«Αρχαία Ελληνικά Γ΄λυκείου – Φιλοσοφικός λόγος, 2η εν. (Κριτήριο αξιολόγησης)» του Γιώργου Μέρκατα

Του Γιώργου Μέρκατα*

Πλάτωνος Πρωταγόρας, ΕΝΟΤΗΤΑ 2 (320d-321b5):

Η αρχή της δημιουργίας του ανθρώπου

῏Ην γάρ πο­τε χρό­νος ὅ­τε θε­οί μέν ἦ­σαν, θνη­τὰ δὲ γέ­νη οὐκ ἦν. ἐ­πει­δὴ δὲ καὶ τού­τοις χρό­νος ἦλ­θεν εἱ­μαρ­μέ­νος γε­νέ­σε­ως, τυ­ποῦ­σιν αὐ­τὰ θε­οὶ γῆς ἔν­δον ἐκ γῆς καὶ πυ­ρὸς μεί­ξα­ντες καὶ τῶν ὅ­σα πυ­ρὶ καὶ γῇ κε­ράν­νυ­ται. ἐ­πει­δὴ δ’ ἄ­γειν αὐ­τὰ πρὸς φῶς ἔ­μελ­λον, προ­σέ­τα­ξαν Προ­μη­θεῖ καὶ ᾿Ε­πι­μη­θεῖ κο­σμῆ­σαί τε καὶ νεῖ­μαι δυ­νά­μεις ἑ­κά­στοις ὡς πρέ­πει. Προ­μη­θέ­α δὲ πα­ραι­τεῖ­ται ᾿Ε­πι­μη­θεὺς αὐ­τὸς νεῖ­μαι, “Νεί­μα­ντος δέ μου,” ἔ­φη, “ἐ­πί­σκε­ψαι·” καὶ οὕ­τω πεί­σας νέ­μει. νέ­μων δὲ τοῖς μὲν ἰ­σχὺν ἄ­νευ τά­χους προ­σῆ­πτεν, τοὺς δ’ ἀ­σθε­νε­στέ­ρους τά­χει ἐ­κό­σμει· τοὺς δὲ ὥ­πλι­ζε, τοῖς δ’ ἄ­ο­πλον δι­δοὺς φύ­σιν ἄλ­λην τι­ν’ αὐ­τοῖς ἐ­μη­χα­νᾶ­το δύ­να­μιν εἰς σω­τη­ρί­αν. ἃ μὲν γὰρ αὐ­τῶν σμι­κρό­τη­τι ἤ­μπι­σχεν, πτη­νὸν φυ­γὴν ἢ κα­τά­γει­ον οἴ­κη­σιν ἔ­νε­μεν· ἃ δὲ ηὖ­ξε με­γέ­θει, τῷ­δε αὐ­τῷ αὐ­τὰ ἔ­σῳ­ζεν· καὶ τἆλ­λα οὕ­τως ἐ­πα­νι­σῶν ἔ­νε­μεν. ταῦ­τα δὲ ἐ­μη­χα­νᾶ­το εὐ­λά­βει­αν ἔ­χων μή τι γέ­νος ἀϊ­στω­θεί­η· ἐ­πει­δὴ δὲ αὐ­τοῖς ἀλ­λη­λο­φθο­ρι­ῶν δι­α­φυ­γὰς ἐ­πήρ­κε­σε, πρὸς τὰς ἐκ Δι­ὸς ὥ­ρας εὐ­μά­ρει­αν ἐ­μη­χα­νᾶ­το ἀμ­φι­εν­νὺς αὐ­τὰ πυ­κναῖς τε θρι­ξὶν καὶ στε­ρε­οῖς δέρ­μα­σιν, ἱ­κα­νοῖς μὲν ἀ­μῦ­ναι χει­μῶ­να, δυ­να­τοῖς δὲ καὶ καύ­μα­τα, καὶ εἰς εὐ­νὰς ἰ­οῦ­σιν ὅ­πως ὑ­πάρ­χοι τὰ αὐ­τὰ ταῦ­τα στρω­μνὴ οἰ­κεί­α τε καὶ αὐ­το­φυ­ὴς ἑ­κά­στῳ· καὶ ὑ­πο­δῶν τὰ μὲν ὁ­πλαῖς, τὰ δὲ [θρι­ξὶν καὶ] δέρ­μα­σιν στε­ρε­οῖς καὶ ἀ­ναί­μοις. τοὐ­ντεῦ­θεν τρο­φὰς ἄλ­λοις ἄλ­λας ἐ­ξε­πό­ρι­ζεν, τοῖς μὲν ἐκ γῆς βο­τά­νην, ἄλ­λοις δὲ δέν­δρων καρ­πούς, τοῖς δὲ ῥί­ζας· ἔ­στι δ’ οἷς ἔ­δω­κεν εἶ­ναι τρο­φὴν ζῴ­ων ἄλ­λων βο­ράν· καὶ τοῖς μὲν ὀ­λι­γο­γο­νί­αν προ­σῆ­ψε, τοῖς δ’ ἀ­να­λι­σκο­μέ­νοις ὑ­πὸ τού­των πο­λυ­γο­νί­αν, σω­τη­ρί­αν τῷ γέ­νει πο­ρί­ζων. 

Α. Να μεταφραστεί  το απόσπασμα «ἐ­πει­δὴ δ’ ἄ­γειν αὐ­τὰ……..- μή τι γέ­νος ἀϊ­στω­θεί­η·.

(μονάδες 10)

Β1.   ῏Ην γάρ πο­τε χρό­νος: Να αναλύσετε την φράση και τον ρόλος της.

(μονάδες 10)

Β2. Προ­μη­θεῖ, ᾿Ε­πι­μη­θεῖ : Να αναλυθεί η σημασία των δύο αρχαίων ονομάτων και ποιός ο συμβολισμός τους στον Μύθο.

Β3. θε­οὶ μὲν ἦ­σαν : Στην εισαγωγή του έργου αναφέρεται ότι ο Πρωταγόρας ήταν αγνωστικιστής. Χρησιμοποιώντας τους Θεούς φαίνεται να αντιφάσκει. Αναπτύξτε το κατά πόσο αντιφάσκει ή δεν αντιφάσκει ο σοφιστής με τα κατάλληλα επιχειρήματα.

(μονάδες 10)

Β4. Να γράψετε από δύο ομμόριζα στη Νέα Ελληνική  απλά ή σύνθετα για τις λέξεις :

γε­νέ­σε­ως, κα­τά­γει­ον, Νεί­μα­ντος, ἀ­να­λι­σκο­μέ­νοις, κε­ράν­νυ­ται

Μέρκατας Γιώργος*
Φιλόλογος, ΜSC Συστηματικής Φιλοσοφίας

© schooltime.gr

Δείτε επίσης

Αρχαία Γ’ Λυκείου: Φάκελος Υλικού - Αποδελτίωση δραστηριοτήτων

Επαναληπτικό Διαγώνισμα στα Αρχαία Κατεύθυνσης Β΄Λυκείου, Λυσίου, Υπέρ Μαντιθέου, §§ 18 – 21

Επαναληπτικό Διαγώνισμα, Αρχαία Κατεύθυνσης Β΄Λυκείου, Λυσίου, Υπέρ Μαντιθέου, 18-21

Πώς εξετάζονται τα «Αρχαία Ελληνικά» στις Πανελλαδικές Εξετάσεις

Κριτήριο αξιολόγησης Αρχαίων Ελληνικών Α' Λυκείου: Θουκυδίδης

Μεταφραστικό βοήθημα για το άγνωστο Κείμενο στα Αρχαία Ελληνικά: Η σημασία των προθέσεων στα σύνθετα