Άγνωστο κείμενο (Πλάτωνος Μενέξενος, 247 a-c) – Αρχαία Ελληνικά Γ΄λυκείου
Εισαγωγικό σημείωμα: Σε μια συνάντησή του ο Σωκράτης με τον Μενέξενο – ο οποίος έδωσε το όνομά του στο έργο – απαγγέλει ένα φανταστικό επιτάφιο λόγο, ο οποίος προοριζόταν για τις τελετές προς τιμήν των νεκρών του 386 (βέβαια, σ’ αυτό το σημείο να επισημανθεί ότι ο Σωκράτης έχει πεθάνει αρκετά νωρίτερα, το 399 π.Χ.). Στο συγκεκριμένο έργο με τον τίτλο «Μενέξενος», ο Πλάτωνας γράφει και το περίφημο εγκώμιο της Αθήνας.
Μάλιστα, ο Κικέρωνας μας πληροφορεί ότι ο επιτάφιος αυτός λόγος απαγγελλόταν μόνιμα κάθε χρόνο στην Αθήνα, στη μνήμη των νεκρών στα πεδία των μαχών.
Κείμενο: Πᾶσά τε ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καί τῆς ἂλλης ἀρετῆς πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται. Ὧν ἓνεκα καί πρῶτον καί ὓστατον καί διά παντός πᾶσαν πάντως προθυμίαν πειρᾶσθε ἒχειν ὃπως μάλιστα μέν ὑπερβαλεῖσθε καί ἡμᾶς καί τούς πρόσθεν εὐκλείᾳ. εἰ δέ μή, ἲστε ὡς ἡμῖν, ἂν μέν νικῶμεν ὑμᾶς ἀρετῇ, ἡ νίκη αἰσχύνην φέρει, ἡ δέ ἣττα, ἐάν ἡττώμεθα, εὐδαιμονίαν. Μάλιστα δ’ ἂν νικώμεθα και ὑμεῖς νικῴητε, εἰ παρασκευάσαισθε τῇ τῶν προγόνων δόξῃ μή καταχρησόμενοι μηδ’ ἀναλώσοντες αὐτήν, γνόντες ὃτι ἀνδρί οἰομένῳ τί εἶναι οὐκ ἒστιν αἲσχιον οὐδέν ἢ παρέχειν ἑαυτόν τιμώμενον μή δι’ ἑαυτόν ἀλλά διά δόξαν προγόνων.
Λεξιλόγιο:
ἐπιστήμη = γνώση
ἒκγονοι = απόγονοι
Παρατηρήσεις:
- Να μεταφραστεί το κείμενο (Μονάδες 10)
- Τι προτρέπει ο ρήτορας τους ακροατές του; (Μονάδες 5)
- Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους:
- πᾶσα: να κλιθεί στο ουδέτερο γένος και στους δύο αριθμούς.
- πρῶτον: οι άλλοι βαθμοί.
- ἡμᾶς: ο ίδιος τύπος στα άλλα πρόσωπα.
- ἀρετῇ: οι πλάγιες πτώσεις και στους δύο αριθμούς.
- ἀνδρί: γενική και κλητική πληθυντικού αριθμού.
- αἲσχιον: οι τρεις βαθμοί του επιρρήματος.
- ἑαυτόν: την ίδια πτώση του άλλου αριθμού στα υπόλοιπα πρόσωπα. (Μονάδες 7)
- Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους των ρημάτων:
- φαίνεται: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα και παρακειμένου.
- πειρᾶσθε: το γ’ ενικό όλων των εγκλίσεων στον ενεστώτα.
- ἒχειν: να κλιθεί η προστακτική αορίστου β’ και στις δύο φωνές.
- ἲστε: εγκλιτική και χρονική αντικατάσταση.
- φέρει: το β’ πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής και προστακτικής αορίστου β’ και παρακειμένου και στις δύο φωνές.
- γνόντες: το β’ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής και προστακτικής αορίστου β’.
- οἰομένῳ: να κλιθεί η οριστική και η προστακτική του ενεστώτα και του παθητικού αορίστου α’.
- ἒστιν: το α΄ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής του αορίστου β’ και του υπερσυντελίκου. (Μονάδες 8)
- Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων:
Πᾶσα, σοφία, ἒχειν, δόξῃ, γνόντες, διά δόξαν. (μονάδες 3)
- Να αναγνωριστεί το είδος και να δικαιολογηθεί η εκφορά όλων των δευτερευουσών προτάσεων του κειμένου. (μονάδες 4)
- Να αναλυθεί στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις οι παρακάτω μετοχές: καταχρησόμενοι, γνόντες. (μονάδες 3)
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Αρχαία Ελληνικά του Λυκείου
1. Αρχαία Α’ Λυκείου, 2. Αρχαία Β’ Λυκείου, 3. Αρχαία Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Γραμματική, 6. Συντακτικό 7. Άγνωστο κείμενο
♦ Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο • schooltime
Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
