Τα  πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού  είναι η βάση για τη δημιουργία μιας θετικής εικόνας του εαυτού. Αυτοεκτίμηση είναι ο σχετικός βαθμός της αξίας, ή της αποδοχής, τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται για τον εαυτό τους. Η αυτοεκτίμηση, είναι ένα στοιχείο συνδεδεμένο με τις πρώτες εμπειρίες της ζωής μας, καθώς και με την επιρροή την οποία έχουμε δεχτεί από τους ανθρώπους που έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη ζωή μας. Δεν είναι ένα χαρακτηριστικό με το οποίο γεννιόμαστε. Αναπτύσσεται στο πέρασμα του χρόνου και οι ενήλικες μπορούν σε μεγάλο βαθμό να ενθαρρύνουν και να ενισχύσουν την ανάπτυξη του, όπως επίσης μπορούν να βοηθήσουν ένα παιδί να «αποκαταστήσει» την αυτοεκτίμηση του.

Τα παιδιά, είναι περισσότερο πιθανό να διαθέτουν υγιή αυτοεκτίμηση όταν οι σημαντικοί άνθρωποι στη  ζωή τους τα αποδέχονται και δεν τους ασκούν κριτική και όταν η επικοινωνία μαζί τους είναι ξεκάθαρη και σαφής. Όταν τα παιδιά αισθάνονται να αναγνωρίζεται η αξία τους και να γίνονται αντικείμενο σεβασμού ως μοναδικές προσωπικότητες, τότε είναι πιθανότερο τα ίδια να εκτιμούν, να σέβονται και να επιδοκιμάζουν τον εαυτό τους και τις πράξεις τους.

Πώς μπορούμε εμείς, ως γονείς, να τα βοηθήσουμε να χτίσουν την αυτοπεποίθησή τους; Η αγάπη και η άνευ όρων αποδοχή είναι η βάση όλων, ώστε το παιδί να διαμορφώσει μια θετική αυτοεικόνα, ώστε πάνω της να χτιστεί η αυτοεκτίμηση. Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι τα παιδιά δεν χρειάζονται τον έπαινο για το αποτέλεσμα, αλλά την ενθάρρυνση για την προσπάθεια τους. Επίσης τα βοηθάμε να βάζουν στόχους που μπορούν να πετύχουν ανάλογα με την ηλικία τους και όχι στόχους υπερβολικά φιλόδοξους. Ακόμα, η ανάληψη  πρωτοβουλιών και η ενθάρρυνση του παιδιού εκ μέρους των ενηλίκων είναι ιδιαίτερα σημαντικές, γιατί έτσι συντελείται το πρώτο μεγάλο βήμα προς την αυτονομία και την ανεξαρτησία. 

Ένα πολύ καίριο κομμάτι στην επικοινωνία μας με τα παιδιά, είναι να συνδεόμαστε μαζί τους και να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα τους. Για παράδειγμα, αν προσβληθεί από ένα αρνητικό σχόλιο ενός φίλου ή δασκάλου, πείτε του, «Πληγώθηκες από αυτό που σου είπε ο τάδε» ή «πληγώθηκες από το γεγονός πως ο τάδε δεν σε  συμπαθεί».      Μόνο όταν το παιδί νιώσει επιβεβαίωση των συναισθημάτων του θα ανοιχτεί σε σας. Επιπλέον, η σύγκριση με άλλα παιδιά είναι πάντα επιζήμια. Αντίθετα, η άνευ όρων αποδοχή και αγάπη δίνει ασφάλεια στα παιδιά.

Τέλος και πιο σημαντικό, είμαι να φροντίζουμε και τη δική μας αυτοεκτίμηση. Οι γονείς που δεν έχουν αυτοεκτίμηση, δυσκολεύονται να μεγαλώσουν παιδιά με υψηλή αυτοεκτίμηση. Ένας καλός, θετικός γονιός είναι αυτός που ξέρει ότι δεν είναι τέλειος αλλά αναγνωρίζει την αξία του, προσπαθώντας πάντα να βελτιωθεί και να ωριμάσει. Το σίγουρο είναι πάντως ότι δεν ζημιώνουμε κανέναν αν έχουμε υψηλή αυτοεκτίμηση! Αντίθετα, φαίνεται ότι αυτή η θετική στάση, η «γενναιοδωρία» προς τον εαυτό μας, μας κάνει περισσότερο γενναιόδωρους και δεκτικούς και απέναντι στους άλλους.

Κρητικού Μαρίνα*
Ψυχολόγος Υγείας/Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος
Συνεργάτης Attachment Parenting Hellas

© schooltime.gr