«Έκθεση Α’ Λυκείου: Ψηφιακός Αναλφαβητισμός (Κριτήριο αξιολόγησης)»
Ψηφιακός Αναλφαβητισμός
Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της σύγχρονης Ελλάδας; Δυστυχώς, ο αναλφαβητισμός. Όχι όμως ο παλαιός «κλασικός» αναλφαβητισμός που σχετίζεται με την ικανότητα γραφής και ανάγνωσης, αλλά ο νέος ψηφιακός αναλφαβητισμός που συνδέεται με τη δυνατότητα χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας και πληροφόρησης.
Αυτή είναι η νέα μάστιγα του 21ου αιώνα που απειλεί τους λαούς που θα χάσουν το τρένο της ψηφιακής εποχής. Γιατί σήμερα, περισσότερο απ΄ οποιαδήποτε άλλη περίοδο στην ανθρώπινη ιστορία, ισχύει ότι «γνώση σημαίνει δύναμη». Δύναμη οικονομική, πολιτική, αλλά και ισχύς γεωπολιτική. Όσοι δεν το κατανοούν απλά θα παραμείνουν στα μέτρα του περασμένου αιώνα.
Ήδη, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περίπου το μισό της αύξησης της παραγωγικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση την τελευταία πενταετία οφείλεται στη χρήση των τεχνολογιών της πληροφορικής και των επικοινωνιών. Αντιστοίχως και στην Κίνα η αναπτυξιακή έκρηξη της τελευταίας εικοσαετίας δεν οφείλεται μόνο στο χαμηλό κόστος της εργασίας αλλά και στην ικανότητα της κινεζικής κοινωνίας να αφομοιώνει ταχύτατα τα νέα δεδομένα της γνώσης και να τα ενσωματώνει στη μεγάλη παραγωγή.
Ωστόσο, στην Ελλάδα του 2009 η πραγματικότητα είναι απογοητευτική: όχι μόνο βαθμολογείται «κάτω από τη βάση» στην ικανότητα παραγωγής και αφομοίωσης της γνώσης αλλά, καθώς δείχνουν οι τελευταίες έρευνες, η πλειονότητα του πληθυσμού δεν έχει τον στοιχειώδη «αλφαβητισμό» για να καταλάβει και να χρησιμοποιήσει τα σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία του γραπτού λόγου. Στην Ελλάδα του 2009 τα δύο τρίτα του πληθυσμού συνεχίζουν να θεωρούνται «ψηφιακά αναλφάβητοι»- ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τον μέσον όρο της Ευρώπης.
Αυτό το «χάσμα» με τις σύγχρονες απαιτήσεις αντικατοπτρίζεται σε τρεις βασικούς δείκτες: Πρώτον, στη χρήση του Διαδικτύου: το 66% των Ελλήνων δεν χρησιμοποιεί τακτικά το Διαδίκτυο, έναντι του 44% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Σημαντικό είναι και το χάσμα μεταξύ του μέσου πληθυσμού και συγκεκριμένων ομάδων: στους μη χρήστες συγκαταλέγονται κυρίως τα άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, οι οικονομικά ανενεργοί και οι ηλικιωμένοι. Δεύτερον, στη διαθεσιμότητα και ταχύτητα των ευρυζωνικών συνδέσεων. Χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι στην Ελλάδα καλύπτεται μόνο το 55% του πληθυσμού της περιφέρειας και οι ταχύτητες θεωρούνται συγκριτικά χαμηλές. Και, τρίτον, στις «ψηφιακές δεξιότητες», δηλαδή στην ικανότητα να αξιοποιούνται τα ψηφιακά εργαλεία στην καθημερινή εργασία και στις προσωπικές ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου.
Από την άλλη, αυτό το μεγάλο πρόβλημα ίσως να μπορεί να σημάνει και μια από τις μεγαλύτερες ευκαιρίες της Ελλάδας του 2010: Η ταχεία ανατροπή του δείκτη ψηφιακού αναλφαβητισμού στη χώρα μπορεί να σημάνει πρωτόγνωρη αύξηση της παραγωγικότητας και στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα. Τα οφέλη από μια τέτοια αλλαγή μπορούν να είναι της τάξεως των δεκάδων δισεκατομμυρίων, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές εκτιμήσεις. Κάθε ποσοστιαία μονάδα του πληθυσμού που θα απελευθερώνεται από το σκοτάδι του αναλφαβητισμού μπορεί να δρα πολλαπλασιαστικά στην αύξηση του εθνικού προϊόντος, στη μείωση των ελλειμμάτων και του χρέους, στη βελτίωση της ζωής όλων μας. Και αυτή είναι μια πολύ μεγάλη ευκαιρία για να την αφήσουμε να πάει χαμένη.
Γιανναράκης Γιάννης, Εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ», 10/01/2010
Βρετανία: Το 2020 το τέλος του ψηφιακού αναλφαβητισμού
Ένα φιλόδοξο σχέδιο θα εφαρμόσει η Βρετανία με στόχο την ευκολότερη διαδικτυακή πρόσβαση για τους 6,4 εκατομμύρια Βρετανούς ηλικίας πάνω από 65 χρονών. Ποσοστό 60% των κατοίκων της Βρετανίας ηλικίας πάνω από 65 δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το Ίντερνετ, σύμφωνα με στοιχεία του 2010 από την εθνική στατιστική υπηρεσία της χώρας. Όπως είναι φυσικό, περισσότερα άτομα αυτής της ηλικιακής ομάδας συνδέονται στο Διαδίκτυο με την πάροδο του χρόνου, καθώς όλο και περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες λειτουργούν πλέον και online. Ωστόσο, παραμένει ο φόβος ότι δεν υπάρχει επαρκής υποστήριξη για εκείνους που κινδυνεύουν περισσότερο να ξεπεραστούν από την τεχνολογική εξέλιξη.
Το Ίδρυμα Τεχνών και Δημιουργικής Τεχνολογίας (FACT) της Βρετανίας, πρόκειται να κυκλοφορήσει το λεγόμενο «ψηφιακό μανιφέστο» στο οποίο τίθεται ημερομηνία για το τέλος του «ψηφιακού αναλφαβητισμού», ενώ ζητά τη δημιουργία των κατάλληλων υποδομών για την εύκολη διαδικτυακή πρόσβαση των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων.
Το μανιφέστο περιλαμβάνει ακόμη πέντε σημεία για τη διαδικτυακή και ευρυζωνική ανάπτυξη της χώρας: 1. Η κυβέρνηση θα πρέπει να θέσει στόχο για την εξάλειψη του ψηφιακού αναλφαβητισμού, που περιγράφεται ως «έλλειψη βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων», ως το 2020. Μια γραμμή βοήθειας για ζητήματα πρόσβασης στο Ίντερνετ, εθνικής εμβέλειας θα πρέπει να καθιερωθεί, ενώ οι πιο νέοι σε ηλικία θα πρέπει με κάποιο τρόπο να συνδεθούν ψηφιακά με τους γηραιότερους, μεταδίδοντας γνώση πάνω σε τεχνολογικά θέματα. 2. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θα πρέπει να έχουν ευκολότερη πρόσβαση στα απαραίτητα εργαλεία πρόσβασης στις διαδικτυακές κοινότητες. 3. Δωρεάν διαδικτυακή πρόσβαση. Η βρετανική κυβέρνηση και οι πάροχοι διαδικτυακών υπηρεσιών θα πρέπει να παρέχουν στα άτομα άνω των 65 ετών επιδοτούμενη πρόσβαση στο Ίντερνετ, και να ορίσουν προτεραιότητα τις ευρυζωνικές ταχύτητες. 4. Οι οίκοι ευγηρίας και οι άλλες εγκαταστάσεις στις οποίες συγκεντρώνονται κάτοικοι, όλων των ηλικιών, θα πρέπει να παρέχουν περισσότερες δυνατότητες πρόσβασης και εξοικείωσης με την τεχνολογία. 5. Οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να προωθούν ενεργά την επαφή μεταξύ των μεγαλύτερων και νεότερων χρηστών.
