αντωνυμίες, τα επίθετα, τα αριθμητικά ή ακόμα και δευτερεύουσα πρόταση.
Μπορεί να έχει απλή μορφή δηλ. άρθρο + ουσιαστικό Η μητέρα
Ή διευρυμένη μορφή δηλ. να αποτελείται από:
α) επίθετο Έφαγα πολλά κεράσια.
β) αριθμητικό Ο πρώτος υποψήφιος ας περάσει.
γ) οριστικό ή αόριστο άρθρο Ένας κύριος χτύπησε το κουδούνι.
δ) κτητική αντωνυμία Το βιβλίο μου χάθηκε.
ε) σύνδεσμο Ο μεν …. Ο δε….
στ) πρόταση, συνήθως αναφορική Το έργο που είδαμε χθες ήταν εξαιρετικό.
Μπορεί να λειτουργήσει συντακτικά ως:
α) Υποκείμενο ενός ρήματος Η μητέρα μαγειρεύει.
β) Κατηγορούμενο Ο σκύλος είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου.
γ) Αντικείμενο, άμεσο ή έμμεσο, ενός ρήματος Ο πατέρας σκάλισε τον κήπο.
δ)Συμπλήρωμα μιας πρόθεσης …με τη γλύκα στο στόμα.
ε) Συμπλήρωμα μιας άλλης ΟΦ σε πτώση γενική Ο σκύλος του γείτονα με δάγκωσε.
Β. Ρηματική Φράση: κεντρικός όρος είναι το ρήμα μαζί με τα συμπληρώματα, δηλ. τις λέξεις που ολοκληρώνουν το νόημα του. Συμπληρώματα του ρήματος είναι κατά κύριο λόγο ΟΦ ή προσδιορισμοί με επιρρήματα και προθέσεις.
Πχ. Γύρισε αργά. Ανέβηκε στο πατάρι.
Πχ. η φράση «σκάλισε τον κήπο» αποτελεί μια ΡΦ. Μέσα σε αυτή υπάρχει η ΟΦ «τον κήπο» που λειτουργεί ως συμπλήρωμα του ρήματος «σκάλισε».
Παναγιώτα Κόττα*
Φιλόλογος
♦ Αν θέλετε να ενημερώνεστε για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας στο facebook επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime
Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
