Το Fidget Spinner αποτελεί το δημοφιλέστερο παιχνίδι παιδιών και εφήβων των τελευταίων μηνών. Έχει γνωρίσει ευρεία διάδοση και εξάπλωση σε πάμπολλες χώρες -και στην Ελλάδα- του κόσμου και οι πωλήσεις του έχουν αυξηθεί σημαντικά και σημειώνουν μια διαρκή ανοδική πορεία.
Σύμφωνα με το άρθρο του Charles Buhigg, The Rise of the Fidget Spinner and the Fall of the Well–Managed Fad στη New York Times (15/8/2017),[1] το παιχνίδι αυτό αποτέλεσε μια σπουδαία επιχειρηματική κίνηση της Christine Osborne, ιδιοκτήτριας ενός πολυκαταστήματος παιχνιδιών της Β. Καρολίνα στις ΗΠΑ, του λεγόμενου Wonder Works (1990), και φυσικά, διαδόθηκε σταδιακά σε όλον τον κόσμο με την πολύτιμη συμβολή ποικίλων οικονομικών και επιχειρηματικών ιστοσελίδων, όπως επίσης και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αρχικά, η επιχειρηματίας αυτή προωθούσε τα Beanie Babies, ένα άλλο είδος παιχνιδιού. Επρόκειτο για μικρά, λούτρινα ζωάκια με διάφορες ονομασίες, που συνέβαλαν στη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των παιδιών. Οι αυξημένες πωλήσεις αυτού του παιχνιδιού κατέστησαν την Christine Osborne μια πολύ ικανή και ανταγωνίσιμη επιχειρηματία, αλλά και έμπιστη συνεργάτη της εταιρείας διαμεσολάβησης για την κατασκευή του προϊόντος. Έτσι, το έδαφος είχε προετοιμαστεί προκειμένου να προβάλει τη δική της πατέντα για το Fidget Spinner.
Το εξάρτημα αυτό θεωρήθηκε ότι βοηθά τα παιδιά να αντιμετωπίσουν την ελλειμματική προσοχή και την υπερ-κινητικότητά τους, οπότε θα μπορούσε να προταθεί και από παιδοψυχολόγους και εκπαιδευτικούς σε παιδιά που πάσχουν από το αποκαλούμενο σύνδρομο ΔΕΠ-Υ. Εντούτοις, δεν έχουν υπάρξει ακόμη σχετικά επιστημονικά ερείσματα και ευρήματα για να υποστηριχθεί επαρκώς μια τέτοια άποψη, η οποία αποτελεί απλώς μια εικασία παρά πραγματικότητα. Εξάλλου, λαμβάνοντας υπόψη το σύντομο χρονικό διάστημα της κυκλοφορίας και την ταχύτατη διάδοση του προϊόντος αυτού, δεν μπορούν -και δεν θα μπορούσαν- να διενεργηθούν έρευνες -και μάλιστα, με την απαιτούμενη προσοχή και επιστημονική φροντίδα και πληρότητα- ώστε να επιβεβαιωθούν ή να απορριφθούν οι ανωτέρω απόψεις.
Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι εάν και κατά πόσο όλες αυτές οι εφευρέσεις των σημερινών επιχειρήσεων και επιχειρηματιών έχουν ως απώτερο σκοπό το κέρδος ή την καλλιέργεια του παιδιού και του εφήβου μέσα από το παιχνίδι. Μήπως τελικά ο χρηματικός παράγοντας όχι απλώς είναι ισχυρός και υπερισχύει, αλλά στον βωμό του θυσιάζεται πολλές φορές ο σεβασμός προς το παιδί ή τον έφηβο και τη γενικότερη καλλιέργεια της προσωπικότητάς του;
Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, ακόμη και το παιδικό παιχνίδι παύει να έχει την παιδαγωγική του αξία και την ανάλογη απόλαυση που θα έπρεπε κανονικά να προσφέρει στο παιδί, αλλά και τους ανθρώπους που συναναστρέφονται μαζί του, είτε πρόκειται για συνομηλίκους (π.χ. φίλους ή συγγενείς) είτε για γονείς είτε για εκπαιδευτικούς (κάθε είδους). Αντιθέτως, το παιχνίδι αντιμετωπίζεται ως μόδα που επιβάλλεται στο παιδί και το εθίζει στη μαζοποίηση. Αντίστοιχα, το παιδί δεν αφήνεται να ανακαλύψει την παιδαγωγική και εκπαιδευτική αξία του παιχνιδιού, βρίσκοντας – και εφευρίσκοντας πολλές φορές – μόνο του τα παιχνίδια που θα το ευχαριστούσαν. Έτσι, αναπόφευκτα το άτομο αδυνατεί να καλλιεργήσει τη νοημοσύνη του (πνευματική και συναισθηματική), αλλά και να κοινωνικοποιηθεί μέσω της επαφής του με άλλα άτομα.
Το παιχνίδι αποτελούσε από την αρχαιότητα ένα παιδαγωγικό μέσο. Εάν αφήσουμε τα παιδιά μας ελεύθερα να εφεύρουν τα παιχνίδια τους -τόσο ως αντικείμενα όσο και ως τη διαδικασία την ίδια του παιχνιδιού- θα οξύνουν την ευφυία τους και θα γίνουν δημιουργικοί και επινοητικοί άνθρωποι, καθώς θα καθίστανται πλέον ικανοί να βρίσκουν ποικίλες λύσεις και τρόπους αντιμετώπισης των διάφορων προβλημάτων τους. Επιπλέον, το παιχνίδι καλλιεργεί τη φαντασία του παιδιού, η οποία αποτελεί δείγμα ευφυίας. Σύμφωνα μάλιστα με μια ομιλία του συγγραφέα παραμυθιών, Ευγένιου Τριβιζά, στο TedEx Athens, πρέπει να σημειωθεί ότι η φαντασία που μεταλαμπαδεύεται στα παιδιά και μέσα από το παιχνίδι (όπως και μέσα από τη δημιουργική ανάγνωση και αξιοποίηση των παραμυθιών) μπορεί να τα κάνει πιο επινοητικά και έξυπνα. Τέλος, το ομαδικό παιχνίδι συντελεί αποφασιστικά και στην κοινωνικοποίηση του παιδιού την ανάπτυξη ομαδο-συνεργατικού πνεύματος και τη σύναψη φιλίας με άλλα άτομα. Όλα αυτά συμβάλλουν, όπως καθίσταται απόλυτα σαφές, στην υγιή ανατροφή και διαπαιδαγώγηση.
Επομένως, σημασία έχει κάθε παιδί να αφήνεται ελεύθερο, ανεπηρέαστο από τη μόδα και την εκάστοτε διαφημιστική προπαγάνδα να επιλέξει ποιο παιχνίδι επιθυμεί ή σκέφτεται να δημιουργήσει μόνο του προκειμένου να εκφραστεί, να αξιοποιήσει δημιουργικά τον ελεύθερό του χρόνο και να εκτονώσει την περίσσια ενέργειά του. Βέβαια, καλό θα ήταν γονείς και εκπαιδευτικοί να τροφοδοτούμε τα παιδιά με ερεθίσματα και απλά και οικονομικά υλικά προκειμένου να κατασκευάσουν τα ίδια τα παιχνίδια τους, να νιώσουν μικροί εφευρέτες ή επιστήμονες και να αντιληφθούν πόσο μα πόσο σημαντικά είναι για όλους μας!
[1] Διαθέσιμο και στην ιστοσελίδα: https://www.nytimes.com/2017/08/15/magazine/the-rise-of-the-fidget-spinner-and-the-fall-of-the-well-managed-fad (Τελευταία ανάκτηση: 21/8/2017).
της Αθηνάς Ν. Μαλαπάνη
Φιλολόγου
♦ Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime
