Επαναληπτικά Κριτήρια Αξιολόγησης Λατινικών – Κείμενο 36

Του Άρη Ιωαννίδη*

ΜΙΑ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΔΩΡΟΔΟΚΙΑΣ

Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, quo facilius divitias contemnere posset. Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt. Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit. Samnitium divitias contempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt. Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uteretur, vultum risu solvit et protinus dixit: “Supervacaneae, ne dicam ineptae, legationis ministri, narrate Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare quam ipsum fieri locupletem; et mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse”.

Ερωτήσεις:

  1. Να μεταφραστεί το κείμενο.
  2. Να κλιθούν τα κύρια ονόματα του κειμένου.
  3. Να γράψετε τη γενική και αφαιρετική πτώση ενικού και πληθυντικού αριθµού των αρσενικών προσηγορικών ονοµάτων της δ΄ κλίσης.(KEE)
  4. magnum pondus, ineptae legationis: Να κλιθούν τα ουσιαστικά µαζί µε τα επίθετα που τα συνοδεύουν στον αριθµό που βρίσκονται. (KEE)
  5. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους:
  • maxima: αιτιατική και αφαιρετική ενικού και πληθυντικού του ουδετέρου γένους στον συγκριτικό βαθμό και το επίρρημά του , στους τρεις βαθμούς
  • frugalitate: την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
  • quo: αιτιατική ενικού σε όλα τα γένη
  • facilius: να κλιθεί στα τρία γένη στον βαθμό που βρίσκεται και να γραφεί το επίθετο από το οποίο παράγεται το επίρρημα στη γενική ενικού όλων των γενών στον συγκριτικό και τον υπερθετικό βαθμό.
  • divitias: ονομαστική και γενική πληθυντικού
  • die: πλάγιες πτώσεις πληθυντικού αριθμού
  • quodam: γενική και δοτική ενικού αριθμού
  • ille: να αναγνωριστεί γραμματικώς
  • eum: αιτιατική ενικού και πληθυντικού στο ουδέτερο γένος
  • assidentem: αφαιρετική ενικού και πληθυντικού και στα τρία γένη
  • paupertatem: να κλιθεί στον ενικό αριθμό
  • pondus: αιτιατική και στους δύο αριθμούς
  • risu: γενική ενικού
  • locupletibus: η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
  • ineptae: αφαιρετική ενικού θηλυκού γένους στον συγκριτικό βαθμό
  • ipsum: δοτική ενικού στο γένος που βρίσκεται
  • acies: δοτική ενικού και πληθυντικού
  • pecunia: κλητική ενικού
  1. maxima, facilius, magnum, publice, supervacaneae, ineptae : να γραφούν οι άλλοι βαθμοί
  2. Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται:
  • utebatur : όλοι οι τύποι της ενεργητικής φωνής
  • contemnere : γ’ ενικό και πληθυντικό της υποτακτικής παρακειμένου της μέσης φωνής
  • posset : τους ονοματικούς τύπους όλων των χρόνων
  • venerunt : β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα
  • assidentem : να κλιθεί η μετοχή στο ίδιο γένος και στους δύο αριθμούς
  • cenantem : β’ πληθυντικό όλων των εγκλίσεων του παρατατικού
  • spectandum : όλοι οι τύποι του γερουνδίου
  • praebuit : β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα
  • contempsit : γ’ πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα και παρακειμένου
  • mirati sunt : απαρέμφατα όλων των χρόνων (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)
  • missum : γ’ ενικό οριστικής όλων των συντελικών χρόνων και στις δύο φωνές
  • attulissent : εγκλιτική αντικατάσταση στο β’ ενικό οριστικής και υποτακτικής ενεστώτα και στις δύο φωνές
  • solvit : β’ πληθυντικό υποτακτικής συντελεσμένου μέλλοντα
  • dixit : αιτιατική και αφαιρετική του σουπίνου και β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα
  • narrate : να κλιθεί η μετοχή ενεστώτα και μέλλοντα στο ουδέτερο γένος και στους δύο αριθμούς
  • malle : β’ ενικό και πληθυντικό  οριστικής και υποτακτικής ενεστώτα
  • imperare : αιτιατική και αφαιρετική σουπίνου
  • fieri : β’ ενικό  υποτακτικής και  προστακτικής ενεστώτα και στις δύο φωνές
  • mementote : να κλιθεί η προστακτική ενεστώτα
  • vinci : χρονική αντικατάσταση
  • corrumpi : γ’ ενικό οριστικής παρατατικού
  1. Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις, αφού µεταφέρετε τα ρήµατα στους υπόλοιπους χρόνους στο πρόσωπο που βρίσκονται:
  • Legati ad eum venerunt.
  • Ille se in scamno assidentem eis spectandum praebuit (KEE)
  1. Να αναγνωριστεί το είδος όλων των αντωνυμιών του κειμένου.
  2. Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις, αφού µεταφέρετε όλους τους κλιτούς τύπους στον αντίθετο αριθµό. Να µη θίξετε τους τύπους εκείνους που αν µετασχηµατιστούν, προκύπτουν προτάσεις νοηµατικώς εσφαλµένες:
  • Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit.
  • Samnitium divitias contempsit. (KEE)
  1. Να καταγράψετε τις λέξεις του κειµένου που είναι ετυµολογικά συγγενείς µε τις παρακάτω λέξεις: usus, divus, facio, pauper, mirabilis, appendo, rideo, legatus. (KEE)
  2. ut eo uteretur: να δηλωθεί ο σκοπός με όλους τους δυνατούς τρόπους.
  3. quo facilius … posset / ut … uteretur / ne dicam : να δικαιολογήσετε την εισαγωγή και την εκφορά των δευτερευουσών προτάσεων.
  4. quam ipsum fieri: να αποδοθεί ο β’ όρος σύγκρισης με διαφορετικό τρόπο.
  5. Να αντικατασταθεί το σουπίνο ή το εμπρόθετο γερούνδιο από τελική πρόταση˙ π. χ spectatum veniunt = veniunt, ut spectent. Nα εφαρμοστεί η ακολουθία των χρόνων:
  • Praedones salutatum venerunt.
  • Legatos miserunt ad orandum.

