Κάθε χρόνο, η ανατολή της Άνοιξης είναι συνοδός πολλών σκέψεων και ανησυχιών για κάθε φιλόδοξο μαθητή που βρίσκεται προ των πυλών της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Πρόκειται ουσιαστικά για μια περίοδο μετάβασης από έναν κόσμο σ’ έναν νέο, διαφορετικό, άγνωστο γεμάτο νέα μονοπάτια. Και επειδή ίδιον σωφροσύνης είναι η ευθεία, ειλικρινής οδός, καλό θα ήταν να ρίξουμε το κέρμα δυο φορές ούτως ώστε να μελετήσουμε λίγο τα περί Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και από τις δυο όψεις του νομίσματος. Θα εξετάσουμε  πώς, δηλαδή, περιμέναμε να είναι και πώς πραγματικά είναι. Ας αρχίσουμε τη βόλτα μας.

Ο μαθητής έχει πια εξεταστεί, περιμένει όλο το Καλοκαίρι με τη σειρά του να αναρτηθούν τα αποτελέσματα των βάσεων, για να δει, αν τελικώς κατόρθωσε να εισαχθεί στη σχολή της προτίμησής του. Αίσθημα ανακούφισης και επιβράβευσης ενός μακρόσυρτου δρόμου με πολλά εμπόδια και πολλές απότομες στροφές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι, όταν διαβεί για πρώτη φορά την πόρτα του Πανεπιστημίου ο αέρας της αλλαγής τον συναρπάζει, του δίνει την εντύπωση του διαφορετικού. Κάτι ανώτερο μπήκε στη ζωή του. Πού ήρθα; Ξέρω κανέναν; Πού πήγε η μικρή σχολική τάξη; Τι είναι όλα αυτά τα έδρανα μέσα στο τεράστιο αμφιθέατρο; Πώς μπορεί να είναι η εμπειρία μιας εξεταστικής; Τα ερωτήματα ενός νεοεισαχθέντος φοιτητή θα μπορούσαν να τείνουν στο άπειρο! Λογικό, άλλωστε. Ας κινηθούμε πιο ενδοσκοπικά τώρα.

Το θέμα συζήτησης που ξεκινήσαμε δεν είναι τόσο απλό και απαιτεί μεγάλη ανάλυση. Πόσο διαφορετικός είναι ο κόσμος που φαντάστηκε μπαίνοντας στη σχολή που ήθελε εξαρχής και πόσο συναντιέται με αυτόν που πραγματικά υπάρχει, όταν βγαίνει πτυχιούχος απ’ αυτήν; Η αλήθεια, όσο και αν είναι δύσκολη πολλές φορές, είναι πως τα πράγματα δεν είναι τόσο συμβατά με τον φαντασιακό κόσμο ενός μέλλοντα φοιτητή ούτε είναι τόσο ιδεατά ή μυθικά. Άλλοι ίσως πλάθουν στο μυαλό τους την ιδέα ότι ο εκάστοτε καθηγητής έχει τη φήμη του «απέραστου». Άλλοι πάλι ίσως έχουν την εντύπωση πως ένα πρόγραμμα σπουδών προπτυχιακού επιπέδου δύναται να καταρτίσει τον νέο τόσο επάξια, ώστε να βγει αργότερα στην παλαίστρα της αρκετά τεχνοκρατικής αγοράς εργασίας δίχως πρόβλημα, ενώ άλλοι ίσως πιστεύουν ότι το πτυχίο, η καταξίωση και η συμβολή στην έρευνα έρχονται σαν από μηχανής θεός, δίχως κόπο, στραβοπατήματα, αποτυχίες ή απογοητεύσεις.

«Μια βόλτα στο αμφιθέατρο»
Αυτό που, πέραν πάσης αμφιβολίας, πρέπει να γίνει κατανοητό από κάθε επίδοξο σπουδαστή είναι πως το σχολείο διαφέρει παρασάγγας από την ιδεολογία, τον τρόπο σκέψης και τη μεθοδολογία εργασίας μιας σχολικής τάξης. Πληρώνεται με αρκετό κόπο και ιδρώτα αυτό το «επίστασθαι» και σίγουρα απαιτεί αφοσίωση και προσωπική οργάνωση του χρόνου και του τρόπου εργασίας εντός αμφιθεάτρου. Είναι χρόνια εξάλλου διαμόρφωσης ιδεών, απόψεων, χρόνια που εύκολα σαν Σειρήνες «γλυκαίνουν» το μυαλό του φοιτητή να ξεστρατίσει από τις σπουδές του και να αφοσιωθεί, εξίσου πολύ, σε πράγματα που ποτέ σαν μαθητής ενδεχομένως δεν είχε δοκιμάσει, σε επίπεδο διασκέδασης, μάθησης ή άλλων ενασχολήσεων κ.λπ. Όπως και να το δούμε, είναι χρόνια μετάβασης, χρόνια τα οποία διαφέρουν από όσα παρήλθαν ως τη στιγμή αυτή και σίγουρα δίνουν στον καθέναν την εντύπωση πως ο μικρό-κοσμος του Πανεπιστημίου ή κάθε ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος είναι μια μικρογραφία του μετέπειτα μακρό-κοσμου, όπου καθείς καλείται να επιτελέσει έναν ρόλο εντός κοινωνικού συνόλου.  Και κακά τα ψέμματα, η μάχη μετέπειτα είναι πολύ πιο σκληρή από την πίεση εντός αμφιθεάτρων. Ειδικά σε μια κοινωνία που περικλείει στη ζούγκλα της τόσες δεκάδες χιλιάδες ειδικότητες, τόσα χιλιάδες διαφορετικά πτυχία, μεταπτυχιακά, διδακτορικά κ.ο.κ. Οπότε, ένα ακόμα βέβαιο, είναι ότι πρέπει εκ προοιμίου να αποδομηθεί η θεοποίηση της απόκτησης του πτυχίου σαν να αποτελεί αυτοσκοπό, καθώς η συνέχεια της ιστορίας σίγουρα θα αποδείξει πως ο αγώνας έχει πολλά ημίχρονα μέχρι την τελική λήξη! Σίγουρα, το προαναφερθέν επιχείρημα δεν πρέπει να εκληφθεί ως στεγανό απόλυτο καθώς η αγορά εργασίας βρίθει παραδειγμάτων ανθρώπων που επιτελούν εξαιρετική εργασία έχοντας ένα ή αρκετές φορές καθόλου πτυχίο και σίγουρο η απόκτηση ενός τίτλου σπουδών πέραν της χρηστικής σημασίας έχει και τεράστιο συναισθηματικό αντίκρυσμα. Όπως, όμως, κι αν έχουν τα πράγματα εντός μιας οικονομικά πιεσμένης χώρας, όπως η Ελλάδα, δε σημαίνει πως η προσπάθεια, η επιμονή και η προσήλωση στο στόχο γίνονται επί ματαίω. Ίσως οι εγχώριες δομές να μη βοηθούν τόσο την κατάσταση, όμως η γνώση που λαμβάνεις από ένα πανεπιστήμιο δίνει σπαράγματα σοφίας τέτοια, ώστε να μπορέσεις να αναζητήσεις μόνος σου ένα μέλλον που διάλεξες εσύ ο ίδιος και δεν σε διάλεξε αυτό.

Φίλιππος Ξυράφας*
Φιλόλογος – μεταπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών στον τομέα Κλασικής Φιλολογίας.

© schooltime.gr