Επαναληπτικά Κριτήρια Αξιολόγησης Λατινικών – Κείμενο 34

Επαναληπτικά Κριτήρια Αξιολόγησης Λατινικών – Κείμενο 34

Ο ΣΚΙΠΙΩΝΑΣ Ο ΑΦΡΙΚΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΗΣΤΑΡΧΟΙ

Cum Africanus in Literno esset, complures praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit. Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari eosque intromitti iussit. Praedones postes ianuae tamquam sanctum templum venerati sunt et cupide Scipionis dextram osculati sunt. Cum ante vestibulum dona posuissent, quae homines deis immortalibus consecrare solent, domum reverterunt.

Ερωτήσεις:

Να μεταφραστεί το κείμενο.
Να σχηματίσετε τα παραθετικά όλων των επιθέτων και των επιρρημάτων του κειμένου. Επίσης να σχηματίσετε τα επιρρήματα όλων των επιθέτων και στους τρεις βαθμούς.
complures: να κλιθεί στο συγκριτικό βαθμό και στα τρία γένη και στους δύο αριθμούς.
Να εντοπίσετε τα προσηγορικά ουδέτερα ονόµατα της β΄ κλίσης και να τα µεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθµού εφόσον αυτό είναι δυνατόν. (ΚΕΕ)
clara voce, deis immortalibus: Να κλιθούν τα ουσιαστικά µαζί µε τα επίθετα που τα συνοδεύουν στον αριθµό που βρίσκονται. (ΚΕΕ)
Existimasset: να αναγνωριστεί γραμματικώς ο τύπος και να δικαιολογηθεί ο σχηματισμός του.
Να εντοπίσετε τα ρήµατα της κατηγορίας του “capio”. Να κλίνετε την οριστική ενεστώτα και την υποτακτική παρατατικού της παθητικής φωνής. (ΚΕΕ)
Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις αφού µεταφέρετε τα ρήµατα στα υπόλοιπα πρόσωπα του ενικού και πληθυντικού αριθµού της οριστικής του ενεστώτα και του µέλλοντα και κάνετε τις απαραίτητες τροποποιήσεις:

is fores reserari eosque intromitti iussit.
illi domum reverterunt. (ΚΕΕ)

Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις, αφού µεταφέρετε όλους τους κλιτούς τύπους στον αντίθετο αριθµό. Να µη θίξετε τους τύπους εκείνους που αν µετασχηµατιστούν, προκύπτουν προτάσεις νοηµατικώς εσφαλµένες:

Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit.
Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt.
Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is praedones intromitti iussit. (ΚΕΕ)

Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι:

Esset: προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα
Venerunt: απαρέμφατα και μετοχές όλων των χρόνων
Existimasset: β΄ενικό και πληθυντικό οριστικής των συντελικών χρόνων.
Conlocavit: γ΄ενικό υποτακτικής ενεστώτα, παρατατικού και μέλλοντα.
Animadverterunt: εγκλιτική αντικατάσταση
Appropinquaverunt: γ΄πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα και των δύο φωνών
Nuntiaverunt: γερούνδιο (σε όλες τις πτώσεις)
Rettulerunt: να κλιθεί ο ενεστώτας σε όλες τις εγκλίσεις
Intromitti: χρονική αντικατάσταση
Iussit: γ΄ενικό υποτακτικής όλων των χρόνων στην άλλη φωνή
venerati sunt: να γραφούν όλοι οι ενεργητικοί τύποι
Posuissent: ονομαστική πληθυντικού γερουνδιακού και στα τρία γένη
Solent: α΄ πληθυντικό υποτακτικής όλων των χρόνων
Reverterunt: να κλιθεί η οριστική ενεστώτα και μέλλοντα

Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι:

Africanus: κλητική και αφαιρετική ενικού
Praedonum: γενική ενικού και πληθυντικού
Duces: αιτιατική πληθυντικού
Eum: πλάγιες πτώσεις ουδετέρου και στους δύο αριθμούς
Scipio: αφαιρετική ενικού
Se: τον ίδιο τύπο και στα άλλα πρόσωπα
Ipsum: δοτική ενικού και πληθυντικού και στα τρία γένη
Praesidium: γενική ενικού και πληθυντικού
Ianuae: στην ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
Voce: αιτιατική πληθυντικού
Virtutem: γενική ενικού και αιτιατική πληθυντικού
Haec: να κλιθεί και στους δύο αριθμούς στο γένος που βρίσκεται
Fores: πλάγιες πτώσεις στον άλλο αριθμό
Templum: στην ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
Quae: να κλιθεί στον ενικό αριθμό στο θηλυκό γένος
Immortalibus: να κλιθεί και στα τρία γένη και στους δύο αριθμούς

Να αντικατασταθεί από σουπίνο σε -um το εμπρόθετο γερούνδιο (π.χ. venerunt ad spectandum = venerunt spectatum.)

Legatos miserunt ad orandum. (oro = παρακαλώ)
Ad dormiendum eunt. =

(σχολικό βιβλίο)

mitto, lego, eo, venio, teneo, audio, sum, expecto, redeo, accipio: Ποια από τα παραπάνω ρήµατα µπορούν να συνοδεύονται από αιτιατική σουπίνου, προκειµένου να δηλωθεί ο σκοπός της κίνησης; (ΚΕΕ)
Nα αντικατασταθεί το εμπρόθετο γερούνδιο από το σουπίνο σε –u (π.χ. facile est ad credendum = facile est creditu.)

Facile est ad intellegendum. = (ρ. intellego)
Difficile est ad iudicandum. = (ρ. iudico)

(σχολικό βιβλίο)

Να αναγνωριστούν συντακτικώς όλα τα σουπίνα του κειμένου.
Να αναγνωρίσετε τους τοπικούς και τους χρονικούς προσδιορισµούς του κειµένου.
Salutatum, captum, admiratum: να αντικατασταθούν τα σουπίνα με άλλες εκφράσεις [ή τρόπους] του σκοπού, με όλους τους δυνατούς τρόπους.
Να αναγνωριστούν πλήρως όλες οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου.
cum se ipsum captum venisse eos existimasset: να μετατραπεί η πρόταση ώστε να δηλώνει αιτιολογία αντικειμενικά αποδεκτή και υποθετική.
Quod ut praedones animadverterunt…/ Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt…/ Cum ante vestibulum dona posuissent: να συμπτυχθούν σε μετοχικές φράσεις.
incredibile auditu: να αναγνωριστεί συντακτικώς και να αναλυθεί σε δευτερεύουσα αναφορική επιθετική, προσθετική πρόταση.
is fores reserari eosque intromitti iussit: να μετατρέψετε τα παθητικά απαρέμφατα σε ενεργητικά.
Quae homines deis immortalibus consecrare solent: να μετατρέψετε το ενεργητικό απαρέμφατο σε παθητικό.
domum:

να δηλώσετε τη στάση σε τόπο και την απομάκρυνση / κίνηση από τόπο με τον ίδιο τύπο
να αντικατασταθεί από τα : Roma, Athenae, Gallia (να εκφράζεται η ίδια επιρρηματική σχέση).

Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

Tum Scipio … praesidium domesticorum in tecto conlocavit.
Quod ut praedones animadverterunt
… clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse
Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt
is fores reserari eosque intromitti iussit
Cum ante vestibulum dona posuissent.

praedones abiectis armis ianuae αppropinquaverunt : να αναλυθεί η μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση, με όλους τους δυνατούς τρόπους.
Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit : να μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον Ενεστώτα
Praedones postes ianuae tamquam sanctum templum venerati sunt et cupide Scipionis dextram osculati sunt : να μετατραπεί η πρώτη κύρια πρόταση σε δευτερεύουσα χρονική, εισαγόμενη με τον χρονικό σύνδεσμο postquam και στη συνέχεια να μετατραπεί σε χρονική μετοχή.
Να γίνει απαρεμφατική σύνταξη (το ρήμα εξάρτησης δίνεται εντός παρενθέσως):

Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse. (εξάρτηση : Sallustius narrat / Praedones narrant /Praedones dicuntur)
Cum Africanus in Literno esset, complures praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt. (εξάρτηση : Plinius narrat / duces narrant / duces dicuntur)

Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος

Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Λατινικά του Λυκείου

1. Λατινικά Λυκείου 2. Διαγωνίσματα Λατινικών