(σχολικό βιβλίο)

  1. cum … attulissent: να συμπτύξετε την πρόταση σε αφαιρετική απόλυτη μετοχή.
  2. Cum … missum attulissent : να αναλυθεί η μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση.
  3. Να αναγνωριστούν συντακτικώς τα απαρέμφατα του κειμένου.
  4. Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική:
  • quo facilius divitias contemnere posset
  • Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit.
  • Samnitium divitias contempsit.
  • Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent.
  • vultum risu solvit et protinus dixit : ” Supervacaneae…”
  1. et mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse : να μετατραπεί η παθητική σύνταξη σε ενεργητική
  2. Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, quo facilius divitias contemnere posset : να μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον ενεστώτα.
  3. Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit : αφού αναγνωριστούν συντακτικώς οι μετοχές, να μετατραπούν σε ειδικά απαρέμφατα
  4. Samnitium divitias contempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt : να μετατραπεί η πρώτη κύρια πρόταση σε δευτερεύουσα χρονική, εισαγόμενη με τον cum ιστορικό-διηγηματικό, ώστε να δηλώνει το προτερόχρονο
  5. Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, …vultum risu solvit et protinus dixit :
  • να αντικατασταθεί ο σύνδεσμος cum με τον σύνδεσμο postquam
  • να γράψετε τη χρονική πρόταση, έτσι ώστε να δηλώνει το σύγχρονο και το υστερόχρονο στο παρελθόν
  1. Να εκφραστεί η απαγόρευση με όλους τους δυνατούς τρόπους:
  • narrate Samnitibus Manium Curium…
  • mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse…
  1. Να αναγνωριστούν συντακτικώς οι υπογραμμισμένες λέξεις.
  2. paupertatem eius : Να δηλωθεί η κτήση ώστε να εκφράζει αυτοπάθεια.
  3. Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur: να γίνει απαρεμφατική σύνταξη, με εξάρτηση: scriptor tradit…/ Manius Curius Dentatus dicit…/ Dicitur…

Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος

Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Λατινικά του Λυκείου

1. Λατινικά Λυκείου 2. Διαγωνίσματα Λατινικών

 Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime