Νεοελληνική γλώσσα Α’ Γυμνασίου: 5η ενότητα – Θεωρία/Ονοματική Φράση & Ρηματική Φράση

Ονοματική Φράση & Ρηματική Φράση – Νεοελληνική γλώσσα Α’ Γυμνασίου: 5η ενότητα – Θεωρία

Κάθε πρόταση αποτελείται από δύο βασικούς πυλώνες: την Ονοματική Φράση και την Ρηματική Φράση.

Α. Ονοματική Φράση: κεντρικός όρος είναι το ουσιαστικό πχ. «Η μητέρα» ή οποιοσδήποτε όρος μπορεί να λειτουργήσει ως ουσιαστικό, όπως τα ουσιαστικοποιημένα επίθετα (πχ «Οι άρρωστοι»), ή να αντικαταστήσει ένα ουσιαστικό, όπως οι αντωνυμίες, τα επίθετα, τα αριθμητικά ή ακόμα και δευτερεύουσα πρόταση.

Μπορεί να έχει απλή μορφή δηλ. άρθρο + ουσιαστικό Η μητέρα

Ή διευρυμένη μορφή δηλ. να αποτελείται από:

α) επίθετο Έφαγα πολλά κεράσια.

β) αριθμητικό Ο πρώτος υποψήφιος ας περάσει.

γ) οριστικό ή αόριστο άρθρο Ένας κύριος χτύπησε το κουδούνι.

δ) κτητική αντωνυμία Το βιβλίο μου χάθηκε.

ε) σύνδεσμο Ο μεν …. Ο δε….

στ) πρόταση, συνήθως αναφορική Το έργο που είδαμε χθες ήταν εξαιρετικό.

Μπορεί να λειτουργήσει συντακτικά ως:

α) Υποκείμενο ενός ρήματος Η μητέρα μαγειρεύει.

β) Κατηγορούμενο Ο σκύλος είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου.

γ) Αντικείμενο, άμεσο ή έμμεσο, ενός ρήματος Ο πατέρας σκάλισε τον κήπο.

δ)Συμπλήρωμα μιας πρόθεσης …με τη γλύκα στο στόμα.

ε) Συμπλήρωμα μιας άλλης ΟΦ σε πτώση γενική Ο σκύλος του γείτονα με δάγκωσε.

Β. Ρηματική Φράση: κεντρικός όρος είναι το ρήμα μαζί με τα συμπληρώματα, δηλ. τις λέξεις που ολοκληρώνουν το νόημα του. Συμπληρώματα του ρήματος είναι κατά κύριο λόγο ΟΦ ή προσδιορισμοί με επιρρήματα και προθέσεις.

Πχ. Γύρισε αργά. Ανέβηκε στο πατάρι.

Πχ. η φράση «σκάλισε τον κήπο» αποτελεί μια ΡΦ. Μέσα σε αυτή υπάρχει η ΟΦ «τον κήπο» που λειτουργεί ως συμπλήρωμα του ρήματος «σκάλισε».

Παναγιώτα Κόττα*
Φιλόλογος

♦ Αν θέλετε να ενημερώνεστε για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας στο facebook επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime