Συντακτικό Λατινικών – Η αιτιολόγηση της υποτακτικής έγκλισης στις δευτερεύουσες προτάσεις

Της Έρης Ναθαναήλ

 

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ

 

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ

 

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ1. Όταν η αιτιολογία είναι υποθετική ή υποκειμενική (εκφράζει την άποψη του υποκειμένου της κύριας πρότασης), η έγκλιση είναι η υποτακτική.
2. Eπίσης, εκφέρεται με υποτακτική επειδή εντάσσεται σε πλάγιο λόγο. 3. Eπειδή συνήθως η αιτιολογία είναι το αποτέλεσμα μιας εσωτερικής, λογικής διεργασίας.
ΤΕΛΙΚΕΣΕκφέρονται πάντοτε με υποτακτική, καθώς το περιεχόμενό τους είναι κάτι το επιθυμητό. 

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣΕκφέρονται πάντοτε με υποτακτική (δυνητική), επειδή στη λατινική το αποτέλεσμα θεωρείται  υποκειμενική κατάσταση.

 

ΧΡΟΝΙΚΕΣ

 

 

 

 

Aν η σχέση της χρονικής πρότασης με την προσδιοριζόμενη δεν είναι μόνο καθαρά χρονική ή αν ο καθορισμός του χρόνου χρωματίζεται με άλλες έννοιες εκφράζοντας   ΠΡΑΞΗ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ή ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΗ τότε οι χρονικές προτάσεις εκφέρονται με υποτακτική.

  • ο ιστορικός cum υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση, δημιουργεί μια σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσά τους. Είναι φανερός εδώ ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου που υπάρχει στην υποτακτική.
  • Στην περίπτωση του υστερόχρονου [αυτή που οι χρονικές προτάσεις εισάγονται με τους συνδέσμους: antequam (ή χωριστά ante… quam),dum, donec, quoad ],εκφέρονται με υποτακτική, όταν η πράξη περιγράφεται ως προσδοκία ή επιδίωξη.

 

  
ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ

Β΄είδος

Υπόθεση: si (αρν. nisi) + Υποτακτική Παρατατικού/

 Υπερσυντελίκου 

Το είδος αυτό του υποθετικού λόγου εκφράζει υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικότητα (ή το απραγματοποίητο) 
 

ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ

Γ΄ είδος

Υπόθεση: si (αρν. nisi) + Υποτακτική Ενεστώτα 

 

 

Το είδος αυτό του υποθετικού λόγου που εκφράζει υπόθεση δυνατή ή πιθανή 

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣcum και licet + Υποτακτική.

Ο σύνδεσμος licet συντάσσεται με υποτακτική, γιατί προήλθε από το απρόσωπο ρήμα licet = επιτρέπεται, με παράλειψη του ut + υποτακτική.

 

ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΕΣ

 

γιατί εκφράζει εναντίωση σε κάτι ΥΠΟΘΕΤΙΚΟ

 

ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΕΣ

 

Οι προτάσεις αυτές εκφέρονται με υποτακτική, επειδή η σύγκριση αφορά μια υποθετική πράξη ή κατάσταση. Πρόκειται ουσιαστικά για υποθετικούς λόγους που παραλείπεται η απόδοσή τους.

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ

 

Η υποτακτική που υπάρχει στις προτάσεις αυτές οφείλεται σε έλξη (επηρεάζεται δηλαδή από μια άλλη υποτακτική που προηγείται ή ακολουθεί) ή αιτιολογείται γιατί βρίσκεται σε πλάγιο λόγο.

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ επιρρηματικές

 

Επειδή ισοδυναμούν με απλές επιρρηματικές προτάσεις,  αιτιολόγηση της Υποτακτικής, όπου συναντάται, αντιστοιχεί προς την αιτιολόγηση των απλών επιρρηματικών.

 

ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ

 

Οι πλάγιες ερωτήσεις περιέχουν ερώτηση εξαρτημένη (από ρήματα ερωτηματικά (rogo), λεκτικά (doceo), γνωστικά (scio), αποπειρατικά (tempto) κτλ.). Πρόκειται στην ουσία δηλαδή για πλάγιο λόγο.

 

ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ

 

Εκφέρονται πάντοτε με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό τους είναι απλώς επιθυμητό.

 

 

ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ

 

Εκφέρονται πάντοτε με υποτακτική, επειδή το περιεχόμενό τους αφορά κάτι το ενδεχόμενο ή πιθανό.

 

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ QUOMINUS KAI TOY QUIN

 

Εκφέρονται πάντοτε με υποτακτική, επειδή το περιεχόμενό τους εκφράζει την πρόθεση του υποκειμένου του ρήματος της κύριας πρότασης. 

 

 

Έρη Ναθαναήλ*
Φιλόλογος

Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Λατινικά του Λυκείου

1. Λατινικά Λυκείου 2. Διαγωνίσματα Λατινικών

 Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime