Συντακτικό Λατινικών – Αναγκαστικό αίτιο
Το αναγκαστικό αίτιο διακρίνεται σε εξωτερικό και εσωτερικό. Βρίσκεται συνήθως κοντά σε ρήματα ψυχικού (ή και σωματικού) πάθους.
- Εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο: πρόκειται για αίτιο που εντοπίζεται σε εξωτερικές καταστάσεις, γεγονότα ή συμβάντα (και όχι σε συναισθήματα και ψυχικές συγκινήσεις).
Εκφράζεται εμπρόθετα με τις προθέσεις:
- ob, per, propter + αιτιατική.
π.χ. Ρropter servi scelus et audaciam, tanto dolore est adfectus Aesopus. - de, ex, ab (prae) + αφαιρετική.
- causa, gratia + γενική.
Εκφράζεται επίσης απρόθετα με απλή αφαιρετική (της αιτίας).
Π.χ. Puella, longā morā standi fessa, rogavit materteram .
- Εσωτερικό αναγκαστικό αίτιο: πρόκειται για αίτιο εσωτερικό, που εκφράζει ψυχική αντίδραση.
Π.χ.dolore (από πόνο), timore (από φόβο).
Ενδέχεται να συνοδεύεται από μετοχή παθητικού παρακειμένου που σημαίνει «παρακινημένος, σπρωγμένος : adductus, permotus».
Εκφράζεται με απλή αφαιρετική.
π.χ. Adulescens, […] cupiditate pugnandi permotus, in certamen ruit.
Σε αυτό το σημείο καλό είναι να αναφέρουμε και τις στερεότυπες φράσεις iussu, iniussu, rogatu + γενική προσώπου (Υποκειμενική).
Π.χ. Nasica sensit illam domini iussu id dixisse.
Σημείωση: Το αναγκαστικό αίτιο ενδέχεται να λάβει και άλλη μορφή. Συγκεκριμένα, μπορεί να εκφραστεί με δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση, αιτιολογική μετοχή, απλή γενική ή αιτιατική ή και με επίρρημα.
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Λατινικά Λυκείου
Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
• Λατινικά Λυκείου • Διαγωνίσματα Λατινικών
