«Επαναληπτικά Κριτήρια Αξιολόγησης Λατινικών – Κείμενο 27» του Άρη Ιωαννίδη

«Επαναληπτικά Κριτήρια Αξιολόγησης Λατινικών – Κείμενο 27»

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΩΡΙΜΑΖΕΙ ΟΠΩΣ ΟΙ ΚΑΡΠΟΙ

Cum Accius ex urbe Roma Tarentum venisset, ubi Pacuvius grandi iam aetate recesserat, devertit ad eum. Accius, qui multo minor natu erat, tragoediam suam, cui «Atreus» nomen est, ei desideranti legit. Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset, sed videri tamen ea sibi duriora et acerbiora. «Ita est» inquit Accius «ut dicis; neque id me sane paenitet; meliora enim fore spero, quae deinceps scribam. Nam quod in pomis est, idem esse aiunt in ingeniis: quae dura et acerba nascuntur, post fiunt mitia et iucunda; sed quae gignuntur statim vieta et mollia, non matura mox fiunt sed putria».

Ερωτήσεις:

Να μεταφραστεί το κείμενο.
Nα γραφούν οι πλάγιες πτώσεις των κυρίων ονομάτων του κειμένου (ΚΕΕ)
Nα αναγνωριστούν όλα τα επίθετα συγκριτικού βαθμού του κειμένου. (σχολικό βιβλίο)
Poma acerbiora: να κλιθούν μαζί και στους δύο αριθμούς. (σχολικό βιβλίο)
Να αναγνωριστούν οι γραμματικοί τύποι lēgit (διαφορά από το lĕgit; ) και idem. (σχολικό βιβλίο)
Να μεταφραστούν στα λατινικά οι προτάσεις:

Ο Πακούβιoς ήταν μεγαλύτερος στην ηλικία από τον Άκκιο.
Οι τραγωδίες μου θα είναι καλύτερες από αυτήν (haec).

Tων προσηγορικών ονοµάτων του κειµένου που βρίσκονται σε αφαιρετική πτώση να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις του άλλου αριθµού. (ΚΕΕ)
Nα εντοπίσετε τις λέξεις του κειµένου που έχουν ετυµολογική σχέση µε αντίστοιχες λέξεις της ελληνικής (αρχαίας και νέας). (ΚΕΕ)
Να εντοπίσετε τα επίθετα του κειμένου και να γράψετε τους τρεις βαθμούς τους και στα τρία γένη στην πτώση που βρίσκονται (όσα διαθέτουν) και τους βαθμούς των αντίστοιχων επιρρημάτων τους.
Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι:

Accius: γενική και κλητική ενικού
urbe: γενική και αιτιατική πληθυντικού
grandi aetate: αφαιρετική ενικού και πληθυντικού
tragoediam suam: δοτική ενικού
nomen: ονομαστική και δοτική πληθυντικού
desideranti: αφαιρετική ενικού
meliora: αφαιρετική ενικού και γενική πληθυντικού
ingeniis: γενική πληθυντικού
putria: γενική και αιτιατική πληθυντικού ουδετέρου γένους

Να μεταφερθούν οι παρακάτω ρηματικοί τύποι στον τύπο που σας ζητείται για τον καθένα:

venisset: α΄ ενικό και πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα
recesserat : β΄ενικό ενεστώτα της προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα
devertit: χρονική και εγκλιτική αντικατάσταση
desideranti: αφαιρετική ενικού και γενική πληθυντικού
erat : να γραφούν οι ονοματικοί τύποι
legit: ο ίδιος τύπος στην άλλη φωνή
dixit : β΄ενικό και πληθυντικό ενεστώτα και μέλλοντα προστακτικής και των δυο φωνών
scriprisset: γ΄ ενικό υποτακτικής παρατατικού και παρακειμένου
videri: απαρέμφατο μέλλοντα και παρακειμένου
spero: γ΄ενικό προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα
inquit : γενική ενικού αριθμού της μετοχής ενεστώτα στο αρσενικό και το θηλυκό γένος
paenitet : χρονική αντικατάσταση
fiunt: β΄ πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα και στις δύο φωνές και να γραφεί το γερουνδιακό
gignuntur: α΄ενικό υποτακτικής ενεργητικού υπερσυντελίκου και συντελεσμένου μέλλοντα
fore : β΄ ενικό υποτακτικής όλων των χρόνων
aiunt : γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου

Tων αποθετικών και ηµιαποθετικών ρηµάτων του κειµένου να γραφούν όλοι οι υπάρχοντες ενεργητικοί τύποι. (ΚΕΕ)
Να αναγνωριστούν όλες οι αντωνυμίες του κειμένου και να κλιθούν στο ουδέτερο γένος και στους δύο αριθμούς.
desideranti: Να αναλυθεί η αιτιολογική μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση με όλους τους δυνατούς τρόπους.
«quae dura et acerba nascuntur»: να συμπτυχθεί η δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχικό σύνολο
Να εντοπιστούν και να χαρακτηριστούν οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου και να δικαιολογηθεί η έγκλιση και ο χρόνος με τους οποίους εκφέρονται.
Να αναγνωριστούν συντακτικώς όλοι οι προσδιορισμοί του κειμένου.
Να αναγνωρίσετε συντακτικώς τις υπογραμμισμένες λέξεις.
Nα προσδιορίσετε το είδος των απαρεµφάτων του κειµένου και να δικαιολογήσετε τον χρόνο στον οποίο βρίσκονται. Nα δικαιολογήσετε την πτώση του υποκειµένου τους
ex urbe Roma / Tarentum: να αντικατασταθούν από τις παρακάτω λέξεις, εκφράζοντας την ίδια επιρρηματική σχέση:

domus
Athenae
Italia
Roma

Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

..tragoediam suam…ei desideranti legit.
Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset.
quae deinceps scribam

Να μετατραπεί η παθητική σύνταξη σε ενεργητική:

Tum Pacuvius dixit …videri tamen ea sibi duriora et acerbiora.

Να μετατραπεί η δευτερεύουσα αναφορική πρόταση σε υποθετική, ώστε να δηλωθεί υπόθεση πιθανή:

quae dura et acerba nascuntur, post fiunt mitia et iucunda;

Να γίνει απαρεμφατική σύνταξη της πρότασης:

«Accius tragoediam suam ei desideranti lēgit»
Με εξάρτηση:
“Accius dicit…”
“Pacuvius tradit…”
“Dicitur…”

25. qui multo minor natu erat…/ sed videri tamen ea sibi duriora et acerbiora: ποιο συντακτικό φαινόμενο παρατηρείτε στις προτάσεις; Να το αιτιολογήσετε.

Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος