Με την τεχνολογία να εξοπλίζεται με καταιγιστικούς ρυθμούς, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ο άνθρωπος του 21ου αιώνα δεν έχει αποτινάξει θρύλους και παραδόσεις χιλιάδων ετών, εξακολουθώντας να πιστεύει σε μια σειρά από δεισιδαιμονίες και προλήψεις. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι συνοδεύουν τον άνθρωπο στα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής του: τη γέννηση του, το γάμο του, την ασθένεια, ακόμα και το θάνατό του.

Ο λόγος-φαινομενικά-είναι : Ανεξαρτήτως του πόσο έχουμε παλέψει για κάτι, πάντα κάτι μπορεί να πάει στραβά και, συνεπώς, το κακό και η ατυχία παραμονεύουν παντού, ακόμα και όταν είμαστε απόλυτα σίγουροι για το αντίθετο. Ο Γ. Αδαμόπουλος από την ομάδα ερευνών «alpha research team” αναλύει τις σημαντικότερες από αυτές τις δεισιδαιμονίες οι οποίες επιζούν μέχρι σήμερα.

 ΤΡΙΤΗ-ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ 13:

Ανέκαθεν, η Παρασκευή εθεωρείτο η «χειρότερη» ημέρα της εβδομάδας. Για τους χριστιανούς, η εξήγηση για την εν λόγω πεποίθηση είναι απλή: Ο Χριστός σταυρώθηκε ημέρα Παρασκευή. Από την άλλη, ο αριθμός 13 θεωρείται συνώνυμο της ατυχίας σε πολλούς πολιτισμούς. Και εδώ συναντάμε μια πιθανή χριστιανική προέλευση , καθώς ο Ιούδας, ήταν ο 13ος παρευρισκόμενος στο Μυστικό δείπνο. Για άλλους, στις 13 Οκτωβρίου του 1307, ημέρα Παρασκευή, ο βασιλιάς της Γαλλίας, Φίλιππος Δ΄, συνέλαβε χιλιάδες μέλη του ιπποτικού τάγματος από τους θρυλικούς Ναΐτες Ιππότες τόσο βίαια και αποτροπιαστικά, ώστε η ήμερα αυτή έμεινε παροιμιώδης. Στην Ελλάδα η Τρίτη θεωρείται γρουσούζικη, γιατί έχει συνδυαστεί με την πτώση της Κωνσταντινούπολης, που σημάδεψε το τέλος της βυζαντινής Αυτοκρατορίας και την αρχή 400 χρόνων σκλαβιάς στους Οθωμανούς. Το περιστατικό έλαβε χώρα στις 29 Μαΐου του 1453, ημέρα Τρίτη.

ΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ:

Η φράση ¨χτύπα ξύλο» είναι από τις πιο διαδεδομένες στην Ελλάδα και γίνεται πράξη με ένα χτύπημα σε μια ξύλινη επιφάνεια. Η πεποίθηση πολλών αρχαίων πολιτισμών ήταν ότι τα δένδρα κατοικούνταν από πνεύματα. Έτσι, οποιοσδήποτε ήθελε να ζητήσει από το πνεύμα του δένδρου να παρέμβει και να βοηθήσει ώστε να μη συμβεί κάτι κακό, δεν είχε παρά να χτυπήσει ξύλο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως όταν δεν υπάρχει ξύλο διαθέσιμο, χτυπάμε οτιδήποτε, προκειμένου να γίνει η απαραίτητη κίνηση!

Η ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΚΑΛΑ:

Η ερμηνεία για τη συγκεκριμένη δεισιδαιμονία εστιάζεται στο ίδιο το σχήμα της ανοιχτής σκάλας, που σχηματίζει ένα τρίγωνο με το έδαφος. Το τρίγωνο παραπέμπει ευθέως στον ιερό για τους χριστιανούς αριθμό 3 και, συνεπώς διασχίζοντας το έδαφος κάτω από μια σκάλα, ουσιαστικά παρεμβαλλόμαστε μεταξύ των πλευρών του τριγώνου, «σπάμε» την Τριάδα και, άρα, προκαλούμε το μένος του Θεού.

ΕΠΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΟΥΣΟΥΖΙΑ:

Όλοι γνωρίζουν πως το σπάσιμο ενός καθρέπτη είναι μεγάλη γρουσουζιά, ενώ η κακοτυχία που θα ακολουθήσει οριοθετείτε και χρονικά: επτά ολόκληρα χρόνια! Πολύ πριν εφευρεθούν οι καθρέφτες, ο άνθρωπος μπορούσε να δει την αντανάκλαση του εαυτού του στην επιφάνεια μιας λίμνης. Οποιαδήποτε διαταραχή στη λίμνη κατέστρεφε την αντανάκλαση και, συνεπώς, εθεωρείτο κακοτυχία για αυτόν που κοιτούσε τον εαυτό του. Με τον «ερχομό» των καθρεφτών, η διαταραχή ισοδυναμούσε με το σπάσιμο του καθρέπτη. Για λόγο όμως ο αριθμός της «τιμωρίας» σχετίζεται με το επτά; Δυο απόψεις κυριαρχούν. Η μία άποψη υποστηρίζει, όταν οι καθρέφτες έγιναν ευρέως διαδεδομένοι ήταν τόσο ακριβοί, που το σπάσιμο ενός σήμαινε ότι ο «δράστης» θα έπρεπε να μείνει επτά χρόνια στην υπηρεσία του ιδιοκτήτη του καθρέφτη για να τον ξεπληρώσει. Η άλλη άποψη υποστηρίζει, ότι τα επτά χρόνια προέρχονται από την αρχαία ρωμαϊκή πεποίθηση πως το σώμα αναγεννάτε κάθε επτά χρόνια και, συνεπώς, προκειμένου να «γιατρευθεί» η ζημιά που επήλθε στο σώμα από το σπάσιμο του καθρέφτη, απαιτούνται επτά χρόνια.

Η πίστη σε προλήψεις και δεισιδαιμονίες λειτουργεί αντισταθμιστικά στον πιο αρχέγονο φόβο της ανθρώπινης ύπαρξης: το φόβο για το άγνωστο, για εκείνο που δεν μπορούμε ούτε να προβλέψουμε, αλλά ούτε και να αντιμετωπίσουμε. Οι σύγχρονοι ρυθμοί της καθημερινότητας και ο φόρτος της εργασίας , η πίεση από την κάθε λογής εξουσία, αλλά και η σύγκρουση μεταξύ του «θέλω» και του «πρέπει», δημιουργούν στον καθέναν από εμάς μια συναισθηματική ένταση, ένα άγχος για το τι μέλλει γενέσθαι, για το τι κρύβεται στην επόμενη στροφή της ζωής μας. Έτσι χρειαζόμαστε έναν τρόπο να καταπολεμήσουμε αυτό το άγχος, κάτι δηλαδή που θα μας παρέχει μια υποτυπώδη ασφάλεια και, κυρίως, την πίστη ότι «όλα θα πάνε καλά». Εδώ ακριβώς υπεισέρχεται στον άνθρωπο ο παράγοντας των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών προσφέροντάς του-απλόχερα-μια ανακούφιση από την πίεση και μια σειρά θετικών σκέψεων. όταν χτυπάμε ξύλο παραχωρούμε την πρωτοβουλία στην «άλλη πλευρά». Έτσι όμως, δεν αναγνωρίζουμε τη δική μας συμμετοχή και ευθύνη σε μια κατάσταση και ανάγουμε τα πάντα στην κακοτυχία και την γρουσουζιά.

Έμμεσα η δεισιδαιμονία μας οδηγεί στο να είμαστε θεατές του ίδιου μας εαυτού. Ασκώντας μια σειρά πρακτικών αμφιβόλου προελεύσεως και αποτελεσματικότητος, βάζουμε στην άκρη τις δικές μας δυνάμεις και βασιζόμαστε στο άγνωστο. Είναι, άλλωστε, γνωστό πως η πίστη στο υπερβατικό μπορεί να κινήσει βουνά. Η ανθρώπινη θέληση όμως μπορεί να κάνει πολύ περισσότερα…

*Πρώτη δημοσίευση: Σεπτέμβριος 2016

Θανάσης Πάνου*

 Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime