ΕΝΑ ΦΟΒΕΡΟ ΟΝΕΙΡΟ
Post bellum Actiacum Cassius Parmensis, qui in exercitu M.Antonii fuerat, Athenas confugit. Ibi vix animum sollicitum somno dederat, cum repente apparuit ei species horrenda. Existimavit ad se venire hominem ingentis magnitudunis et facie squalida, similem effigiei mortui. Quem simul aspexit Cassius, timorem concepit nomenque eius audire cupivit. Respondit ille se esse Orcum. Tum terror Cassium concussit et e somno eum excitavit. Cassius servos inclamavit et de homine eos interrogavit. Illi neminem viderant. Cassius iterum se somno dedit eandemque speciem somniavit. Paucis post diebus res ipsa fidem somnii confirmavit. Nam Octavianus supplicio capitis eum adfecit.
Ερωτήσεις:
- Να μεταφραστεί το κείμενο.
- Να γραφεί η γενική και η κλητική ενικού όλων των κύριων ονομάτων του κειμένου.
- Supplicium: σε ποια κατηγορία ουσιαστικών ανήκει το συγκεκριμένο; Να κλιθεί και στους δύο αριθμούς. Ποια άλλα ουσιαστικά γνωρίζετε τα οποία στον πληθυντικό αλλάζουν σημασία, όπως το supplicium (κεε);
- exercitu,somno, capitis: να κλιθούν και στους δύο αριθμούς.
- Να εντοπίσετε τα ουσιαστικά της ε ́ κλίσης και να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις στον ενικό αριθμό. (Ποια ουσιαστικά της ε ́ κλίσης σχηματίζουν πλήρη πληθυντικό αριθμό;) Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις τους στον πληθυντικό αριθμό. Ποια ουσιαστικά της ε ́ κλίσης συναντώνται και σε άλλες κλίσεις;
- Να γράψετε το γένος όλων των ουσιαστικών του κειμένου.
- parmensis, squalida: να κλιθούν τα επίθετα στο ουδέτερο γένος.
- ingentis, similem: να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων, να σχηματιστούν και οι 3 βαθμοί του επιρρήματος και να κλιθεί ο συγκριτικός βαθμός των επιθέτων στο θηλυκό γένος.
- Να γίνει χρονική αντικατάσταση των παρακάτω ρημάτων: confugit, aspexit, adfecit, concepit.
- apparuit: να σχηματιστούν τα απαρέμφατα και οι μετοχές όλων των χρόνων στη φωνή που βρίσκεται (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο για τους περιφραστικούς τύπους).
- viderant: να σχηματίσετε τους ονοματικούς τύπους στην παθητική φωνή (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο για τους περιφραστικούς τύπους).
- Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται :
- fuerat : β΄ ενικό οριστικής και υποτακτικής του μέλλοντα confugit : γ΄ πληθυντικό υποτακτικής του παρακειμένου και των δυο φωνών
- dederat : να κλιθεί η προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα
- Existimavit : β΄ενικό υποτακτικής του παρακειμένου της μέσης φωνής
- adfecit: β΄ενικό οριστικής του ενεστώτα και του μέλλοντα της μέσης φωνής
- eandem : Να κλιθεί και στα τρία γένη.
- Να κλίνετε την αόριστη ουσιαστική αντωνυμία Ποια η σημασιολογική διαφορά της από την nullus;
- Να γράψετε τα παρεπόμενα για καθεμιά από τις αντωνυμίες του κειμένου.
- Respondit ille se esse Orcum: Να κλίνετε την πρόταση στον ενικό αριθμό.
- Illi neminem viderant: Να κλίνετε την πρόταση στον πληθυντικό αριθμό.
- Να ξαναγράψετε τις παρακάτω περιόδους, αφού μεταφέρετε όλους τους κλιτούς τύπους στον αντίθετο αριθμό. Οι νέες περίοδοι να είναι νοηματικά αποδεκτές:
- Ille servos inclamavit et de homine eos interrogavit.
- Existimavit ad se venire hominem,similem effigiei mortui.
- Με ποιες λέξεις του κειμένου έχουν ετυμολογική συγγένεια οι λέξεις: Αθήνα,φάτσα,ύπνος,∆ίας;
- Να συμπληρωθούν τα κενά με τις αντωνυμίες idem ή ipse στο σωστό τύπο (σχολικό βιβλίο):
- Me …………………… amo.
