Η πόλη του καφέ και της διασκέδασης» ή «Η πρωτεύουσα των Porsche Cayenne», είναι μερικές από τις πιο γνωστές περιγραφές για την Λάρισα. Εντάξει, μεταξύ μας, δεν απέχουν και πολύ από την πραγματικότητα αφού έχει πετύχει τις εξής διακρίσεις: το 2011 ήταν η απόλυτη πρωταθλήτρια σε ιδιοκτήτες Porsche Cayenne, καταβαραθρώνοντας την Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, ενώ κατέχει την πρώτη θέση πανελλαδικά και την 13η παγκοσμίως στη κατανάλωση καφέ με 1674 καφετέριες, ίσως και παραπάνω. Ακόμα φημίζεται για την έντονη νυχτερινή της ζωή και την πλούσια αγορά της. Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψη όλα αυτά έχει σχηματιστεί η εικόνα μιας πόλης που δεν έχει να προβάλλει τίποτα άλλο παρά μπουζούκια, καφετέριες και μάλλον… ευκατάστατους αλλά και αργόσχολους κατοίκους να τις κατακλύζουν. Ωστόσο, κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις γι’ αυτό και στόχος μου είναι να αναδειχθεί η άλλη πλευρά της Λάρισας, η λίγο παραγκωνισμένη και παρεξηγημένη.
Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα η Λάρισα κατοικείται για σχεδόν 4.000 χρόνια, οπότε έχει μια μακρά πορεία στην αχλή του χρόνου. Σε πολλά σημεία του κέντρου της πόλης, υπάρχουν τμήματα της παλαιάς αγοράς που πλέον φιλοξενούν εμπορικά καταστήματα ή ταβέρνες, κρατώντας αθάνατη την ζωηράδα των παλαιότερων εμπορικών συναλλαγών. Παίρνοντας τον δρόμο για τον λόφο του Φρουρίου, κατευθυνόμαστε στην περιοχή όπου βρέθηκαν οι πρώτες ενδείξεις κατοίκησης από την νεολιθική εποχή. Ο λόφος υπήρξε πέρα από αμυντικό, θρησκευτικό κι εμπορικό κέντρο. Στον χώρο του φιλοξενούνται το Αρχαίο Θέατρο της πόλης, μια Παλαιοχριστιανική Βασιλική, ένα Παλαιοχριστιανικό Λουτρό κι ένας Ναός της Μεσοβυζαντινής περιόδου. Πρόκειται για μια περιοχή που γεννάει ένα κράμα αισθημάτων: ρίγος και δέος μπροστά στα σπουδαία αυτά δημιουργήματα, απορία και υποθέσεις για τον τότε τρόπο ζωής και σίγουρα περηφάνεια για μια τόσο σημαντική παρακαταθήκη.
Πλησιάζοντας στην πλευρά του αρχαίου θεάτρου, θαρρείς και ξεπετάγονται μπρος σου οι αρχαίοι ηθοποιοί με τους κοθόρνους και τα περίτεχνα μακριά τους ρούχα. Αν συγκεντρωθείς μπορεί να ακούσεις στο βάθος στιχομυθίες μεταξύ των υποκριτών ή κάποιο τραγούδι του Χορού, ακόμα και το δυνατό χειροκρότημα του κοινού. Ίσως πάλι η ενέργεια του θεάτρου να φέρει στα αυτιά σου κάποιον δεινό ομιλητή που αγορεύει υπέρ του καλού της πόλης, μιας και οι Θεσσαλοί χρησιμοποιούσαν τον χώρο του θεάτρου και για τις συνελεύσεις τους.
Αναμφισβήτητα, δεν εγκαταλείπει κανείς τον λόφο του Φρουρίου χωρίς να επισκεφθεί την εκκλησία του Αγίου Αχιλλείου, του πολιούχο και πρώτου μητροπολίτη της πόλης. Πρόκειται για έναν επιβλητικό ναό ο οποίος εσωτερικά είναι διακοσμημένος με μαρμάρινα και ξυλόγλυπτα τμήματα, ενώ το τέμπλο φιλοξενεί εικόνες του Φώτη Κόντογλου. Οι σπουδαίες αγιογραφίες, σχεδόν ζωντανές και η ιερή λάρνακα με τα λείψανα του μεγάλου ιεράρχη ολοκληρώνουν το αίσθημα αγαλλίασης και κατάνυξης που περιβάλει τον ναό.
Από την Λάρισα, δεν λείπουν και οι χώροι-κοιτίδες πολιτισμού. Κατά την άποψή μου, στην κορυφή βρίσκεται ο «Μύλος του Παππά» ένα διατηρητέο κτήριο κοντά στο κέντρο της πόλης. Πρόκειται για ένα κτήριο αλευροποιίας που λειτούργησε το 1893 για πρώτη φορά. Το 1920 καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά, κι ένα χρόνο μετά ανακατασκευάστηκε. Στις αποθήκες του σήμερα λειτουργούν θερινός κινηματογράφος, εργαστήρι εικαστικών τεχνών, σχολή χορού κι αίθουσες παραστάσεων. Εκεί στεγάζεται η φιλαρμονική ορχήστρα, το μοναδικό στην Ελλάδα μουσείο κούκλας με πάνω από 300 χειροποίητες κούκλες και το κλασικό κουκλοθέατρο «Τιριτόμπα». Ακόμα θυμάμαι με χαμόγελο εκείνη την σχολική εκδρομή στο «Τιριτόμπα», όπου με την καθοδήγηση αξιόλογων ανθρώπων κατασκευάσαμε τις ολόδικες μας κούκλες, κερδίζοντας από νωρίς το μοναδικό αίσθημα της προσωπικής δημιουργίας. Όσον αφορά το μουσείο κούκλας, ο επισκέπτης μαγεύεται από την άρτια τεχνική που εφαρμόζεται και από τις κούκλες που στέκονται εκεί να τον κοιτούν κατάματα έτοιμες να του πιάσουν την κουβέντα!
Η Λάρισα ξεχωρίζει και στη κατηγορία «μουσεία». Ενδεικτικά αναφέρω το «Διαχρονικό Μουσείο», το μοναδικό διαχρονικό πανελλαδικά κι ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία της χώρας όπου παρουσιάζεται η ιστορία της πόλης από την παλαιολιθική εποχή έως την απελευθέρωση της από τον οθωμανικό ζυγό το 1881. Υπάρχουν ακόμα το «Λαογραφικό-Ιστορικό Μουσείο» και το «Μουσείο Στρατιωτικής Κτηνιατρικής Υπηρεσίας» μοναδικό στο είδος τους σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η εικόνα του ταριχευμένου μικρού γουρουνιού είναι ακόμα νωπή στο μυαλό μου, μολονότι επισκέφθηκα τον χώρο της Στρατιωτικής Κτηνιατρικής Υπηρεσίας πριν περίπου δέκα χρόνια!
Η πόλη μας έχει προνοήσει και για αυτούς που λατρεύουν τη φύση. Το άλσος Αλκαζάρ αποτελεί πραγματικό στολίδι για την πόλη μας. Νιώθεις άγχος και στρες από την σκληρή ρουτίνα της καθημερινότητας; Ένας περίπατος σε αυτό το πάρκο είναι αυτό που χρειάζεσαι για να γεμίσεις τις μπαταρίες σου και να αναζωογονηθείς ολοκληρωτικά. Πρόκειται για ένα καταπράσινο μέρος κάτω από τον λόφο του Φρουρίου και δίπλα στις όχθες του Πηνειού. Κατάλληλο για όλες τις ηλικίες αλλά και για τους αγαπημένους τετράποδους φίλους μας, κατάμεστο από τις σκιές και τη δροσιά των δέντρων. Στην είσοδο του υπάρχει και το «Κηποθέατρο Αλκαζάρ», όπου κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες λαμβάνουν χώρα θεατρικές και μουσικές παραστάσεις.
Φυσικά αρκετό πράσινο σε συνδυασμό με περίτεχνα σιντριβάνια και μέρος για ξεκούραση διαθέτουν και οι πλατείες της πόλης μας που είναι ουκ ολίγες. Η Κεντρική Πλατεία είναι η μεγαλύτερη και καθημερινά την διασχίζουν πάρα πολλά άτομα καθώς βρίσκεται σε κομβικό σημείο. Οι περισσότερες από τις υπόλοιπες φέρουν ονόματα από τις εκκλησίες που τις πλαισιώνουν, από κάποιον ευεργέτη της πόλης ή από την συνοικία στην οποία βρίσκονται. Το σίγουρο είναι αποτελούν ξεχωριστό χαρακτηριστικό της Λάρισας, αφού είναι πραγματικά πολλές και βρίσκονται και σε σχετικά κοντινή απόσταση.
Είναι ολοφάνερο ότι η Λάρισα, αν και μια επαρχιακή πόλη, δεν έχει να ζηλέψει πολλά από άλλες ελληνικές πόλεις. Καταφέρνει να συνδυάζει την επαφή με το παρελθόν, τον πολιτισμό, την ξέφρενη νυχτερινή ζωή και τον καλό καφέ, γιατί όπως και να το κάνουμε είναι ένα από τα δυνατά μας σημεία!
Αν ποτέ ο δρόμος σε φέρει προς τον Θεσσαλικό κάμπο, αυτόν που αγνάντευαν οι Ολύμπιοι θεοί καθήμενοι στον θρόνο τους, μη παραλείψεις να περιηγηθείς στη Λάρισα. Δεν θα χάσεις!
Παναγιώτα Κόττα*
Φιλόλογος
