Συντακτικό Λατινικών – Θεωρία απαρεμφάτου
Α. ΧΡΗΣΗ
1) Ως υποκείμενο απρόσωπων ρημάτων και εκφράσεων.
2) Ως κατηγορούμενο του υποκειμένου συνδετικών ρημάτων.
3) Ως επεξήγηση.
4) Ως αντικείμενο και διακρίνεται σε ειδικό και τελικό.
Β. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ
-Στην ετεροπροσωπία το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται πάντα σε αιτιατική πτώση.
-Στην ταυτοπροσωπία το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται
α) σε αιτιατική: πρόκειται για αιτιατική προσωπικής αντωνυμίας που λειτουργεί ως αυτοπαθητική.
π.χ. Ego puto me esse bonum.
Puto= ρήμα της πρότασης
Ego= υποκείμενο του ρήματος
Esse= ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος
Bonum= κατηγορούμενο στο υποκείμενο ego λόγω του απαρεμφάτου esse
Me= υποκείμενο του απαρεμφάτο, τ α υ τ ο π ρ ο σ ω π ι α αφού ego me
β) σε ονομαστική, εννοείται όμως, όταν η εξάρτηση του ειδικού απαρεμφάτου γίνεται από ρήμα προσωπικό παθητικό.
π.χ. Dicitur Homerus esse caecus.
Dicitur= ρήμα της πρότασης, προσωπικό, παθητικό
Homerus= υποκείμενο του ρήματος και του απαρεμφάτου τ α υ τ ο π ρ ο σ ω π ι α
Esse= ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος
Caecus= κατηγορούμενο στο υποκείμενο Homerus λόγω του απαρεμφάτου esse.
Γ. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΕΛΙΚΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ
– Στην ετεροπροσωπία το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου τίθεται πάντα σε αιτιατική.
– Στην ταυτοπροσωπία το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου τίθεται κατά κανόνα σε ονομαστική. Σπάνια για έμφαση είναι δυνατόν να τεθεί σε αιτιατική, όταν το τελικό απαρέμφατο είναι παθητικής φωνής ή όταν πρόκειται για συνδετικό τύπο του esse με κατηγορούμενο.
π.χ. Ego cupio me esse clementem.
Cupio= ρήμα της πρότασης
Εgo= υποκείμενο του ρήματος
Esse= τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος
Me = υποκείμενο του απαρεμφάτου τ α υ τ ο π ρ ο σ ω π ι α ego me
Alexander volebat se dici filium Jovis.
Volebat= ρήμα της πρότασης
Αlexander= υποκείμενο του ρήματος
Dici= τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος
Se= υποκείμενο του απαρεμφάτου τ α υ τ ο π ρ ο σ ω π ι α Alexander se
Δ. ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ Η ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ
Η χρήση του είναι περιορισμένη. Ακολουθεί μετά από ρήματα σκόπιμης ενέργειας ή κίνησης.
Ε. ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΤΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ
Η χρήση του είναι περιορισμένη. Ακολουθεί μετά από επίθετα ή επιθετοποιημένες μετοχές πχ dingus=άξιος, indignus=ανάξιος, paratus=έτοιμος, solitus=συνηθισμένος.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
- Το τελικό απαρέμφατο απαντάται μόνο σε χρόνο ενεστώτα, ενώ το ειδικό σε οποιονδήποτε χρόνο.
Παναγιώτα Κόττα*
Φιλόλογος
- Σχετικό περιεχόμενο: Λατινικά Λυκείου
- Συνεχής ενημέρωση: Facebook, Twitter, Google+
