Τα προβλήματα της μετανάστευσης των νέων – Κριτήριο αξιολόγησης: Έκθεση Α’ Λυκείου

Κριτήριο αξιολόγησης: Έκθεση Α’ Λυκείου – Τα προβλήματα της μετανάστευσης των νέων

Η Ελλάδα δεν χάνει σήμερα εργατική δύναμη, όπως αυτό συνέβαινε στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, αλλά πολύτιμη φαιά ουσία και δημιουργική επιχειρηματικότητα –χάνει δηλαδή πολύτιμους συντελεστές παραγωγής του παρόντος και, ακόμη περισσότερο, του μέλλοντος.

Οι πολιτικές δυνάμεις που οραματίζονται μία ελληνική κοινωνία υπηκόων, χωρίς κριτικό πνεύμα και δημιουργικές δυνάμεις ικανές να προάγουν την επιχειρηματικότητα και να την μετατρέψουν σε εθνικό πλούτο, μπορούν να κοιμούνται ήσυχες. Σταδιακά, στους δύο αυτούς τομείς η Ελλάδα χάνει το πιο ζωτικό ανθρώπινο δυναμικό της –που σημαίνει ότι αποστερείται του πολυτιμότερου αναπτυξιακού κεφαλαίου της.

Για την κατάσταση δε αυτή δεν φταίει μόνον η βαθιά κοινωνικο-οικονομική κρίση και η αβεβαιότητα που η τελευταία προκαλεί στους νέους. Τεράστιες είναι οι ευθύνες της διεφθαρμένης δημόσιας διοίκησης και το κομματικοποιημένου πανεπιστημιακού κατεστημένου. Το τελευταίο κάνει ό,τι μπορεί για να διατηρήσει εξουσίες και επιρροές στον χώρο της παιδείας, τον οποίον και χρησιμοποιεί για να πλήττει τους δύο μεγάλους εχθρούς του –το πνεύμα της κριτικής ελευθερίας και την τάση της δημιουργίας. Ταυτοχρόνως, οδηγεί και σε τραγικά επίπεδα την έρευνα και ανάπτυξη, τομέα στον οποίον η χώρα μας είναι ουραγός. Γι αυτό και κινδυνεύει να μείνει χωρίς ικανούς και δημιουργικούς επιστήμονες

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως (ΟΟΣΑ), η Ελλάδα δαπανά για επιστημονική έρευνα μόλις το 0,6% του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος (ΑΕΠ) της και κατέχει την 39η θέση στους κόλπους του Οργανισμού –γεγονός που την φέρει κάτω από την Τουρκία. Αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του ότι το Ισραήλ, η Σουηδία, η Φινλανδία, ακόμα και η Εσθονία, δαπανούν πάνω από 4% του ΑΕΠ τους για επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη, τότε καταλαβαίνει τί έδαφος πρέπει να κερδίσει η χώρα μας. Εξάλλου, το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ είναι 1,9%, δηλαδή τρεις φορές υψηλότερο από το αντίστοιχο ελληνικό. Όσο για το νέο θεσμικό πλαίσιο το οποίο διαθέτει η χώρα για την έρευνα, με δεδομένη την κατάσταση στα πανεπιστήμια, πολύ αμφιβάλλουμε αν θα αποδώσει κάτι…

Υπό τις συνθήκες αυτές, όπως επισημαίνει και η Οικονομική Επιθεώρηση, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη ότι περίπου 3.000 με 4.000 Έλληνες ερευνητές έχουν αναζητήσει στο εξωτερικό καλύτερη μοίρα από αυτήν που τους προσφέρει η Ελλάδα. Αυτοί είναι δε οι δυναμικότεροι Έλληνες επιστήμονες, αφού η πραγματοποίηση καριέρας αξιώσεων στο εξωτερικό απαιτεί επιστημονικά κότσια. Από την άλλη, ελλείψει κινήτρων και ενδιαφέροντος από τους φοιτητές στα ελληνικά πανεπιστήμια, δεν ολοκληρώνεται, κατά περίπτωση, έως και το 50% των ερευνητικών διδακτορικών προγραμμάτων.

Η μεγαλύτερη «διαρροή εγκεφάλων» καταγράφεται σε επιστήμες όπως η Ιατρική και ο τεχνολογικός τομέας. Ενδεικτικά, στην Ιατρική πολλοί νέοι αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό, καθώς η αναμονή στις λίστες για την πραγματοποίηση ειδικότητας προσεγγίζει την πενταετία, ενώ, για να ολοκληρώσει ο νέος γιατρός την ειδικότητα και να αποκτήσει επισήμως επαγγελματική υπόσταση, χρειάζεται μία δεκαετία. Έτσι, οι περισσότεροι απόφοιτοι ιατρικών σχολών φθάνουν μέχρι και 40 ετών για να ολοκληρώσουν την ειδικότητά τους και να ξεκινήσουν την καριέρα τους. Γι αυτό και οι περισσότεροι προκρίνουν την λύση του εξωτερικού.

Ας σημειωθεί, επίσης, ότι οι περισσότεροι από τους περίπου 4.000 Έλληνες οι οποίοι διαπρέπουν στο εξωτερικό έφυγαν για να σπουδάσουν σε κάποιο πανεπιστήμιο της χώρας στην οποία σήμερα εργάζονται. Άλλωστε, η Ελλάδα κατέχει και τα πρωτεία της φοιτητικής μεταναστεύσεως παγκοσμίως. Σε απόλυτους αριθμούς, η χώρα μας έχει 52.170 φοιτητές οι οποίοι σπουδάζουν στο εξωτερικό –αριθμός που, κατά υπολογισμούς, αντιστοιχεί σε συναλλαγματική δαπάνη ετησίως πάνω από 500 εκατ. ευρώ.

Σε σχέση δε με τον πληθυσμό της χώρας μας, σε κάθε εκατομμύριο Έλληνες αντιστοιχούν 4.700 φοιτητές εξωτερικού. Ακολουθεί η Νότιος Κορέα, με αναλογία 2.008 φοιτητές ανά εκατομμύριο πληθυσμού, η Γαλλία (940), η Τουρκία (772), η Γερμανία (750) και η Ιαπωνία (482). Ο πιο δημοφιλής προορισμός για τους Έλληνες φοιτητές είναι τα βρετανικά πανεπιστήμια. Εκεί φοιτούν –τόσο σε προπτυχιακό, όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο– περίπου 23.000 φοιτητές. Επίσης, 7.500 Έλληνες σπουδάζουν στην Γαλλία, ενώ πολύ μεγάλος αριθμός, περίπου 5.500 φοιτητές, σπουδάζουν στις γειτονικές βαλκανικές χώρες, όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία.

Είναι επίσης σαφές ότι η ερευνητική καθυστέρηση στην χώρα μας έχει και άλλες παρενέργειες, οικονομικής φύσεως, παρενέργειες οι οποίες αποτυπώνονται και από άλλους βασικούς δείκτες: Από το 7,5% επί του ΑΕΠ που ήταν οι εξαγωγές της Ελλάδας σε προϊόντα υψηλής τεχνολογίας το 2003, το 2009 έφθασαν στο 5,6%. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι από το 2009 έχουν φύγει από την Ελλάδα 60.000 πτυχιούχοι νέοι, από τους οποίους εκτιμάται ότι περίπου 6.000 έχουν δημιουργήσει δικές τους επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας στην Αμερική, στην Γερμανία, στις χώρες της Βαλτικής και στην Αυστραλία.

Όλες αυτές οι εξελίξεις, σε συνδυασμό με την δημογραφική γήρανση, οδηγούν στην πρόβλεψη ότι η χώρα μας βρίσκεται στον δρόμο μίας συνολικής πνευματικής και ηλικιακής παρακμής –με ό,τι τα φαινόμενα αυτά συνεπάγονται για το μέλλον της. Ένα μέλλον το οποίο γίνεται ακόμα πιο αβέβαιο με αφορμή και σειρά από άλλα προβλήματα, όπως η ποιότητα της ζωής, η οικονομική προσαρμογή στα νέα δεδομένα και η συνακόλουθη ανάπτυξη νέων κλάδων οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητος.

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Ερωτήσεις:

Ποιοι έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης, σύμφωνα με το συντάκτη του κειμένου, για το γεγονός ότι πολλοί νέοι υποχρεώνονται να μεταναστεύσουν;

Για ποιο λόγο πιστεύετε γίνεται τόσο ευρεία χρήση στατιστικών στοιχείων κι αποτελεσμάτων ερευνών στο συγκεκριμένο κείμενο;

Ποιο είναι το θέμα και ποια η κατευθυντήρια θέση του κειμένου;

Πώς θα χαρακτηρίζατε το ιδιαίτερο ύφος που υιοθετεί ο συντάκτης του κειμένου; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο.
«Για την κατάσταση δε αυτή δεν φταίει μόνον η βαθειά κοινωνικο-οικονομική κρίση … και κινδυνεύει να μείνει χωρίς ικανούς και δημιουργικούς επιστήμονες»: Να βρεθεί η δομή κι ο τρόπος ανάπτυξης της παραγράφου, τεκμηριώνοντας επαρκώς την απάντησή σας.
«… η χώρα μας βρίσκεται στον δρόμο μίας συνολικής πνευματικής και ηλικιακής παρακμής…» : Να σχολιάσετε την παραπάνω φράση σε μία παράγραφο 80 περίπου λέξεων, χρησιμοποιώντας ως τρόπο ανάπτυξης τα παραδείγματα και την αιτιολόγηση (συνδυασμός μεθόδων).
κεφαλαίου, παρακμής: Να γράψετε από δύο προτάσεις για καθεμία από τις λέξεις, χρησιμοποιώντας την κυριολεκτική και τη μεταφορική σημασία τους.
Οραματίζονται, αβεβαιότητα, διαπρέπουν, αποτυπώνονται, συνακόλουθη: Να δοθεί ένα συνώνυμο για καθεμία από τις λέξεις.
Να εντοπίσετε στο κείμενο τρεις ειδικούς όρους (ειδικό λεξιλόγιο).
Ως μέλος της Βουλής των εφήβων παρουσιάζεις στο βήμα της Βουλής μια εισήγηση με θέμα τους λόγους μετανάστευσης των νέων σήμερα, αλλά κι τους τρόπους με τους οποίους ενδέχεται να περιοριστεί ή και να εξαλειφθεί το ανησυχητικό αυτό φαινόμενο (400 λέξεις).

Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος

Πλήρες εκπαιδευτικό υλικό για την Έκφραση – Έκθεση του Λυκείου

1. Έκφραση-Έκθεση Α’ Λυκείου, 2. Έκφραση-Έκθεση Β’ Λυκείου, 3. Έκφραση-Έκθεση Γ’ Λυκείου, 4. Υποστηρικτικό υλικό, 5. Σχεδιαγράμματα, 6. Γραμματική-Συντακτικό

Βρείτε επιλεγμένα άρθρα και εκπαιδευτικό υλικό στις ομάδες μας

• schooltime – Εκπαιδευτικό υλικό • Φιλολογικές Σελίδες • Εκπαιδευτικές σελίδες

♦ Αν θέλετε να ενημερώνεστε για όλες τις νέες δημοσιεύσεις, ακολουθήστε τη σελίδα μας στο facebook επιλέγοντας τον σύνδεσμο: schooltime