«ΜΜΕ: Μέσα Μάλαξης Εγκεφάλου (;)» της Παρασκευής-Αικατερίνης (Παρή) Στεφανή

Σε μία εποχή τεχνολογικής έξαρσης και επιστημονικής προόδου ο άνθρωπος μπορεί πλέον να υπερηφανεύεται για την ταχύτατη επεξεργασία και διάδοση των πληροφοριών. Ενώ λοιπόν κατά τον 19^ο αιώνα η πληροφορία ταξίδευε με την ταχύτητα των τρένων, σήμερα η στιγμή του συμβάντος και το χρονικό σημείο γνωστοποίησής του σχεδόν ταυτίζονται. Η αλήθεια είναι όμως πως ο άνθρωπος αφενός στράφηκε προς την αύξηση της ταχύτητας της πληροφορίας, αφετέρου δημιούργησε ένα πρωτοφανέρωτο φαινόμενο κοινωνικής νοσηρότητας, την παραπληροφόρηση.

Είναι κοινή παραδοχή πως η παρα-πληροφόρηση αποσκοπεί στην παρα-ποίηση της αλήθειας και στην παρα-πλάνηση της κοινής γνώμης. Η πληροφορία πλέον αποτελεί μέσο χειραγώγησης των πολιτών από μεγαλοεπιχειρηματίες και πολιτικούς. Αυτό σημαίνει λοιπόν πως πλέον πληροφορία, πολιτική και πολιτικοί είναι συγκοινωνούντα δοχεία, κάτι που προκαλεί ολέθριες συνέπειες για το άτομο και την κοινωνία. Θα ήταν εύλογο λοιπόν να αναφερθούμε σε μερικές από αυτές, αλλά και στους τρόπους αντιμετώπισης του συγκεκριμένου φαινομένου.

Είναι γεγονός πως η αφειδώλευτη παροχή οικονομικών ανταλλαγμάτων στους δημοσιογράφους, με σκοπό την διάδοση ψευδών ειδήσεων, προκαλεί την αδρανοποίηση του νου. Η κριτική σκέψη απουσιάζει πλέον από τους πολίτες, αφού καθημερινά έρχονται σε επαφή με κάθε είδους δημοσιεύματα. Τα περισσότερα από αυτά αρκούνται σε κινδυνολογίες και σε ανακοινώσεις με εμπρηστικό περιεχόμενο, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο πολίτης να έχει τον ρόλο του αθύρματος στα χέρια των δημοσιογράφων και των πολιτικών. Η κοινή γνώμη ετεροκατευθύνεται, και η συνεχής ενασχόληση με ήσσονος σημασίας ζητήματα προκαλεί τον κορεσμό του σύγχρονου ανθρώπου από δημοσιεύματα άνευ ουσίας. Ένας μεγάλος αριθμός μείζονος σημασίας θεμάτων αποσιωπείται, και με αυτόν τον τρόπο οι πολίτες μετουσιώνονται σε άβουλα όντα, θύματα στον βωμό του κέρδους και των συμφερόντων πολιτικών κομμάτων και όχι μόνο. Τέλος, η σκόπιμη παραπλάνηση της κοινής γνώμης απολιτικοποιεί τον άνθρωπο, ο οποίος πλέον δεν εμπιστεύεται κανένα ενημερωτικό μέσο. Προσπαθώντας λοιπόν να προστατευτεί από την προπαγάνδα και την παραπληροφόρηση, απέχει από το πολιτικό σκηνικό και δεν ασχολείται με τα κοινά. Με αυτόν τον τρόπο, εγκλωβίζεται στο ατομικό του κέλυφος, προτιμώντας την άγνοια.

Σε μία εύρυθμη κοινωνία όμως, ο πολίτης οφείλει να είναι ενεργός δέκτης και όχι παθητικός αποδέκτης των μηνυμάτων. Λύση στο φαινόμενο αυτό λοιπόν μπορεί να αποτελέσει η ανθρωπιστική παιδεία. Είναι αδήριτη ανάγκη το σχολείο να λειτουργεί ως φορέας γνώσεων, αποσκοπώντας στην μεταλαμπάδευσή τους στους μαθητές, αλλά και ως χώρος παιδείας. Αυτό σημαίνει πως η δράση του σχολείου οφείλει να κυμαίνεται στο πλαίσιο όχι μόνο της εκπαίδευσης, αλλά και της παιδείας. Οι μελλοντικοί ενεργοί από κάθε άποψη πολίτες είναι απαραίτητο να συμμετέχουν στην κοινωνικοπολιτική ζωή του τόπου τους έχοντας αποκτήσει τα απαραίτητα εφόδια από το σχολικό περιβάλλον. Οι μελλοντικοί δέκτες μηνυμάτων οφείλουν να γνωρίζουν πού σταματάει η πληροφόρηση και πού αρχίζει η παρα-πληροφόρηση, χωρίς να διατρέχουν τον κίνδυνο να πέσουν θύματα του πολιτικού παρωπιδισμού, ο οποίος υπεισέρχεται στο νου του σύγχρονου ανθρώπου. Οι μελλοντικοί δημοσιογράφοι είναι ανάγκη να γνωρίζουν τη σημασία τήρησης των κανόνων δημοσιογραφικής δεοντολογίας και πως η κοινή γνώμη δεν πρέπει να επηρεάζεται από οποιονδήποτε εξωτερικό παράγοντα που έχει κύριο στόχο τον αποπροσανατολισμό και την ετεροκατεύθυνση.

Τέλος, τα ίδια τα μέσα ενημέρωσης είναι αναγκαίο να αγωνιστούν για την εξάλειψη του φαινομένου αυτού. Είναι γεγονός πως υπάρχουν σήμερα δημοσιογράφοι οι οποίοι αντιμετωπίζουν τον κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας ως ένα άλλο «Σύμβολο της Πίστεως» και σέβονται το δικαίωμα του πολίτη στην ορθή ενημέρωση. Το παράδειγμά τους οφείλει να αποτελεί πρότυπο για τους υπόλοιπους, αλλά και για τους νέους ανθρώπους, οι οποίοι βαδίζουν ενεργά προς τον δημοσιογραφικό κόσμο. Οι ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές και τα άρθρα στο διαδίκτυο και στον Τύπο είναι απαραίτητο να είναι φτωχά από τεχνικές εντυπωσιασμού και πλούσια ως προς το νόημα και τη σημασία των ειδήσεων που γνωστοποιούν στους πολίτες.

Ο νους του ανθρώπου σήμερα λογαριάζεται ως χωματερή πληροφοριακών απορριμμάτων. Αποτελεί στόχο των πολιτικών και των δημοσιογράφων, οι οποίοι υψώνουν στο όνομα του συμφέροντος τη φράση «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Είναι ανάγκη να αντισταθούμε όλοι στην πνευματική μας αλλοτρίωση και να προσπαθήσουμε να επανακτήσουμε τον ρόλο μας ως ενεργά όντα, και όχι ως πιόνια στην πολιτική σκακιέρα. Τελικά, μήπως τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αποτελούν Μέσα Μάλαξης Εγκεφάλου

Παρή Στεφανή