«Aν θέλεις την ειρήνη, προετοιμάσου για τον πόλεμο» (“si vis pacem , para bellum”). Κάπως έτσι μάλλον αντιλαμβάνονταν οι πρόγονοί μας τις έννοιες ειρήνη – πόλεμος, καθιστώντας ουσιαστικά τη δεύτερη απαραίτητη προϋπόθεση ύπαρξης της πρώτης. Με λίγα λόγια, για να ζεις σε μία ελεύθερη, ειρηνική και ευνομούμενη κοινωνία, δεν έχεις παρά να προετοιμάζεσαι διαρκώς για έναν ενδεχόμενο πόλεμο. Οξύμωρο; Ίσως. Δεν απέχει όμως και πολύ από την πικρή αλήθεια, αν λάβουμε υπόψη μάλιστα την πολεμοχαρή φύση μας και όλα εκείνα τα βίαια και πρωτόγονα ένστικτα που έβγαλε ο «άνθρωπος» σε πολλές φάσεις της ιστορίας μας, παρουσιάζοντας ένα πρόσωπο που κάθε άλλο παρά ταιριάζει στην ανθρώπινη φύση και υπόστασή του.
Ο πόλεμος, λοιπόν, είτε είναι αμυντικός, είτε επιθετικός, είτε απελευθερωτικός, είτε ιερός, δεν παύει να είναι πόλεμος. Τα αποτελέσματα, ίδια. Αμέτρητοι νεκροί, τραυματίες, ορφανά, υλικές καταστροφές, εξαθλίωση και μίσος. Κάθε έννοια λογικής χάνεται και παραχωρεί τη θέση της σε κάθε τι το παράλογο, που μόνο ένα αρρωστημένο μυαλό μπορεί να επινοήσει και να σκεφτεί. Πόσο εύκολα μπορείς να αφαιρέσεις τη ζωή κάποιου, όταν απλώς αυτός υπηρετεί μια άλλη ιδεολογία, μια άλλη θρησκεία, μια άλλη χώρα, ή ακόμη και μια άλλη ομάδα. Γιατί ο πόλεμος δεν έχει σύνορα. Ακόμη και μέσα σε «ευνομούμενες» κοινωνίας, καθημερινά λαμβάνει χώρα άτυπα, μεταξύ «διαφορετικών» ανθρώπων που ενώ τους χωρίζει μία πόρτα, δείχνουν τόσο ξένοι μεταξύ τους, κάτω από τα ποικιλόχρωμα λάβαρα ενός κόμματος, μιας ιδεολογίας, μιας ομάδας. Αμέτρητα τα παραδείγματα από το παρελθόν αλλά και από το παρόν του τόπου μας ολόκληρων «στρατών» από οπαδούς ενός κόμματος, μιας ομάδας, μιας οργάνωσης, γεμάτοι μίσος για τον άλλον, που λίγη ώρα πριν μπορεί και να έπιναν τον καφέ τους δίπλα δίπλα σε κάποια καφετέρια. Ο παραλογισμός σε όλο του το μεγαλείο.
Και από την άλλη, κάποιοι δείχνουν δεκαετίες, αιώνες τώρα να βολεύονται με αυτή την κατάσταση,. Πάντα το δίκαιο του ισχυρού θα επικρατεί. Το δίκαιο της πυγμής. Αγαπάτε αλλήλους, φώναζε κάποτε ο Κύριος. Φωνή βοώσα εν τη ερήμω. Όπως έρημη μοιάζει να είναι και η καρδιά του ανθρώπου μπροστά στο συμφέρον. Πάντα θα υπάρχουν οι δυνατοί και οι αδύναμοι. Νόμος της φύσης. Το ποιος όμως θα ανήκει στη μία ή στην άλλη ομάδα δεν το κρίνει η φύση αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος.
Οι λόγοι που υποδαυλίζουν τον πόλεμο πολλοί και γνωστοί. Οικονομικοί, κοινωνικοί, ηθικοί, πολιτικοί, θρησκευτικοί, διεθνιστικοί, εμφύλιοι. Τα μέσα ποικίλα. Συμβατικά, πυρηνικά, χημικά. Άλλωστε, ο ανθρώπινος νους είναι ανεξάντλητος τόσο στο να δημιουργήσει, όσο και να καταστρέψει. Ο πόλεμος είτε είναι θερμός είτε ψυχρός αφήνει το στίγμα του και σημαδεύει αιώνια τις ψυχές των ανθρώπων και την ιστορία.
Και τι πρέπει να γίνει; Ατελείωτο το ευχολόγιο. Αμέτρητες οι προσπάθειες για την εδραίωση της παγκόσμιας ειρήνης. Πολυάριθμοι αυτοί που βροντοφώναξαν ή και έδωσαν ακόμη την ίδια τους τη ζωή, οραματιζόμενοι έναν κόσμο καλύτερο, ειρηνικό. Πολλά τα ερωτήματα, αλλά μάλλον ελάχιστες οι απαντήσεις. Μακάρι κάποια στιγμή να συνειδητοποιήσουμε την πραγματική αξία του άλλου, ανεξαρτήτως χρώματος, καταγωγής, φύλου, θρησκείας. Ίσως τότε δούμε στο πρόσωπο, στα πιστεύω και στα μάτια του άλλου, τον ίδιο μας τον εαυτό. Ίσως…
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
Δείτε περισσότερα άρθρα του: Άρη Ιωαννίδη
♦ Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime
