Επαναληπτικά Κριτήρια Αξιολόγησης Λατινικών – Κείμενο 38
Η μοίρα της Καικιλίας
Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen. Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: “ego libenter tibi mea sede cedo”. Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit. Nam mortua est Caecilia, quam Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in matrimonium duxit.
Ερωτήσεις:
- Να μεταφραστεί το κείμενο.
- Να εντοπίσετε τα προσηγορικά ονόµατα ουδετέρου γένους της β΄ κλίσης και να γράψετε τη αιτιατική πτώση ενικού και πληθυντικού αριθµού. (ΚΕΕ)
- Να γράψετε τη γενική και δοτική πτώση ενικού και πληθυντικού αριθµού των θηλυκών προσηγορικών ονοµάτων της γ΄ κλίσης.
- more prisco, omen nuptiale, sacello quodam, aliqua vox, mea sede, hoc dictum, res ipsa: Να κλιθούν τα επίθετα και οι αντωνυµίες µαζί µε το ουσιαστικό που συνοδεύουν στον αριθµό που βρίσκονται. (ΚΕΕ)
- Να γράψετε την αιτιατική, κλητική και αφαιρετική όλων των πρωτοκλίτων θηλυκών ουσιαστικών του κειµένου στον αριθµό που βρίσκονται. (ΚΕΕ)
- Να αναγνωρίσετε γραµµατικώς τις αντωνυµίες του κειµένου και να τις µεταφέρετε, πλην των προσωπικών, στην ίδια πτώση του άλλου αριθµού και στα τρία γένη.
- Να γραφεί ό,τι ζητείται:
- more: δοτική και κλητική ενικού
- omen: αιτιατική ενικού και πληθυντικού
- prisco: γενική ενικού στο συγκριτικό βαθμό του θηλυκού γένους
- filia: αφαιρετική και δοτική πληθυντικού
- longa: να κλιθεί στο συγκριτικό βαθμό του ιδίου γένους
- sibi: ο ίδιος τύπος στα άλλα πρόσωπα
- sede: γενική πληθυντικού
- res: δοτική ενικού και πληθυντικού
- matrimonium: γενική ενικού
- loco: Να αναφέρετε την ιδιαιτερότητα του τύπου και να τον κλίνετε και στους δύο αριθμούς.
- longa, libenter, multum: να γίνει παραθετική αντικατάσταση των τύπων και να κλιθεί ο συγκριτικός βαθμός του “longa” στο ουδέτερο γένος και στους δύο αριθμούς.
- Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι:
- petit : δοτική ενικού των μετοχών της ενεργητικής φωνής και β’ ενικό υποτακτικής όλων των χρόνων στην ίδια φωνή
- fecit : β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα και των δυο φωνών και γερουνδιακό (ονομαστική ενικού και στα τρία γένη)
- persedebat : χρονική και εγκλιτική αντικατάσταση
- expectabat : γ’ πληθυντικό οριστικής όλων των συντελικών χρόνων και στις δύο φωνές
- congruens : πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού στο ουδέτερο γένος
- audiretur : μετοχές και των δυο φωνών
- standi : γερούνδιο (σε όλες τις πτώσεις) και β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα
- fessa : β’ πληθυντικό υποτακτικής όλων των χρόνων
- rogavit : γενική πληθυντικού όλων των γενών της μετοχής ενεστώτα
- cederet : ονοματικούς τύπους στην άλλη φωνή
- dixit : β’ ενικό και πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα και των δυο φωνών
- cedo : α’ πληθυντικό οριστικής των ιστορικών χρόνων και στις δύο φωνές
- confirmavit : α’ πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου της ενεργητικής περιφραστικής συζυγίας και της παθητικής περιφραστικής συζυγίας
- mortua est : β’ ενικό οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα
- vixit : β’ ενικό οριστικής μέλλοντα και υπερσυντελίκου
- amavit : αιτιατική και αφαιρετική του σουπίνου
- duxit : β’ ενικό και πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα και των δυο φωνών
- Να εντοπίσετε τα αποθετικά ρήµατα του κειµένου και να γράψετε όλους τους τύπους της ενεργητικής φωνής . (ΚΕΕ)
- standi: Να αναγνωρίσετε γραµµατικώς τον τύπο και να τον κλίνετε.
- Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις αφού µεταφέρετε τα ρήµατα στα υπόλοιπα πρόσωπα του ενικού και πληθυντικού αριθµού της οριστικής του µέλλοντα και κάνετε τις απαραίτητες τροποποιήσεις:
- Illa rogavit materteram.
- Ego libenter tibi mea sede cedo. (ΚΕΕ)
- Congruens: να αναλυθεί σε επιθετικό προσδιορισμό.
- Nα σχολιαστούν συντακτικά όλες οι αφαιρετικές (απρόθετες & εμπρόθετες) του κειμένου.
- dum aliqua vox congruens proposito audiretur:
- να δικαιολογήσετε την υποτακτική της πρότασης.
- να τη μετατρέψετε, ώστε να δηλώνει το σύγχρονο (συνεχιζόμενη πράξη)
- dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis:
- να αναγνωρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση
- να τη µετατρέψετε σε µετοχική
- να τη μετατρέψετε, ώστε να δηλώνει το σύγχρονο (παράλληλη διάρκεια)
- Να αναγνωριστούν συντακτικώς οι υπογραμμισμένοι τύποι.
- uxor, nuptiale: να αναλυθούν σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση.
- in sacello : να αντικατασταθεί, εκφράζοντας την ίδια επιρρηματική σχέση, από τα:
- Roma
- Athenae
- Italia
- fessa: να αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση, με όλους τους δυνατούς τρόπους.
- …dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis / … dum vixit : να συμπτυχθούν οι δευτερεύουσες προτάσεις σε μετοχικές φράσεις.
- Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur: να μετατραπεί η πρώτη κύρια πρόταση σε (χρονική) μετοχή.
- Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική:
- Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen.
- Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram…
- ut sibi paulisper loco cederet.
- Tum Caecilia puellae dixit: “ego libenter tibi mea sede cedo”
- Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit.
- quam Metellus, dum vixit, multum amavit;
- postea is puellam in matrimonium duxit
- Να μετατραπεί η παθητική σύνταξη σε ενεργητική:
- dum aliqua vox congruens proposito audiretur
- Να γίνει απαρεμφατική σύνταξη (το ρήμα εξάρτησης βρίσκεται εντός παρενθέσεως):
- Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen. (εξάρτηση : Sallustius narrat …/ Caecilia, uxor Metelli, narrat …/ Caecilia, uxor Metelli, dicitur)
- “ego libenter tibi mea sede cedo”. (εξάρτηση : Caecilia puellae dicit…)
- postea is puellam in matrimonium duxit. (εξάρτηση : Metellus narrat …/ Metellus dicitur…)
- ut sibi paulisper loco cederet:
- να δικαιολογηθεί η εισαγωγή και η εκφορά
- να αποδοθεί με ισοδύναμο τρόπο
- να αντικατασταθεί το ρήμα εξάρτησης από αρκτικό χρόνο
- Mortua est Caecilia; postea is puellam in matrimonium duxit : να μετατραπεί η πρώτη κύρια πρόταση σε δευτερεύουσα χρονική, εισαγόμενη με το χρονικό σύνδεσμο postquam.
- Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur :
- να μετατραπεί η δευτερεύουσα χρονική πρόταση σε τελική
- ο προσδιορισμός του σκοπού που θα προκύψει, να διατυπωθεί με όλους τους άλλους δυνατούς τρόπους.
- paulo post: να δηλωθεί η ίδια επιρρηματική σχέση με άλλο τρόπο.
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Λατινικά του Λυκείου
1. Λατινικά Λυκείου 2. Διαγωνίσματα Λατινικών
♦ Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime