Το Άπειρο αποτελεί μία έννοια με ιδιαίτερη γοητεία σε όλες σχεδόν τις επιστήμες, όπως τα μαθηματικά, η φυσική αλλά και στην φιλοσοφία την ίδια. Η έννοια του Απείρου έχει προβληματίσει στοχαστές εδώ και χιλιάδες χρόνια, ενώ ακόμα παραμένει αντικείμενο αναζήτησης για τους φιλοσόφους.
Η σχέση του απείρου με το μηδέν, το είναι το μηδέν και το άπειρο, το άπειρο και το πεπερασμένο είναι θέματα συζητήσεων που διαδραματίζονται μέσα από τους τοίχους κάποιων τμημάτων φιλοσοφίας σε όλη την Ελλάδα. Ποιός όμως ξεκίνησε αυτή την μακραίωνη συζήτηση;
Το άπειρο ως φιλοσοφική έννοια εισήχθη από ένα πολύ μεγάλο προσωκρατικό φιλόσοφο, τον Αναξίμανδρο. Ο Αναξίμανδρος ήταν από την Μίλητο και γεννήθηκε πιθανόν το 610 π.Χ. κείμενα του Αναξιμάνδρου δεν διασώθηκαν εκτός από ένα στο οποίο αναφέρεται το άπειρο. Το άπειρο ως «ουσία» παρουσιάζεται απροσδιόριστο, σταθερό και αμετάβλητο. Είναι η αρχή του κόσμου, από αυτό ξεκινούν όλα και σε αυτό καταλήγουν.
Φυσικά, η έννοια του Αναξίμανδρου για το άπειρο δεν προσιδιάζει την Ιδέα που έχουμε εμείς για το άπειρο, αφού η λέξη πλέον είναι περισσότερο «μαθηματικοποιημένη» παρά φιλοσοφικός όρος. Η χρήση πάντως μίας αφηρημένης έννοιας ως αρχή του κόσμου συνιστά ρηξικέλευθη επιλογή για έναν φιλόσοφο και ιδιαίτερα για έναν προσωκρατικό.
Στο μυαλό του ο Αναξίμανδρος είχε, πιθανόν, μία απροσδιόριστη πρωταρχική ουσία, η οποία παραμένει αμετάβλητη και άφθαρτη. Μία ουσία απαλλαγμένη από τις συμβατικές ιδιότητες της ύλης. Ο φιλόσοφος φτάνει, όπως και άλλοι, στην απόλυτη αφαίρεση του νου, την καθαρή νόηση του φιλοσοφικού στοχασμού.
Το Άπειρο, λοιπόν, είναι μία έννοια με πολύ μεγάλη ιστορία, η οποία παραμένει πάντα ενδιαφέρουσα είτε έχει να κάνει με τα μαθηματικά είτε με την φυσική είτε με την μητέρα του την φιλοσοφία.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία:
Mario Vegetti, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας.
Μέρκατας Γιώργος*
Φιλόλογος, ΜSC Συστηματικής Φιλοσοφίας