- Plinius …………………… tres apros cepit.
- Paulus scribit ;……………………. facit Tertia.
- Homo mihi notus (γνωστός) est ; ……………………. hominem heri (χτες) vidi.
(Ποια η σημασιολογική διαφορά ανάμεσα στις οριστικές αντωνυμίες idem και ipse;)
- Να αναγνωριστούν συντακτικά οι τύποι: Athenas (γιατί απρόθετος τύπος; Τι δηλώνει η αιτιατική; Μπορεί να αντικατασταθεί με τον εμπρόθετο προσδιορισμό ad Athenas και γιατί; ), ad se (γιατί όχι ad eum;), effigiei, quem (με τι ισοδυναμεί;), se esse (χρειάζεται το se;), de homine. (σχολικό βιβλίο)
- Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:
- Cassius servos inclamavit et de homine eos interrogavit.
- Tum terror Cassium concussit
- «(Casius) animum sollicitum somno dederat»
- «Quem aspexit Cassius»
- «Illi neminem viderant»
- «Cassius iterum se somno dedit»
- Να μετατρέψετε την πρόταση “ Illi neminem viderant” σε απαρεμφατική με εξάρτηση: “scriptor narrat” και από τον κατάλληλο παθητικό τύπο του ρήματος “dicor” (προσωπική σύνταξη). Επίσης να μετατραπούν οι προτάσεις σε απαρεμφατικές με εξάρτηση τη φράση στην παρένθεση :
- Respondit ille se esse Orcum. (Homines dicunt, Ille dicit)
- Cassius servos inclamavit et de homine eos interrogavit. (Illi dicunt, Cassius dicit)
- Octavianus supplicio capitis eum adfecit. (Scriptor tradit, Octavianus narrat, Octavianus fertur)
- Να μεταφραστεί στα Λατινικά η πρόταση: Ήρθε ένας (quidam) άνθρωπος με φρικτό πρόσωπο· μόλις τον είδα, με έπιασε τρόμος. (σχολικό βιβλίο)
- quem simul aspexit: Τι είδους πρόταση είναι, πώς εισάγεται και τι δηλώνει; Ποιοι άλλοι σύνδεσμοι εισάγουν όμοιες προτάσεις;
- ibi vix… cum repente apparuit…: Να αναγνωρίσετε το είδος της δευτερεύουσας πρότασης. Να προσδιορίσετε το είδος του cum και να δηλώσετε τι εκφράζει η πρόταση σε σχέση με την κύρια.
- Να δικαιολογηθούν όλες οι μορφές αυτοπάθειας (Respondit ille se esse Orcum: Τι έχετε να παρατηρήσετε για το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου στα λατινικά;)
- Nomen eius: Να αντικαταστήσετε το eius με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας suus. Ποια η διαφορά στη σημασία;
- fuerat : Να γράψετε την δευτερεύουσα πρόταση στην οποία ανήκει το παραπάνω ρήμα και να τη χαρακτηρίσετε συντακτικά.
- post bellum Actiacum: να εκφράσετε τον χρόνο με επιρρηματικό προσδιορισμό (ισοδύναμος τρόπος εκφοράς του χρόνου).
- paucis post diebus: να εκφράσετε τον χρόνο με εμπρόθετο προσδιορισμό (ισοδύναμος τρόπος εκφοράς του χρόνου).
- Post bellum Actiacum, paucis post diebus: Ποια είναι η διαφορά στη χρήση του post, συντακτική και σημασιολογική;
- Quem simul aspexit Cassius, timorem concepit nomenque eius audire cupivit: να μετατραπεί η δευτερεύουσα πρόταση στην αντίστοιχη μετοχή.
- Να μετατραπούν οι κύριες προτάσεις με πλάγια γράμματα σε μετοχικές φράσεις:
- timorem concepit nomenque eius audire cupivit.
- Tum terror Cassium concussit et e somno eum excitavi
- Cassius servos inclamavit et de homine eos interrogavit
- Cassius iterum se somno dedit eandemque speciem somniavit
- Να εντοπίσετε τις πλάγιες πτώσεις στο κείμενο που δηλώνουν ιδιότητα. Σε ποια πτώση των αρχαίων Ελληνικών αντιστοιχούν; Τι δηλώνει η γενική και τι η αφαιρετική της ιδιότητας;
- Να εντοπίσετε τα δίπτωτα ρήματα του κειμένου.
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
