Συντακτικό Λατινικών – Η έκφραση της απαγόρευσης στα λατινικά
Η απαγόρευση στα λατινικά εκφράζεται με 2 τρόπους:
α) noli (για β΄ ενικό πρόσωπο, noli = β΄ ενικό προστακτικής Ενεστώτα του ρήματος nolo = δε θέλω) / nolite (για β΄ πληθυντικό πρόσωπο, nolite = β΄ πληθυντικό προστακτικής Ενεστώτα του ρήματος nolo) + απαρέμφατο Ενεστώτα
Π.χ. noli spectare = μη σε απασχολήσει
nolite confidere = μην έχετε εμπιστοσύνη
β) ne (αντί του ne ενδέχεται να χρησιμοποιούνται διάφορες αρνητικές λέξεις, όπως nemo, nihil, numquam κ.τ.λ. τις οποίες όμως εμείς δε χρησιμοποιούμε στις μετατροπές) + υποτακτική Παρακειμένου (για όλα τα πρόσωπα της προστακτικής).
Π.χ. Neminem credideritis patriae consulturum esse.
Σημείωση: Η απαγόρευση αυτούσια συναντάται μόνο στο κείμενο 25. Σε οποιοδήποτε όμως κείμενο υπάρχει οριστική ή προστακτική, ενδέχεται να ζητηθεί να εκφραστεί η απαγόρευση και με τους δύο τρόπους.
Πιθανές ασκήσεις:
- η μετατροπή μιας απαγόρευσης σε απαγόρευση με άλλο ισοδύναμο τρόπο εκφοράς (ισοδύναμη έκφραση)
(Προσοχή: Στην περίπτωση που ζητηθεί η τροπή του β΄ τρόπου στον α΄, πρέπει να προσέξουμε ιδιαιτέρως αν υπάρχει αρνητική αόριστη αντωνυμία. Σε αυτή την περίπτωση, λοιπόν, η αρνητική αόριστη αντωνυμία πρέπει να αντικατασταθεί με την αντίστοιχη καταφατική αόριστη αντωνυμία, καθώς δε γίνεται να υπάρχουν δύο αρνήσεις.
Π.χ. neminem credideritis patriae consulturum esse = nolite credere aliquem patriae consulturum esse ( το υποκείμενο neminem του ειδικού απαρεμφάτου μετατρέπεται σε aliquem, καθώς υπάρχει το nolite)
- η μετατροπή μιας προστακτικής σε απαγόρευση (ενδεχομένως και με τους δυο τρόπους)
- η μετατροπή μιας απαγόρευσης σε προτροπή , δηλαδή άρση της απαγόρευσης. (Στην περίπτωση αυτή μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε προστακτική ή προτρεπτική υποτακτική, αφαιρώντας τις αρνητικές λέξεις ή αντικαθιστώντας τες με καταφατικές)
- η μετατροπή του ρήματος ενός αποσπάσματος σε προστακτική και εν συνεχεία σε έκφραση απαγόρευσης
Παραδείγματα μετατροπών μέσα από κείμενα:
- Κείμενο 24: Acippe nunc quid postea Nasic fecerit = ne acceperis…/ noli accipere.
- Κείμενο 25:
- cavete periculum = ne caveritis… / nolite cavere…
- tutamini patriam = ne tutati sitis / nolite tutari…
- Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite =ne deposueritis… / nolite deponere…
- Mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse! = ne memineritis… / nolite meminisse…
- nolite confidere = ne confisi sitis…
- Neminem credideritis patriae consulturum esse = Nolite credere aliquem consulturum esse…
- Περίπτωση προτροπής : nolite confidere = confidite.. / confidatis …
- Neminem credideritis patriae consulturum esse = aliquem credite… / aliquem credatis
- Κείμενο 31: Congrediamur : (απαγόρευση στο ίδιο πρόσωπο) =ne congressi simus… / ( στο β πληθυντικό πρόσωπο) = nolite congredi… / ne congressi sitis…
- Κείμενο 34: Praedones ianuae appropinquaverunt : (προτροπή) =appropinquent… (απαγόρευση) =ne appropinquaverint…
- Κείμενο 36:
- narrate Samnitibus Manium Curium…= ne narraveritis… / nolite narrare…
- mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse = ne memineritis… / nolite meminisse…
- Κείμενο 38
- puella rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet : (στον ευθύ λόγο) =mihi paulisper loco cede, ( απαγόρευση) =ne mihi (paulisper) loco cesseris… / noli mihi (paulisper) loco cedere… (αν και πλάγιος λόγος είναι εκτός ύλης, καλή περίπτωση άσκησης, βλ. και παρακάτω)
- Κείμενο 45
- Tum quidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat. (στον ευθύ) = defer… / απαγόρευση = ne detuleris… / noli deferre…
- Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat. (στον ευθύ) = adliga et abice… / απαγόρευση = ne adligaveris et abieceris…/ noli adligare et abicere…
- milites adhortatur ut salutem sperent. (στον ευθύ) = milites, salutem sperate… / απαγόρευση= milites, ne salutem speraveritis…/ milites, nolite salutem sperare…
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για τα Λατινικά Λυκείου
Κατεβάστε δωρεάν 200+ σχολικά βοηθήματα από το schooltime.gr
• Λατινικά Λυκείου • Διαγωνίσματα Λατινικών