ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ ΕΝΟΣ ΨΕΥΤΗ
Cum P. Cornēlius Nasῑca ad Ennium poētam venisset eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse. Accipe nunc quid postea Nasῑca fecerit. Paucis post diēbus cum Ennius ad Nasῑcam venisset et eum a ianuā quaereret, exclamāvit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignātus quod Nasῑca tam aperte mentiebātur: “Quid?” inquit “Ego non cognosco vocem tuam?” Visne scire quid Nasῑca responderit? “Homo es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse; tu mihi ipsi non credis?”
Ερωτήσεις:
- Να μεταφραστεί το κείμενο.
- Να γραφεί ό,τι ζητείται για τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
- venisset: β’ ενικό υποτακτικής παρατατικού και μέλλοντα
- dixisset: γ΄πληθυντικό υποτακτικής και β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα
- esse: να κλιθεί η προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα
- exclamavit: γ΄ πληθυντικό οριστικής παρατατικού της ενεργητικής και της παθητικής περιφραστικής συζυγίας.
- mentiebātur: να γραφούν όλοι οι τύποι που σχηματίζει από την ενεργητική φωνή.
- cognosco: γ΄ενικό οριστικής παρακειμένου και στις δύο φωνές
- es: β΄πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού και μετοχές όλων των χρόνων
- credidi: α’ ενικό οριστικής μέλλοντα και απαρέμφατα όλων των χρόνων στην άλλη φωνή
- quaererem: όλοι οι ονοματικοί τύποι και των δύο φωνών
- fecerit: β΄ενικό οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα στην άλλη φωνή
- accipe: γ΄πληθυντικό οριστικής υπερσυντελίκου και β΄ενικό οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα παθητικής φωνής.
- scire: μετοχή ενεστώτα και μέλλοντα και προστακτική των ίδιων χρόνων.
- visne: να κλιθεί στην οριστική και υποτακτική ενεστώτα και παρατατικού.
- inquit: να γράψετε όλους τους τύπους που σχηματίζει το συγκεκριμένο ελλειπτικό ρήμα.
- domi: να κλιθεί στους δύο αριθμούς και να αναφέρετε τους τύπους του που έχουν επιρρηματική σημασία / χρήση (τόπου).
- quaerenti: να κλιθεί και στα τρία γένη και στους δύο αριθμούς.
- Cornēlius, ostium: να κλιθούν και στους δύο αριθμούς εφόσον είναι δυνατόν.
- dies: τι γνωρίζετε για το γένος του συγκεκριμένου ουσιαστικού;
- Να µεταφέρετε τα προσηγορικά ονόµατα της α΄, β΄ και γ΄ κλίσης στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθµού. (ΚΕΕ)
- Να κλίνετε στον πληθυντικό αριθµό το επίθετο “paucus” µαζί µε το ουσιαστικό “dies” και το επίθετο “impudens” µε το ουσιαστικό “homo”. (ΚΕΕ)
- Ποια η σηµασιολογική διαφορά µεταξύ των αντωνυµιών “is” και “ipse”;
- Tι γνωρίζετε για τον τρόπο κλίσης του ρήµατος “do” ως απλού και ως συνθέτου;
- Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις, αφού µεταφέρετε τους κλιτούς τύπους στον αντίθετο αριθµό. Να µη θίξετε τους τύπους εκείνους που, αν µετασχηµατιστούν, προκύπτουν προτάσεις νοηµατικώς εσφαλµένες:
- Ille sensit illam domini iussu id dixisse.
- Visne scire quid hic responderit?
- Exclamavit is se domi non esse.
- impudens : να γραφούν οι άλλοι βαθμοί του επιθέτου και του επιρρήματος και να κλιθεί το ουδέτερο γένος του επιθέτου στο συγκριτικό βαθμό και στους δύο αριθμούς.
- Να εντοπίσετε τις προθέσεις του κειµένου και την πτώση που τις συνοδεύει.
- Να γίνει πλήρης γραμματική αναγνώριση αντωνυμιών : ei, eum, illam, id, illum, quid, se, ego, tuam, te, tuae, tu, mihi, ipsi
- e, illam, , quid, se, ipsi: να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις στο θηλυκό γένος και στους δύο αριθμούς.
- tuam, te, tuae, tu, mihi: να γραφούν οι αντίστοιχοι τύποι στα άλλα πρόσωπα.
- Με ποιες λέξεις του κειµένου έχουν ετυµολογική συγγένεια οι λέξεις: “ποιητής”, “νῦν”, “βούλοµαι”, “στόµα”, “Ιανουάριος”, “γνωρίζω”.
- Να γράψετε όσες λατινικές λέξεις γνωρίζετε που σηµαίνουν: “πόρτα”, “γνωρίζω”, “ερωτώ”.
- Να γίνει συντακτική αναγνώριση των υπογραμμισμένων λέξεων.
- Να αντικατασταθούν οι απόλυτες αφαιρετικές από τον ιστορικό cum με υποτακτική του υπερσυντελίκου π.χ. Caco interfecto Hercules ex Italiā discessit: Cum Hercules Cacum interfecisset, ex Italiā discessit.(σχολικό βιβλίο)
- Delētis legionibus
- Gallis interemptis
- Στις παρακάτω δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου που εκφέρονται με υποτακτική να δικαιολογηθεί ο χρόνος εκφοράς, σύμφωνα με τους κανόνες της ακολουθίας των χρόνων
- “cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset”
- “cum te quaererem”
- “cum Ennius ad Nasicam venisset”
- «Visne scire quid Nasῑca responderit?»:Να αποδοθεί η ερώτηση με όλους τους πιθανούς τρόπους.
- Να αναγνωριστεί το είδος και να δικαιολογηθεί η εισαγωγή όλων των δευτερευουσών προτάσεων του κειμένου.
- Με βάση τον κανόνα της ακολουθίας των χρόνων να αλλάξετε το χρόνο της υποτακτικής, έτσι ώστε να εκφράζονται όλες οι χρονικές βαθµίδες:
- Paulus rogavit a quo Carthago deleta esset
- Να συµπληρώσετε το σωστό τύπο της υποτακτικής, έτσι ώστε να εκφράζεται η χρονική βαθµίδα που σας δίνεται στην παρένθεση.
- Paulus rogat quid Nasica ………………………….. (facio, σύγχρονο).
- Paulus rogavit ubi illum hominem…………… (video, β΄ εν., προτερόχρονο).
- «Acippe nunc quid postea Nasic fecerit», «Vis scire» : να εκφραστεί η απαγόρευση με κάθε δυνατό τρόπο .
- Paucis post diebus : να διατυπώσετε τον προσδιορισμό με άλλο ισοδύναμο τρόπο.
- Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:
- .. ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu id dixisse
- quid postea Nasica fecerit
- Paucis post diebus cum Ennius eum a ianua quaereret, exclamavit Nasica…
- Ego non cognosco vocem tuam?
- Visne scire quid Nasica responderit?
- tu mihi ipsi non credis?
- Να αναλύσετε τις μετοχές σε δευτερεύουσες προτάσεις :
- eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset
- Tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur … inquit :…
- Να μετατρέψετε τις δευτερεύουσες προτάσεις σε μετοχές:
- Paucis post diebus cum Ennius Nasicam a ianua quaereret, exclamavit Nasica se domi non esse, etsi domi erat.
- Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse;
- Tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur, inquit :
- Να αναγνωρισθούν συντακτικώς όλοι οι προσδιορισμοί του χρόνου του κειμένου.
- Accipe nunc quid postea Nasῑca fecerit: να αντικατασταθεί το ρήμα της κύριας πρότασης με οριστική παρακειμένου και στη συνέχεια να κάνετε τις αλλαγές που απαιτούνται στη δευτερεύουσα, σύμφωνα πάντα με την ακολουθία των χρόνων.
- Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse : να μετατρέψετε την κύρια πρόταση σε :
- δευτερεύουσα αιτιολογική που θα δηλώνει αιτιολογία πραγματική-αντικειμενικά αποδεκτή.
- δευτερεύουσα αιτιολογική που θα δηλώνει υποκειμενική ή υποθετική αιτιολογία.
- δευτερεύουσα αιτιολογική που θα δηλώνει αιτιολογία που είναι αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας.
- domi : να αντικατασταθεί από τις παρακάτω λέξεις, ώστε να εκφράζεται η ίδια επιρρηματική σχέση :
- Roma
- Carthago
- Italia
- «Homo es impudens», «ancillae tuae credidi te domi non esse»: να γίνει απαρεμφατική σύνταξη με εξάρτηση από το «Nasica dixit»
- Να µετατρέψετε τα ρήµατα των παρακάτω προτάσεων σε απαρέµφατα εξαρτώµενα από την πρόταση Cicero narrat και να δικαιολογήσετε τις αλλαγές που απαιτεί η απαρεµφατική σύνταξη.
- Cornelius Nasica ad Ennium poetam venit.
- Nasica ab ostio Ennium quaerebat.
- Ancilla iussu domini mentiebatur.
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
- Σχετικό περιεχόμενο: Λατινικά Λυκείου, Λατινικά Γ’ Λυκείου – Διαγωνίσματα
- Συνεχής ενημέρωση: Facebook, Twitter, Google+