«Σχέση αμοιβαιότητας, αγάπης και αφοσίωσης ανάμεσα σε δύο η περισσότερα άτομα, χωρίς να υπάρχει συμφέρον ή κάποια σκοπιμότητα», είναι ένας απλός ορισμός. Βέβαια, θα έλεγε κανείς ότι δεν υπάρχει στη σημερινή εποχή που χαρακτηρίζεται από κατάρρευση αξιών και ηθών, φιλία χωρίς συμφέρον ή σκοπιμότητες. Μπορεί, δεν αντιλέγω, αλλά αυτή η πτυχή της φιλίας σε αυτή τη φάση δεν με ενδιαφέρει, ή καλύτερα αρνούμαι να ασχοληθώ μαζί της. Προτιμώ να δω τη θετική κι όχι την αρνητική πλευρά. Ας επανέλθω λοιπόν. Η φιλία είναι ένα από τα σημαντικότερα αγαθά στη ζωή του ανθρώπου και σε αυτό δεν δέχομαι αντιρρήσεις. Ναι την εντάσσω στα αγαθά γιατί δεν της αξίζει τίποτα κατώτερο. Δηλώνει την απόλυτη ελευθερία να επιλέγεις εσύ με τα δικά σου κριτήρια ποιος θα έχει στη ζωή σου τον ρόλο του φίλου, πότε και γιατί υπάρχει περίπτωση να τον χάσει και ποιος δεν θα έχει ποτέ την δυνατότητα-ευκαιρία να είναι φίλος σου. Έτσι μέσα από την διαλογή αυτή δημιουργείς μόνος σου μια νέα οικογένεια, την οικογένεια των πραγματικών φίλων, των αδερφών που μπορεί να μην έχετε καμία συγγένεια εξ αίματος αλλά είναι πολλά περισσότερα από σταγόνες αίματος αυτά που σας συνδέουν.
Ξεκινώντας, φίλοι είναι αυτοί που έχουν έναν κατάδικο τους και εντελώς αυτοδημιούργητο κώδικα επικοινωνίας: μέσα σε ένα πλήθος μπορούν να συνεννοηθούν με μια-δυο ματιές ή με ένα μόνο νεύμα. Έλα, παραδέξου πώς κι εσύ με τον κολλητό σου έχεις φύγει από μια βαρετή συνάντηση αφού ανταλλάξετε μόνο δυο ματιές με διακριτικό πάντα τρόπο. Και σε αυτή την ιδιαίτερη μορφή επικοινωνίας εντάσσεται και το γεγονός ότι πάντα για τους φίλους είσαι βιβλίο ανοιχτό. Από χιλιόμετρα ‘μυρίζεται’ την καλή ή κακή διάθεση σου χωρίς πολλά πολλά. Δεν χρειάζονται πρόλογοι, περνάς κατευθείαν στο θέμα. Κάτι ήξερε ο Αριστοτέλης που είπε: « Η φιλία είναι μια ψυχή που κατοικεί σε δύο σώματα».
Αναμφισβήτητα, φίλοι είναι εκείνοι που περνάνε καλά ή μάλλον καλύτερα όταν είναι σχεδόν άφραγκοι. Ναι ναι, αυτό αντανακλά ξεκάθαρα τα φοιτητικά χρόνια. Λίγο πολύ όλοι μας έχουμε περάσει από αυτή την κατάσταση της αφραγκίας που ωστόσο δεν αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα για να περάσουμε υπέροχα ένα Σάββατο βράδυ με μια φθηνή μπύρα και τέλεια παρέα. Είναι σαν θαύμα αυτή η κατάσταση: μπορεί να έχεις λίγα αλλά ταυτόχρονα διαθέτεις τα σημαντικότερα και ουσιαστικότερα. Τι κι αν δεν έχεις φορέσει τα καλά σου και δεν βρίσκεσαι σε ένα κλαμπ; Περνάς τις πιο όμορφες στιγμές σου μέσα στην απλότητα. Και φυσικά είναι η καλύτερη αφορμή να κάνεις με τη παρέα σου εκείνα που κοροϊδεύατε όλο αυτό τον καιρό και να γελάσετε μέχρι δακρύων. Και ξεθεωμένοι να λιώσετε στον ύπνο μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία. Τέτοιες μαζώξεις νοσταλγείς αναπολώντας τα φοιτητικά σου χρόνια και η καρδιά σου φουσκώνει από συναισθήματα απλά και μόνο με μερικές θύμησες.
Κεφάλαιο συναισθηματικά αδιέξοδα, υπαρξιακά προβλήματα και του κόσμου τα ανεξήγητα. Ο κολλητός ξεκάθαρα διαθέτει τις απαιτούμενες λύσεις σε όλα. Είναι ο κατεξοχήν ειδικός, ο πάνσοφος σύμβουλος για τέτοιες περιπτώσεις. Ξέρεις ότι θα είναι στην άλλη γραμμή του τηλεφώνου στις τέσσερις το ξημέρωμα για να σου δώσει τα καταλληλότερα tips για το εκάστοτε φλέγον ζήτημα. Πώς είσαι σίγουρος ότι θα απαντήσει; Απλά ξέρεις πώς θα το κάνει. Γιατί είναι αυτός με τον οποίο έχετε περάσει άπειρες νύκτες άγρυπνοι και άυπνοι εκφράζοντας τα εσώψυχα σας χωρίς πιθανόν να έχετε καταλήξει σε κάτι σίγουρο και τελεσίδικο μέχρι το χάραμα. Παρόλα αυτά σε επόμενη παρόμοια κατάσταση θα τρέξεις σε εκείνον για να σου δώσει τα φώτα του, αφού οι συμβουλές του είναι οι σοφότερες, όλοι το ξέρουμε αυτό.
Τέλος, πραγματικός φίλος είναι αυτός που θα εκφράσει την άποψη του πάντα με τρόπο ειλικρινή, χωρίς να σου χρυσώνει το χάπι ή να σε κανακεύει. Θα σου πει ξεκάθαρα ότι στην τάδε περίπτωση έφταιγες και θα σε βοηθήσει να καταλάβεις το σφάλμα σου, θα σε βοηθήσει να γίνεις καλύτερος. Γιατί τέτοιος φίλους θέλουμε όλοι μας, που κοντά τους βελτιωνόμαστε και ολοκληρωνόμαστε σαν προσωπικότητες. Δεν έχουμε ανάγκη από τίποτα περισσότερο τίποτα λιγότερο.
Φρόντισε, λοιπόν, να έχεις δίπλα σου ανθρώπους με τους οποίους μοιράζεσαι όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Όμως πρόσεχε, μην είσαι αχάριστος. Ανταπόδωσε όσα σου προσφέρουν, και γιατί όχι και κάτι παραπάνω; Η φιλία δεν είναι ένα απλό πάρε-δώσε: αν δεν υπάρχει αμοιβαιότητα, φιλία δεν υπάρχει.
Και κλείνω με ένα στιχάκι που κάποτε, εκεί πίσω στα παιδικά κι εφηβικά χρόνια, γράφαμε στα λευκώματα προσπαθώντας να ορίσουμε την είναι η φιλία:
Όλα τα άνθη σβήνουνε, μονάχα ένα δε σβήνει
Κι αν σβήσει με τον θάνατο, η ανάμνηση θα μείνει.
Δεν είναι αγριολούλουδο με ψεύτικη αξία,
Είναι το άνθος της καρδιάς που λέγεται ΦΙΛΙΑ.
Παναγιώτα Κόττα*
Φιλόλογος
