Η Γνωσιακή Επιστήμη είναι, σχετικά, νέα Επιστήμη, η οποία εμφανίστηκε από το 1960 και εξής στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αρχικά και στη συνέχεια επεκτάθηκε στην Ευρώπη και στην Ελλάδα.

Καταρχάς, με τον όρο «Γνωσιακή Επιστήμη», εννοούμε τη «σύγχρονη, εμπειρικά, βασιζόμενη προσπάθεια να απαντηθούν μακροχρόνια επιστημολογικά προβλήματα – ιδιαίτερα, εκείνα τα οποία αφορούν στη “φύση” της γνώσης, τα συστατικά της, τις πηγές της, την ανάπτυξή της και τη χρήση της». Ο όρος «Γνωσιακή Επιστήμη», δηλαδή, αναφέρεται στην προσπάθεια εξήγησης της ανθρώπινης γνώσης.

Πιο αναλυτικά, η Γνωσιακή Επιστήμη είναι η διεπιστημονική διερεύνηση της «φύσης» της γνώσης, της οργάνωσης και της ανάπτυξής της, των επιμέρους στοιχείων και της χρήσης της. Ερωτήματα, όπως ποια είναι η «φύση» της γνώσης, από πού πηγάζει, πώς αναπαρίσταται στον ανθρώπινο νου, είναι μερικά από τα ερωτήματα, με τα οποία, ασχολείται η Γνωσιακή Επιστήμη. Τα κλασικά αυτά (φιλοσοφικά) ερωτήματα έχουν απαντηθεί, κατά καιρούς, με διαφορετικούς τρόπους. Η Γνωσιακή Επιστήμη επιχειρεί να τα απαντήσει, με έναν καινούργιο, ιδιαίτερα, πρωτότυπο τρόπο, που έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον της Επιστημονικής Κοινότητας.

Στη βάση της Γνωσιακής Επιστήμης, βρίσκεται ένα, κοινά, αποδεκτό θεωρητικό πλαίσιο, που είναι γνωστό, ως «Αναπαραστασιακή & Υπολογιστική Θεωρία του Νου» («Α.Υ.Θ.Ν.»). Σύμφωνα με την Αναπαραστασιακή & Υπολογιστική Θεωρία του Νου, η σκέψη και η γνώση είναι υπολογιστικοί χειρισμοί νοητικών αναπαραστάσεων.

Στη διαμόρφωση, τώρα, της αναπαραστασιακής και υπολογιστικής θεώρησης του νου, κεντρικό ρόλο έπαιξε η αναλογία, ανάμεσα στον ανθρώπινο νου και τον Υπολογιστή. Όπως ένας Υπολογιστής αποτελείται από μία υλική βάση και ένα πρόγραμμα συμβολικών εντολών, έτσι και ο νους μπορεί να θεωρηθεί, ως ένα πρόγραμμα συμβολικών εντολών, που «λέει στον εγκέφαλο» (υλικό υπόστρωμα) τι να κάνει.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Γνωσιακή Επιστήμη απαιτεί τη συνεργασία της Ψυχολογίας με τις Νευροεπιστήμες, την Τεχνητή Νοημοσύνη, τη Γλωσσολογία, την Κοινωνική Ανθρωπολογία, τη Φιλοσοφία του Νου, την Πληροφορική και τα Μαθηματικά.

Όσον αφορά, τώρα, στην Ελλάδα, ο καθένας μπορεί να ασχοληθεί σε Ερευνητικό – Επιστημονικό επίπεδο με τη Γνωσιακή Επιστήμη, μέσα από το Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Γνωσιακή Επιστήμη» του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης, του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, του Τμήματος Φιλολογίας και του Τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Καταληκτικά, γίνεται κατανοητό το γεγονός, ότι η Γνωσιακή Επιστήμη είναι μία νέα Επιστήμη που ασχολείται με τη γνώση και τον ανθρώπινο νου, αλλά και ένα συναρπαστικό Πεδίο Έρευνας,  με το οποίο, αρχίζουν να ασχολούνται, ολοένα και περισσότεροι Ερευνητές – Επιστήμονες.

Δημήτρης Πάνος,
Ιστορικός της επιστήμης

 Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime