«Επαναληπτικά Κριτήρια Αξιολόγησης Λατινικών – Κείμενο 11» του Άρη Ιωαννίδη

«Επαναληπτικά Κριτήρια Αξιολόγησης Λατινικών – Κείμενο 11»

Η ΡΩΜΗ ΚΑΙ Η ΚΑΡΧΗΔΟΝΑ

Hannibal, dux Carthaginiensis, VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello superavit et Saguntum vi expugnavit. Postea Alpes, quae Italiam ab Gallia seiungunt, cum elephantis transiit. Ubi in Italia fuit, apud Ticinum, Trebiam, Trasumenum et Cannas copias Romanorum profligavit et delevit. Populus Romanus cladem Cannensem pavidus audivit. In agro Falerno Hannibal ex insidiis Fabii Maximi se expedivit. Postquam XIV annos in Italia complevit, Carthaginienses eum in Africam revocaverunt. Ibi Hannibal bellum cum Romanis componere frustra cupivit. Denique cum P. Scipione apud Zamam dimicavit, sed Romani victoriam reportaverunt.

Ερωτήσεις:

Να μεταφραστεί το κείμενο.
natus: ποια η ιδιαιτερότητα του τύπου;
elephantis, Copias : σε ποιες ιδιαίτερες κατηγορίες ουσιαστικών ανήκουν τα συγκεκριμένα ουσιαστικά; Να κλιθούν και στους δύο αριθμούς.
Να εντοπίσετε τα ουσιαστικά του κειμένου που έχουν μόνο πληθυντικό αριθμό (pluralia tantum) και να τα κλίνετε.
Nα γραφούν οι πλάγιες πτώσεις και στους δύο αριθμούς των τριτοκλίτων ουσιαστικών που σχηματίζουν τη γενική πληθυντικού με κατάληξη -ium.
Tων προσηγορικών ονομάτων του κειμένου που βρίσκονται σε αφαιρετική πτώση να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις (εφόσον υπάρχουν) του άλλου αριθμού.
vi: Να κλιθεί και στους δύο αριθμούς.
Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι:

Hannibal : γενική ενικού αριθμού
dux Carthaginiensis : αφαιρετική πληθυντικού αριθμού
Alpes : αιτιατική πληθυντικού αριθμού
cladem Cannensem : δοτική ενικού αριθμού
Fabii Maximi : κλητική ενικού αριθμού

Omnes gentes: Να κλίνετε τη συνεκφορά.
Να αναγνωριστούν γραμματικώς όλα τα κύρια ονόματα του κειμένου και να γραφεί η γενική και κλητική.
transiit: να κλιθεί σε όλες τις εγκλίσεις του ενεστώτα και του παρατατικού, να σχηματιστεί το σουπίνο, το γερούνδιο και να κλιθεί η μετοχή ενεστώτα στο θηλυκό και το ουδέτερο γένος και στους δύο αριθμούς.
Fuit, seiungunt, delevit: να τα αντικαταστήσετε χρονικά και εγκλιτικά
cupivit, componere: να κλίνετε την προστακτική ενεστώτα και των δύο φωνών και να σχηματίσετε τα απαρέμφατα όλων των χρόνων στην ενεργητική φωνή.
Nα μεταφερθούν τα ρήματα της 4^ης συζυγίας του κειμένου στο αντίστοιχο πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα, παρατατικού και μέλλοντα ενεργητικής φωνής.
Nα γραφούν οι αρχικοί χρόνοι όλων των ρημάτων του κειμένου στην ενεργητική φωνή.
Nα γραφούν ολογράφως οι αριθμοί: VI, XIV, XX
pavidus: να γραφούν οι υπόλοιποι βαθμοί του επιθέτου, να κλιθεί ο συγκριτικός βαθμός στο γένος που βρίσκεται και να σχηματίσετε το επίρρημά του σε όλους τους βαθμούς.
se: να κλίνετε την αντωνυμία σε όλα τα πρόσωπα στον πληθυντικό αριθμό.
quae, eum: να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις του ενικού πληθυντικού στο αρσενικό και θηλυκό γένος.
Nα μεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση ή στο αντίστοιχο πρόσωπο του άλλου αριθμού τους κλιτούς τύπους των παρακάτω προτάσεων. Nα μη θίξετε τις προτάσεις εκείνες οι οποίες, αν μετασχηματισθούν, δεν παρέχουν αποδεκτό νόημα.

Montes duos populos seiungunt.
Cum hoste dimicavit et eum profligavit.
ille omnes gentes superavit.
Nos bellum componere non possumus

Να συμπληρωθεί το postquam ή το ubi:

………………..Hannibal Saguntum expugnavit, in Italiam transiit.
Terror (τρόμος) Romanos occupavit,………………… cladem Cannensem audiverunt.
…………………. bellum componere frustra cupivit, cum P. Scipione dimicavit.

Nα εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε τους ομοιόπτωτους ονοματικούς προσδιορισμούς του κειμένου.
Nα εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε τους ετερόπτωτους ονοματικούς προσδιορισμούς του κειμένου.
Να αναγνωρίσετε τον συντακτικό ρόλο των τύπων που βρίσκονται σε αφαιρετική πτώση.
Nα εντοπίσετε τους κλιτούς τύπους που βρίσκονται σε αιτιατική και να δικαιολογήσετε την πτώση τους.
Nα προσδιορίσετε το είδος του απαρεμφάτου του κειμένου και να δικαιολογήσετε τον χρόνο στον οποίο βρίσκεται.
Nα δικαιολογήσετε την πτώση του υποκειμένου του.
Nα δικαιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς των χρονικών προτάσεων του κειμένου.
Nα εντοπίσετε τις προθέσεις του κειμένου και να προσέξετε τη σύνταξή τους.
Nα εντοπίσετε τους συνδέσμους του κειμένου και να εξηγήσετε τον συντακτικό τους ρόλο.
Nα εντοπίσετε τις λέξεις του κειμένου που έχουν ετυμολογική σχέση με αντίστοιχες λέξεις της Ελληνικής (αρχαίας και νέας).
Ποια η σημασιολογική διαφορά ανάμεσα στην αφαιρετική «bello» και στην εμπρόθετη αφαιρετική «in bello»;
Στις παρακάτω προτάσεις να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

Hannibal, dux Carthaginiensis, VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello superavit et Saguntum vi expugnavit.
Postea Alpes, quae Italiam ab Gallia seiungunt, cum elephantis transiit
(Hannibal) apud Ticinum, Trebiam, Trasumenum et Cannas copias Romanorum profligavit et delevit
Carthaginienses eum in Africam revocaverunt.
Populus Romanus cladem Cannensem pavidus audivit.
In agro Falerno Hannibal ex insidiis Fabii Maximi se expedivit
Postquam XIV annos in Italia complevit, Carthaginienses eum in Africam revocaverunt
sed Romani victoriam reportaverunt.

«Hannibal, dux Carthaginiensis, VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello superavit et Saguntum vi expugnavit.» : Να αναλύσετε την επιθετική μετοχή natus σε δευτερεύουσα πρόταση.
Να μετατρέψετε τις παρακάτω προτάσεις σε απαρεμφατικές, με εξάρτηση τις φράσεις που δίνονται στην παρένθεση:

Hannibal, dux Carthaginiensis, VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello superavit (scriptor tradit…/Hannibal narrat…/ dicitur…
Populus Romanus cladem Cannensem pavidus audivit. (ille narrat…)

dux Carthaginiensis: να αντικατασταθούν από δευτερεύουσες προτάσεις
quae Italiam ab Gallia seiungunt… / postquam XIV annos in Italia complevit: να μετατρέψετε τις δευτερεύουσες προτάσεις στις αντίστοιχες μετοχές.
Hannibal, dux Carthaginiensis, VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello superavit et Saguntum vi expugnavit…/ apud Ticinum, Trebiam, Trasumenum et Cannas copias Romanorum profligavit et delevit: να μετατρέψετε τις κύριες προτάσεις σε μετοχικές φράσεις.
seiungunt, fuit, complevit: να εντοπίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις στις οποίες ανήκουν τα ρήματα και να τις αναγνωρίσετε πλήρως (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος).
Να εντοπίσετε στο κείμενο τις προτάσεις που συνδέονται παρατακτικά και στη συνέχεια να δηλώσετε το είδος της σύνδεσης.
se expedivit: να εντοπίσετε το συντακτικό φαινόμενο της φράσης.
Nα συμπληρώσετε στις παρακάτω χρονικές προτάσεις τoν χρονικό σύνδεσμο postquam ή ubiª που λείπει: