«Αρχαία Γ΄λυκείου – Αδίδακτο κείμενο (Λυκούργος, κατά Λεωκράτους, 79-80 )

Άγνωστο κείμενο (Λυκούργος, κατά Λεωκράτους, 79-80 ) – Αρχαία Ελληνικά Γ΄λυκείου

Εισαγωγικό σημείωμα: Ο Λυκούργος στο απόσπασμα εισηγείται εἰσαγγελίαν προδοσίας εναντίον του Λεωκράτη, κατηγορώντας τον για τη φυγή του από την Αθήνα τις κρίσιμες στιγμές που περνούσε η πόλη μετά την ήττα στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.). Αρχικά, ο ρήτορας παρέθεσε τα ψηφίσματα με τα οποία προσπάθησε η πόλη να αντιμετωπίσει τη δύσκολη κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει. Ένα από αυτά καθιστούσε άμεσα ενόχους προδοσίας όσους θα εγκατέλειπαν στο εξής την Αθήνα. Ο Λεωκράτης, όμως, κατάφερε να καταφύγει στη Ρόδο πριν από την ψήφισή του και έτσι, ο ρήτορας εστιάζει περισσότερο στην ηθική –και όχι τη νομική– πλευρά του ζητήματος.

Κείμενο: Ο όρκος παγιώνει τους νόμους

[79] Καὶ μήν, ὦ ἄνδρες, καὶ τοῦθ’ ὑμᾶς δεῖ μαθεῖν, ὅτι τὸ συνέχον τὴν δημοκρατίαν ὅρκος ἐστί. τρία γάρ ἐστιν ἐξ ὧν ἡ πολιτεία συνέστηκεν, ὁ ἄρχων, ὁ δικαστής, ὁ ἰδιώτης. τούτων τοίνυν ἕκαστος ταύτην πίστιν δίδωσιν, εἰκότως• τοὺς μὲν γὰρ ἀνθρώπους πολλοὶ ἤδη ἐξαπατήσαντες καὶ διαλαθόντες οὐ μόνον τῶν παρόντων κινδύνων ἀπελύθησαν, ἀλλὰ καὶ τὸν ἄλλον χρόνον ἀθῷοι τῶν ἀδικημάτων τούτων εἰσί• τοὺς δὲ θεοὺς οὔτ’ ἂν ἐπιορκήσας τις λάθοι οὔτ’ ἂν ἐκφύγοι τὴν ἀπ’ αὐτῶν τιμωρίαν, ἀλλ’ εἰ μὴ αὐτός, οἱ παῖδές γε καὶ τὸ γένος ἅπαν τὸ τοῦ ἐπιορκήσαντος μεγάλοις ἀτυχήμασι περιπίπτει. [80] διόπερ, ὦ ἄνδρες δικασταί, ταύτην πίστιν ἔδοσαν αὑτοῖς ἐν Πλαταιαῖς πάντες οἱ Ἕλληνες, ὅτ’ ἔμελλον παραταξάμενοι μάχεσθαι πρὸς τὴν Ξέρξου δύναμιν, οὐ παρ’ αὑτῶν εὑρόντες, ἀλλὰ μιμησάμενοι τὸν παρ’ ὑμῖν εἰθισμένον ὅρκον. ὃν ἄξιόν ἐστιν ἀκοῦσαι• καὶ γὰρ παλαιῶν ὄντων τῶν τότε πεπραγμένων ὅμως ἱκανῶς ἔστιν ἐν τοῖς γεγραμμένοις ἰδεῖν τὴν ἐκείνων ἀρετήν.

Παρατηρήσεις:

Να μεταφραστεί το κείμενο (Μονάδες 10)
Ποια η αξία του όρκου σύμφωνα με τον ρήτορα; (Μονάδες 5)
Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους:

ὧν: τη δοτική ενικού και πληθυντικού θηλυκού γένους στον άλλο αριθμό.
ὁ ἰδιώτης: την κλητική ενικού και πληθυντικού.
πολλοὶ: οι άλλοι βαθμοί του επιθέτου και οι τρεις βαθμοί του αντίστοιχου επιρρήματος.
τις: τις πλάγιες πτώσεις ουδετέρου γένους στον άλλο αριθμό.
τὸ γένος: τη δοτική και αιτιατική στον ίδιο αριθμό.
ὑμῖν: την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό στα υπόλοιπα πρόσωπα.
ὄντων: την ονομαστική και τη δοτική θηλυκού γένους στον άλλο αριθμό.

(Μονάδες 7)

Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους των ρημάτων:

μαθεῖν: τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα και τον παρακείμενο.
συνέστηκεν: το β’ ενικό προστακτικής αορίστου β’ και παρακειμένου και στις δύο φωνές.
δίδωσιν: το γ’ ενικό πρόσωπο όλων των εγκλίσεων αορίστου β’ στην άλλη φωνή.
ἀπελύθησαν: τα απαρέμφατα όλων των χρόνων.
περιπίπτει: τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα και τον υπερσυντέλικο.
παραταξάμενοι: τη δοτική ενικού και πληθυντικού της μετοχής του παθητικού αορίστου α’ στο ουδέτερο γένος.
πεπραγμένων: να κλιθεί η προστακτική παρακειμένου στην ίδια φωνή.
ἰδεῖν: το β’ ενικό ευκτικής και προστακτικής στον ίδιο χρόνο και φωνή.

(Μονάδες 8)

Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων:

μαθεῖν, τούτων, διαλαθόντες, ἀθῷοι, ἅπαν, ἐν τοῖς γεγραμμένοις

(μονάδες 3)

ἐξαπατήσαντες, ἐπιορκήσας: να αναλυθούν οι μετοχές στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις (μονάδες 4)
«διόπερ, ὦ ἄνδρες δικασταί … ὃν ἄξιόν ἐστιν ἀκοῦσαι»: να εντοπίσετε όλους τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς του αποσπάσματος και να τους αναγνωρίσετε (μονάδες 3)

Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος

Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Αρχαία Ελληνικά του Λυκείου

1. Αρχαία Α’ Λυκείου, 2. Αρχαία Β’ Λυκείου, 3. Αρχαία Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Γραμματική, 6. Συντακτικό 7. Άγνωστο κείμενο

♦ Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο • schooltime