Ο διευθυντής του FACT, Μάικ Στάμπς, δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξη του στη βρετανική εφημερίδα Guardian ότι «καθώς όλο και περισσότερη πληροφορία μεταφέρεται στο Διαδίκτυο, είναι πολύ σημαντικό να φροντίσουμε για την πρόσβαση των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων, είτε αυτή αφορά την πληρωμή ενός λογαριασμού, τη συνομιλία τους με συγγενείς μέσω Skype, ή την απλή πλοήγηση στο Διαδίκτυο», και συνέχισε, «η πλειοψηφία των άνω των 65 ετών κατοίκων έχουν δεδομένο εισόδημα και τα έξοδα διαδικτυακών υπηρεσιών μπορεί να είναι αρκετά επιβαρυντικά. Θα θέλαμε να δούμε τους παρόχους να προσφέρουν ευέλικτα πακέτα για τους οικονομικά ασθενέστερους, ώστε οργανισμοί όπως ο δικός μας να έχουν την υποδομή να εργαστούν με τους μεγαλύτερους σε ηλικία και να προσφέρουν δημιουργικές εναλλακτικές για την αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος».
kathimerini.gr με πληροφορίες Guardian (23/09/2010)
Ερωτήσεις:
- Πού οφείλεται σύμφωνα με το συγγραφέα του α’ κειμένου η αύξηση της παραγωγικότητας σε αρκετά μέρη του πλανήτη μας;
- Με ποιον τρόπο υποστηρίζει ο συντάκτης του β’ κειμένου ότι θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του «ψηφιακού αναλφαβητισμού» στη Μ. Βρετανία; Πιστεύετε ότι θα ήταν εφικτό κάτι παρόμοιο στην ελληνική κοινωνία;
- Ποια είναι η κοινή θεματική αφόρμηση των δύο κειμένων;
- «Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θα πρέπει να έχουν ευκολότερη πρόσβαση στα απαραίτητα εργαλεία πρόσβασης στις διαδικτυακές κοινότητες»: Να αναπτύξετε το νόημα της φράσης (χρησιμοποιώντας την ως θεματική περίοδο) σε μια παράγραφο 80 περίπου λέξεων, με τη μέθοδο των παραδειγμάτων.
- Ο συγγραφέας αρχίζει το α’ κείμενο με ένα ερώτημα. Τι επιτυγχάνει πιστεύετε με αυτόν τον τρόπο;
- Ποιος είναι ο τρόπος ανάπτυξης και τα δομικά μέρη της 5ης παραγράφου του α’ κειμένου «Αυτό το «χάσμα» …του σύγχρονου ανθρώπου»; Να τεκμηριώσετε επαρκώς την απάντησή σας.
- Με ποιον τρόπο επιτυγχάνεται η συνοχή μεταξύ των παραγράφων του α’ κειμένου;
- Να ενσωματώσετε τις παρακάτω λέξεις σε προτάσεις, όπου θα φαίνεται η κυριολεκτική και η μεταφορική λειτουργία τους: τρένο, έκρηξη, χάσμα
- «Αυτό το «χάσμα» με τις σύγχρονες απαιτήσεις αντικατοπτρίζεται σε τρεις βασικούς δείκτες… Ένα φιλόδοξο σχέδιο θα εφαρμόσει η Βρετανία με στόχο την ευκολότερη διαδικτυακή πρόσβαση για τους 6,4 εκατομμύρια Βρετανούς ηλικίας πάνω από 65 χρονών…»: Στις παραπάνω προτάσεις να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης (ενεργητική ή παθητική) και στη συνέχεια να μετατρέψετε κάθε σύνταξη στην αντίθετή της.
- Ο αναλφαβητισμός αποτελεί μάστιγα πολλών κοινωνιών της εποχής μας. Σ’ ένα άρθρο σας (400 περίπου λέξεων), που πρόκειται να δημοσιευθεί σε σχολικό έντυπο, να αναφερθείτε στους λόγους για τους οποίους το παραπάνω φαινόμενο παρατηρείται ακόμη και σήμερα , αλλά και να προτείνετε τρόπους περιορισμού του.
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για την Έκφραση – Έκθεση του Λυκείου
1. Έκφραση-Έκθεση Α’ Λυκείου, 2. Έκφραση-Έκθεση Β’ Λυκείου, 3. Έκφραση-Έκθεση Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Σχεδιαγράμματα, 6. Γραμματική-Συντακτικό
♦ Δείτε επιλεγμένα άρθρα και εκπαιδευτικό υλικό στις ομάδες μας: Εκπαιδευτικές Σελίδες & Φιλολογικές Σελίδες
♦ Αν θέλετε να ενημερώνεστε μέσω facebook για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime