Έκθεση Λυκείου – Το άρθρο (Το επικοινωνιακό πλαίσιο στην παραγωγή λόγου)
Σύμφωνα με το ΛΚΝ «άρθρο το [árθro]: κείμενο που αναφέρεται σε κάποιο ειδικό θέμα και που είναι δημοσιευμένο στον τύπο, συνήθ. στις εφημερίδες: Φιλολογικό / οικονομικό / πολιτικό / επιστημονικό ~. || Kύριο ~, δημοσίευμα της πρώτης σελίδας που αναφέρεται σε σημαντικό γεγονός της ημέρας: Tο κύριο ~ της εφημερίδας είναι αφιερωμένο στην εκλογή του νέου αρχιεπισκόπου»
Συνήθως στις εξετάσεις ζητείται η συγγραφή ενός άρθρου, προορισμένου για σχολική ή τοπική εφημερίδα ( ή περιοδικό).
Πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει τίτλος, η απουσία του οποίου έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια μορίων. Ο τίτλος πρέπει να είναι σύντομος, και περιεκτικός. Συνήθως αρηματικός, χιουμοριστικός, ειρωνικός, ουδέτερος, πρωτότυπος, με σχόλιο ή χωρίς, με σημεία στίξης ή χωρίς, μεταφορικός ή κυριολεκτικός …
Είναι ενταγμένο σ’ ένα επικοινωνιακό γλωσσικό περιβάλλον, με βασικό σκοπό την πειθώ. Κατά συνέπεια, η καταλληλότερη τεχνική πειθούς είναι η επίκληση στη λογική. Έχει περιορισμένη έκταση. Συνήθως, πραγματεύεται θέματα της πρώτης γραμμής της επικαιρότητας, αλλά και ζητήματα ευρύτερου επιστημονικού, εγκυκλοπαιδικού, καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος, που κάποια στιγμή αποτέλεσαν θέμα επικαιρότητας και τα οποία εξακολουθούν να απασχολούν ακόμη και σήμερα την κοινή γνώμη. Ο αρθρογράφος προσεγγίζει το θέμα του τεκμηριωμένα, χρησιμοποιώντας πολλές φορές κάποιο ειδικό λεξιλόγιο.
Περιεχόμενο: το άρθρο έχει, λοιπόν, καθαρά επικαιρικό χαρακτήρα, καθώς αφορμάται πάντα από ένα επίκαιρο γεγονός , το οποίο σχολιάζει ή ερμηνεύει. Στον πρόλογο, συνήθως γίνεται αναφορά στο συγκεκριμένο επικαιρικό γεγονός, το οποίο αποτελεί το ερέθισμα για τη γραφή του άρθρου. Τέτοια κείμενα αναφέρονται σε επίκαιρα θέματα όπως είναι: η βία, τα ναρκωτικά, η μοναξιά κ.λπ.
Γλώσσα: επικρατεί η αναφορική λειτουργία της, έχει σχετικά πειθαρχημένη σύνταξη, κυριαρχεί το γ’ ρηματικό πρόσωπο, απέχει από τη λογοτεχνία και κινείται στο χώρο της ερμηνευτικής δημοσιογραφίας. Για αυτό το λόγο δεν έχει προσωπικό και οικείο τόνο, όπως το δοκίμιο. Γίνεται χρήση ενεστώτα ή μέλλοντα.
Ύφος: συνήθως σοβαρό, επίσημο, απρόσωπο. Το ύφος ταιριάζει στο επικοινωνιακό περιβάλλον του και είναι συνήθως σοβαρό, αν και συνήθως εξαρτάται από το επίπεδο του αναγνωστικού κοινού στο οποίο υποθετικά απευθύνεται ο αρθρογράφος (με λίγα λόγια είναι διαφορετικός ο τρόπος γραφής άρθρου που προορίζεται να δημοσιευτεί στη σχολική εφημερίδα από εκείνον ενός άρθρου που προορίζεται για την εφημερίδα της πόλης).
Η τυπική δομή άρθρου δε διαφέρει και πολύ από αυτή του αποδεικτικού δοκιμίου και έχει ως εξής:
- Πρόλογος, όπου εκτίθεται το θέμα ή η προβληματική του. Συνήθως είναι επαγωγικός, καθώς από το ειδικό (αφόρμηση από την επικαιρότητα), προχωρά στη γενικότερη τοποθέτηση, που έχει να κάνει συνήθως με τα ζητούμενα του θέματος.
- Κύριο μέρος, όπου παρατίθεται επαρκές αποδεικτικό υλικό, προκειμένου να διασαφηνιστεί η κυρίαρχη ιδέα, να τεκμηριωθεί η θέση – ισχυρισμός που διατυπώθηκε στην εισαγωγική παράγραφο ή να ανασκευαστεί μία θέση.
Επίλογος, όπου έχουμε τη συμπυκνωμένη θεώρηση των θέσεων του κύριου θέματος.
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
Επισήμανση:
Προσαρμόστε το εκπαιδευτικό υλικό στα δεδομένα του εκάστοτε μοντέλου εξέτασης – Το εκπαιδευτικό υλικό διατίθεται στο διαδίκτυο αποκλειστικά από το schooltime.gr
Διαβάστε ακόμα:
Νέα Ελληνικά Γ’ Λυκείου: 14 κριτήρια αξιολόγησης για τη συνεξέταση της Ν. Γλώσσας & Λογοτεχνίας
Νεοελληνική γλώσσα & Λογοτεχνία: 25 προτάσεις για εμπέδωση των αλλαγών στην εξέταση του μαθήματος
Χρήσιμο υλικό για τα Νέα Ελληνικά / Νεοελληνική γλώσσα & Λογοτεχνία Λυκείου (50+ προτάσεις)
Πώς εξετάζονται τα Αρχαία Ελληνικά και η Νεοελληνική Γλώσσα-Λογοτεχνία στις Πανελλαδικές Εξετάσεις
Φιλολογικά μαθήματα Γ’ ΓΕΛ: Οι τελευταίες οδηγίες του ΥΠΑΙΘ για τη διδασκαλία και αξιολόγηση
Το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας Γ΄ ΓΕΛ
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Νέα Ελληνικά/Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία – Έκθεση Λυκείου
- Ο Πρόλογος, το Κύριο Θέμα και ο Επίλογος στην Έκθεση: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
- Έκφραση – Έκθεση: Η Αξιολόγηση της Έκθεσης (από το ΚΕΕ)
- Χρήσιμο εκπαιδευτικό υλικό για την περίληψη γραπτού λόγου
- Το επικοινωνιακό πλαίσιο στη Νεοελληνική Γλώσσα: Δοκίμιο, άρθρο, ομιλία
- 250 Σχεδιαγράμματα Εκθέσεων για την Α’ τη Β’ και τη Γ’ Λυκείου
- Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
1. Νέα ελληνικά Α’ Λυκείου, 2. Νέα ελληνικά Β’ Λυκείου, 3. Νέα ελληνικά Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Σχεδιαγράμματα, 6. Γραμματική-Συντακτικό
